به گزارش خبرگزاری موج همدان، حجت الله شهبازی ، مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان در گفتگوی اختصاصی با خبرگزاری موج همدان با اشاره به اهمییت کشت انگور بیان کرد: انگور به عنوان یکی از مهمترین محصولات باغی که در دنیا، ایران و استان همدان بیشترین تولید را در بین تمام محصولات باغی به خود اختصاص داده است.

شهبازی بیان کرد: تولید جهانی انگور بالغ بر ۷۷ میلیون و پانصد هزار تن است که چین بزرگترین تولیدکننده انگور در دنیاست و کشور ما با تولید سه میلیون و ۸۰۰ هزار تن رتبه نهم تولید این محصول را در دنیا دارد. استان همدان با تولیدی بالغ بر ۴۰۰ هزار تن پس از استان فارس دومین تولیدکننده عمده انگور در کشور است. در دنیا سطح زیرکشت انگور بالغ بر  ۷ میلیون و صد هزار هکتار است و اسپانیا با ۹۲۰ هزار هکتار بیشترین سطح را به خود اختصاص داده و ایران با سطح کشت ۳۱۶ هزار هکتار در رتبه هشتم قرار دارد. همدان هم ۶.۸ درصد انگور کشور را به خود اختصاص داده و رتبه پنجم کشور را به خود اختصاص داده است.

وی افزود: انگور از مهم ترین محصولات باغی استان همدان و شهرستان ملایر به شمار می رود که با تولیدی بالغ بر ۲۵۰ هزار تن انگور که در مساحتی بالغ بر ۱۰ هزار و ۵۰۰ هکتار کشت می‌شود. ۴۹ درصد مساحت و ۶۰ درصد تولید در ملایر تولید می شود.

شهبازی ادامه داد: تولید سرانه انگور در دنیا به ازای هر نفر ۱۰ کیلوگرم، در کشور حدود ۴۵ کیلوگرم و در استان همدان حدود ۲۳۵ کیلوگرم انگور تولید است که نشانگر اهمییت این محصول در استان است. در دنیا بالغ بر یک میلیون و ۲۵۱ هزار تن کشمش تولید می شود که کشور با متوسط تولید ۲۰۰ هزار تن در رتبه سوم قرار دارند و در استان همدان با تولیدی بالغ بر ۴۰ هزار تن در جایگاه سوم قرار دارد.

شهبازی با اشاره به برنامه تغییر سیستم کاشت برای انگور، گفت: در سیستم متعارف و سنتی که امروز در استان همدان و اکثر نقاط کشور داریم سیستم کشت خوابیده است که در واقع بوته انگور روی زمین خوابیده و در فصل سرما هم در زیر خاک قرار می‌گیرد با تغییراتی که برای این سیستم کاشت در نظر گرفتیم سیستم کاشت از روش خوابیده به روش داربستی یا فراز تبدیل می‌شود که در طرحی با نام طرح فراز اجرا می‌شود. 

وی ضمن برشمردن اهداف اجرای  طرح داربستی کردن انگور یا فراز، عنوان کرد: مهمترین هدف آن افزایش عملکرد در واحد سطح است؛ اگر چه ما امروز متوسط تولید انگور در هر واحد هکتار در نظر بگیریم در دنیا چیزی حدود یازده تن، در کشور ۱۴ تن و در استان همدان ۱۹ تن در هکتار است و در شهرستان ملایر بالغ بر ۲۳ تن در هکتار عملکرد داریم اما با داربستی کردن انگور امکان افزایش جدی این عملکرد در واحد سطح وجود دارد به نحوی که تولیدکنندگان برتر که با روش داربستی انگور تولید می‌کنند بالغ بر ۱۱۰ تن در هکتار هم برداشت انگور داشتند. 

