، «نابودی حماس» و «آزاد کردن ربوده ­شدگان اسرائیلی»، دو هدفی است که از ابتدای جنگ غزه تحت عنوان «شمشیرهای آهنین» از سوی دولت نتانیاهو تکرار می ­شود. کابینه جنگ که اندکی پس از ۷ اکتبر تشکیل شد، نبرد در غزه را حدود شش ماه قبل آغاز کرد اما علی­رغم گذشت بیش از ۱۷۰ روز از شروع این جنگ هنوز اسرائیل به دو هدفی که اعلام کرده بود، نرسیده است. این در حالی است که بخش­های زیادی از نوار غزه با تخریب صددرصدی روبرو شده و طبق گزارش وزارت بهداشت حماس، بیش از ۳۰ هزار فلسطینی نیز جان باخته ­اند.

حال در آستانه پایان ماه ششم جنگ، نتانیاهو اصرار دارد که «پیروزی مطلق» بر حماس تنها از طریق حمله به رفح محقق می­شود. وی مدعی است حماس چهار گردان در این شهر دارد و تا زمانی که آنها نیز از بین نروند، اسرائیل به پیروزی دست نمی ­یابد.

در همین حال وضعیت رفح نیز از بعد انسانی وحشتناک است. این شهر که تا پیش از جنگ ۲۵۰ هزار نفر جمعیت داشت اکنون میزبان بیش از یک میلیون مهاجر فلسطینی است. لذا ساکنین این شهر که یک میلیون چهارصد هزار نفر اعلام شده ­اند، با مشکلات شدید بهداشتی، مواد غذایی و دارویی روبرو هستند و اگر اسرائیل حمله زمینی خود را با رفح آغاز کند بی ­تردید یک فاجعه انسانی رقم خواهد خورد.

در این راستا مقامات دولت بایدن بارها به نتانیاهو هشدار دادند که این کار آسیب­های زیادی برای طرفین جنگ به همراه دارد. حتی کامالا هریس، معاون اول بایدن، خطاب به اسرائیل تأکید کرد «حمله به رفح ممکن است برای اسرائیل عواقبی داشته باشد.»

اما نتانیاهو کماکان اصرار دارد که این حمله صورت خواهد گرفت و هیچ چیزی نمی ­تواند مانع اجرای این سیاست شود. در این راستا این پرسش مطرح می ­شود که حمله به رفح چه تبعاتی برای اسرائیل خواهد داشت؟

بیشتر بخوانید:

ریسک بزرگ نتانیاهو در حمله به شهر "رفح"

مواضع غربی‌ها در قبال فاجعه در رفح + فیلم

انزوای جهانی

بلینکن، وزیر خارجه آمریکا در سفر چند روز پیش خود به اسرائیل به کابینه جنگ نتانیاهو گفت: «امنیت و موقعیت بین المللی اسرائیل در خطر است. شما هنوز آن را درک نکرده اید، خطر گیر افتادن در غزه را دارید. شما در خطر انزوای جهانی هستید.»

این سخنان از آن جهت مطرح شدند که هیچ کشوری اقدام نتانیاهو برای ورود به رفح را تأیید نمی ­کند، حتی در داخل کابینه جنگ هم مخالفت ­هایی با این سیاست وجود دارد. برخی کارشناسان اسرائیلی نیز با دیده تردید به این برنامه می ­نگرند، زیرا احتمال می­ دهند زیان ­هایش به مراتب بیشتر از دستاوردهایش باشد.

در این فضا، انزوای جهانی به معنای هجمه متحدانه رسانه­ای، سیاسی، اقتصادی و حقوقی در حوزه بین ­الملل علیه اسرائیل خواهد بود. همچنین انزوای اسرائیل بدون شک بر توانایش برای انجام جنگ بزرگی که در آن قرار دارد، تأثیر می ­گذارد. جنگی نه تنها در غزه، بلکه در مقابل حزب الله و انصار­الله یمن.

بی­ نتیجه ماندن مذاکرات با حماس

هر بار که نتانیاهو شعار توخالی خود را که فاقد هرگونه مبنایی است، اعلام می‌کند که «ما وارد رفح می‌شویم و حماس را به طور کامل نابود می‌کنیم»، در واقع مذاکرات با حماس برای آزادی ربوده­شدگان را ده‌ها قدم به عقب میبرد، حتی اگر مقامات حماس یک قدم به جلو گذاشته باشند.

طبیعی است وقتی یک طرف مذاکره به دنبال نابودی کامل طرف مقابل و ترور رهبرانش باشد، گفتگو معنایی ندارد.

