به گزارش خبرگزاری موج به نقل از خبرگزاری رویترز، این ایست بازرسی از روز یکشنبه سوم اردیبهشت برپا شده است. این دو کشور از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بر سر قره‌باغ، منطقه‌ای که در سطح بین‌المللی به عنوان بخشی از جمهوری آذربایجان شناخته می‌شود اما عمدتا ارمنی‌ها در آن ساکن هستند، دو جنگ داشته‌اند.

خبرگزاری اینترفکس به نقل از سخنگوی نماینده امور حقوق بین‌المللی ارمنستان اعلام کرد: طرح دعوی در رابطه با ایجاد غیرقانونی یک ایست بازرسی در کریدور لاچین در دیوان بین‌المللی دادگستری (آی‌سی‌جی) علیه جمهوری آذربایجان تنظیم شده است.

این سخنگو گفت: این اقدامات جمهوری آذربایجان نقض آشکار حکم قبلی دیوان بین‌المللی دادگستری است که جمهوری‌ آذربایجان را موظف ‌کرد تا از عبور و مرور بلامانع از کریدور لاچین اطمینان حاصل کند.

این ایست بازرسی یک روز پس از انفجار یک مین و زخمی شدن سه نظامی جمهوری آذربایجان ایجاد شد و روز یکشنبه نیز گزارش‌هایی از شلیک نظامیان ارمنستان و جمهوری آذربایجان به سوی یکدیگر منتشر شد. ارمنستان از کشته شدن یک نظامی خود در درگیری مناطق اطراف گذرگاه لاچین در روز یکشنبه خبر داد، اما جمهوری آذربایجان این موضوع را رد کرده است. باکو این ایست بازرسی را برای مقابله با آنچه انتقال تسلیحات از طرف ارمنستان می‌نامد، ضروری دانست.

این اقدام نگرانی روسیه را برانگیخت که میانجی توافقنامه آتش‌بس بین دو کشور در سال ۲۰۲۰ بود. همچنین وزارت خارجه ایالات متحده روز یکشنبه اعلام کرد «عمیقا» نگران است که ایجاد پست ایست ‌بازرسی در این گذرگاه تلاش‌ها برای ایجاد اعتماد در روند صلح را تضعیف کند.

دولت باکو در سال ۲۰۲۰ موافقت کرد که «امنیت افراد، وسایل نقلیه و محموله‌های در حال حرکت در امتداد کریدور لاچین را در هر دو جهت تضمین کند.» اما ارمنستان می‌گوید که ایجاد ایست بازرسی در ابتدای جاده ناقض این تعهدات است.

بر اساس بیانیه‌های روسیه و ارمنستان، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه و نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان امروز چهارشنبه در تماسی تلفنی درباره کریدور لاچین گفت‌وگو کردند، با این حال نتیجه حاصل از این رایزنی اعلام نشد.

گذرگاه لاچین، ارمنستان را به ساکنان ارمنی منطقه خانکندی قره‌باغ وصل می‌کند. در واکنش به اعتراض ارمنستان، وزارت خارجه جمهوری آذربایجان اعلام کرد که قره‌باغ و از جمله گذرگاه لاچین و منطقه خان‌کندی طبق قوانین بین‌المللی جزئی از خاک این کشور است و باکو حق دارد در هر منطقه‌ای از کشور پست ایست ‌بازرسی ایجاد کند.

این بیانیه می‌گوید، جمهوری آذربایجان «اطمینان می‌دهد که گذرگاه لاچین برای عبور افراد غیرنظامی ارمنی و ترانزیت کمک‌های بشردوستانه باز خواهد ماند.»

بر اساس توافق آتش‌بس در پی جنگ ۴۴ روزه قره‌باغ در سال ۲۰۲۰، قرار شد نظامیان حافظ صلح روسیه در گذرگاه لاچین مستقر شوند، اما باکو می‌گوید ارمنستان از این گذرگاه برای ارسال تجهیزات نظامی به ارامنه ساکن خانکندی استفاده می‌کند و پست ایست‌ بازرسی برای جلوگیری از ارسال تسلیحات است.

وزارت دفاع جمهوری آذربایجان طی روزهای گذشته تصاویری که گفته می‌شود مربوط به انتقال تسلیحات نظامی از ارمنستان به خانکندی است، منتشر کرده و گفته بود حتی پرسنل نظامی ارمنستان هم از این مسیر به خانکندی اعزام می‌شوند و نیروهای حافظ صلح روسیه اقدامی انجام نمی‌دهند.

این گزارش همچنین به «تلفات فزاینده» نظامیان جمهوری آذربایجان بر اثر برخورد با مین‌های کاشته‌شده در مناطق مرزی خبر داده و گفته است که تاریخ تولید بخشی از این مین‌ها به بعد از جنگ ۴۴ روزه پاییز ۲۰۲۰ برمی‌گردد و نشان می‌دهد که این تسلیحات پس از آتش‌بس به منطقه آورده شده‌اند.