شهبازی ادامه داد: از مهمترین اتفاقاتی که بعد از داربستی کردن یا طرح فراز اتفاق می‌افتد، افزایش چشمگیر کیفیت محصول است به دلیل امکان نفوذ نور به قسمت‌های مختلف بوته و محصولی که روی بوته انگور به وجود می‌آید باعث افزایش جدی کیفیت محصول و افزایش بازار پسندی خواهد شد. یکی دیگر از مهم‌ترین دستاوردهای این طرح تغییر ضریب تبدیل انگور به کشمش است. در شرایط متعارف از هر چهار کیلو انگور یک کیلو کشمش تولید می‌شود در حالیکه پس از اجرای طرح فراز از سه کیلو انگور ، یک کیلو کشمش حاصل می‌شود که عددی قابل توجه است و در درآمد هم تغییراتی را ایجاد می‌کند. 

شهبازی مهم‌ترین مزایای اجرای طرح فراز را اینگونه اعلام کرد:

• کاهش هزینه تولید 
• افزایش ضریب مکانیزاسیون
• افزایش درآمد باغدار
• قابلیت افزایش رقابت محصول در بازارهای جهانی 
• امکان افزایش صادرات
• ارزآوری بیشتر 
• کاهش قیمت انگور در بازارهای داخلی 

شهبازی با اشاره به ثبت جهانی انگور در سال 1397، یادآور شد: استان همدان، تنها استانی است که انگور شهرستان ملایر را به عنوان میراث جهانی مهم کشاورزی در سازمان خواروبار جهانی ثبت کرده است.

این شهرستان مهم‌ترین پایگاه و پایلوتی است که در کشور برای اجرای طرح فراز در نظر گرفته شده است، برای اینکه طرح فراز را اجرا کنیم تا پایان سال ۹۷ حدود ۲۵ هکتار  را در استان به اجرای این طرح اختصاص دادیم.

وی ادامه داد:  با تنظیم سند سه ساله راهبردی برای استان، طبق برنامه‌ریزی صورت گرفته برای احداث باغات فراز یا اصلاح باغات موجود در قالب این طرح طبق سند راهبردی حدود ۶۰۰ هکتار در نظر گرفته شد.  در سال ۹۸ تعهد برنامه ۱۵۰ هکتار، در سال ۹۹، ۲۰۰ هکتار و در سال ۱۴۰۰ باید ۲۵۰ هکتار طرح فراز اجرا شود. 

مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان تاکید کرد: اجرای این طرح سبب تحول جدی در انگور استان همدان می‌شود؛ استانی که به عنوان یکی از سنتی ترین و قدیمی‌ترین باغات انگور در کشور شناخته می شود.

شهبازی گفت: دستگاه‌های مختلفی کمک کننده بوده‌اند از جمله استانداری، فرمانداری ملایر، پژوهشکده انگور شهرستان ملایر، مرکز تحقیقات و ترویج کشاورزی در پیمودن این مسیر با ما همگام بوده‌اند. 

وی افزود: از ابتدای سالجاری برنامه‌های متعددی را داشتیم به نحوی که همراه تعدادی از مدیران استانی و شهرستانی از باغات فرازی که در سایر نقاط کشور ایجاد شده بود، بازدیدهایی را انجام دادیم و کلاس‌های آموزشی متعددی با روش‌های مختلف برای کشاورزان برگزار شد که پس از اطلاع‌رسانی منتج به شناسایی متقاضیان طرح شد. 

شهبازی تصریح کرد: از تمام اساتیدی که در سراسر کشور داشتیم استفاده کردیم و دستورالعمل‌های فنی و نقشه‌های کاشت را با قسمت‌های مختلف و بخش های فنی و تخصصی تهیه کردیم. از کارهای مهم دیگری که انجام دادیم پیمانکارانی را برای اجرای این طرح تربیت کردیم، با ارائه آموزش، استانداردهایی را برایشان تعریف کردیم.