فشار افکار عمومی جهان

در صورت عملیاتی شدن حمله به رفح، تخلیه 1.4 میلیون پناهنده به یک مکان امن یک کار تقریبًا غیرممکن است. برای این کار ساخت یک شهر چادری جدید ضروری است که ماه­ها طول می­ کشد و مشکلات امنیتی بسیار جدی هم به دنبال خواهد داشت. ضمن اینکه در این میان، ورود نظامیان اسرائیلی به رفح باعث کشته شدن صدها و شاید هزاران پناهنده فلسطینی شود. این سناریوها به طور قطع واکنش جهانی را به دنبال خواهد داشت، واکنشی که محدود به مسلمانان نمی­ماند و همانطور که در این شش ماه هم شاهد بودیم پیروان سایر ادیان را نیز ناراحت می­کند. زیرا موضوع فراتر از یک جنگ دینی است بلکه اینجا مسئله حیات بشری، حقوق انسانی و تحمیل درد و رنجی بی­پایان بر مردمی است که هیچ راهی برای فرار ندارند.

لازم به ذکر است که تا پیش از این هر بار اسرائیلی به شهری در نوار غزه حمله می­کرد، ساکنانش به شهرها و مناطق مجوار می­رفتند اما رفح آخرین پناهگاه آنهاست. در بررسی­های صورت گرفته نیز مشخص شده است که فلسطینی­های این شهر اعلام کردند به سمت مرز مصر نمی­روند. چرا که احتمال تیراندازی از سوی ارتش مصر به سمت سیل پناهجویان زیاد است.

تشدید تهدیدات امنیتی

ورود امروز به رفح بر امنیت اسرائیل اثر می گذارد، زیرا می­ تواند به روابط اسرائیل با آمریکا که امروز به شدت متزلزل است، آسیب جدی بزند. به ویژه اینکه معاون اول بایدن نیز تأکید کرد این کار برای اسرائیل عواقبی خواهد داشت. این نکته از این جهت اهمیت دارد که بدانیم در جریان وقایع 7 اکتبر و حمله اسرائیل به نوار غزه، آمریکا ناو جنگی خود را به نزدیکی آبهای اسرائیل برد و به اشکال مختلف به حزب­ الله هشدار داد که از ورود جنگ با اسرائیل خودداری کند. همچنین در شش ماه گذشته چندین هزار تن تسلیحات از آمریکا به اسرائیل فرستاده شده است این کمک­ها افزون بر پیشنهاد مجلس نمایندگان ایالات متحده برای تخصیص کمک مالی بیش از 14 میلیارد دلاری است. از این رو بروز اختلاف میان نتانیاهو و بایدن می­تواند دست­ کم حجم چنین کمک­ها را کم کند. 

بحث دیگر اینکه، سیاست حمله به رفح اسرائیل را در معرض تحریم قرار می­ دهد. این تحریم ­ها شامل تسلیحات، مهمات و تجهیزات نظامی است که البته چند روز قبل کانادا اولین چراغ این تحریم را روشن کرد. اما تحریم ­ها فقط به حوزه سلاح محدود نخواهد شد، بلکه شامل تحریم­ های اقتصادی و تجاری هم می­ شود؛ امری که بر افزایش هزینه ­های زندگی در اسرائیل و بالا رفتن تورم اثر خواهد گذاشت.

بعد دیگری از تهدید امنیتی، ایجاد یک جنگ منطقه ­ای چندجانبه (چندعرصه ­ای) علیه اسرائیل است. در حال حاضر مصر مخالف جدی حمله به رفح است. بنابراین این حمله می­ تواند مناسبات صلح با قاهره را با چالش مواجه سازد. همین وضعیت ممکن است در پیمان­ های صلح با اردن و امارات متحده نیز اتفاق بیفتد.

لذا از دید تحلیلگران اسرائیلی «حمله به رفح  قمار بسیار خطرناکی است که نباید آن را ساده در نظر گرفت و ورود به رفح شاید آخرین میخ بر تابوت بقای اسرائیل باشد.»

نکته پایانی

با توجه به این نکات، شرایط مذکور یک چالش وجودی برای اسرائیل است. در صورت عملیاتی شدن سیاست حمله به رفح، اسرائیل در خاورمیانه تنها می ­ماند، از میزان حمایت دولت آمریکا کاسته خواهد شد، مشروعیت بین ­المللی اسرائیل خدشه ­دار می­ گردد، «توافق ابراهیم» دچار فرایش می ­شود و این فضا فرصتی استثنایی را ایجاد می­ کند تا اسرائیل درگیر یک جنگ چند­عرصه ­ای شود؛ جنگی که براساس آن باید در همه مرزهایش بجنگند و در عین حال با بی ­ثباتی اقتصادی و اجتماعی داخلی نیز دست ­وپنجه نرم کند.