وی با اشاره به هماهنگی و همکاری صورت گرفته گفت: این اقدامات جهت این بود که بتوانند امکاناتی را تامین کنند که سطح ذکر شده در برنامه سند راهبردی طرح گسترده فراز را که قرار است امسال و سال‌های آینده انجام دهیم بتوانند محقق کنند. برای اجرای این طرح پیش‌بینی شده در برنامه حمایتی ما اولین موضوع حمایت های فنی است که در کلاس‌ها و کارگاه‌های متفاوت بازدیدهایی که انجام دادیم در سطح روستاهای مختلف در بین باغداران استان نشر دادیم و اطلاع‌رسانی کردیم. موضوع مهم دیگری که وجود دارد حمایت‌های نظارتی است یعنی وقتی یک باغدار می‌خواهد طرح فراز را اجرا کند با استفاده از توان کارشناسی که در سازمان جهاد کشاورزی در شهرستان و در پژوهشکده انگور مرکز تحقیقات، باهم همکاری می‌کنند و نظارت کافی را برای اجرای هرچه بیشتر طرح دارند. 

حمایت های مالی طرح فراز

شهبازی اظهار کرد: امسال با کمک استاندار حمایت ویژه‌ی مالی برای اجرای طرح ایجاد شد. با استفاده از تسهیلات صندوق کارآفرینی و بحث اشتغال روستایی تسهیلات ویژه‌ای پیش‌بینی کردیم. در طرح‌های باغات جدید، کل هزینه‌ای را که نیاز دارد ۶۰ میلیون تومان است و در باغات قدیمی اصلاحی که می‌خواهد انجام دهد و فرازی که ایجاد شود ۵۰ میلیون هزینه لازم دارد که هشتاد درصد این ارقام را به صورت تسهیلات صندوق کارآفرینی امید در اختیار باغداران عزیز قرار می‌دهیم با سود بانکی ۶ درصد که شرایط مناسبی است. با بررسی‌هایی که دوستان انجام دادند، خوشبختانه تاکنون بالغ بر ۲۵۰ هکتار متقاضی پرونده تشکیل دادند و آماده هستند که طرح را اجرا کنند. این پرونده ها در مراحل مختلف بانکی در حال ارسال است تا انشاالله بتوانیم این برنامه  پیش‌بینی شده را به اجرا برسانیم.

مزیت‌های محصول نهایی در طرح فراز

وی ابراز کرد: کیفیتی که خواستار ارتقای آن هستیم، جایی نمایان می‌شود که صادرات انگور تازه‌خوری افزایش یابد. بالغ بر ۷۵ درصد کشمش تولید شده در استان به سایر نقاط در کشور و به ویژه خارج از کشور صادر می‌شود. اما در بحث تازه‌خوری میزان صادرات به نسبت کمتر است که با افزایش کیفیت انتظار می‌رود که صادرات انگور تازه خوری نیز افزایش یابد. یکی از مزیت های اجرای طرح فراز،  نمود مرغوبیت در ظاهر انگور از جمله اندازه، چینش و رنگ مناسب حبه‌های انگور است که به بازار پسندی آن منجر می‌شود. 

شهبازی بیان کرد: به صورت کلی شرایط اقلیمی شرایط مهمی در تولید محصولات کشاورزی است، اما در کنار آن، علیرغم وجود محدودیت‌های اقلیمی نظیر سرمای زمستان با دانش بومی که برای تولید این محصول به آن دست پیدا کردند باعث شده متوسط تولید ملایر بالغ بر ۲۳ تن در هکتار باشد در حالیکه به طور متوسط این عدد در کشور ۱۴ تن در هکتار است. 

وی افزود: استان قزوین،شهرستان تاکستان در اجرای طرح فراز پیش‌رو است و در مساحت‌های بسیار زیادی طی چند سال گذشته طرح را اجرا کردند. ما امید داریم با اتفاقاتی که در پیش رو داریم و حمایت‌هایی که انجام می‌شود مطمئنا استان همدان و به ویژه شهرستان ملایر در سال‌های آینده جایگاه مناسبی را به دست خواهد آورد.

مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی تاکید کرد: در ایستگاه تحقیقات انگوری که در شهرستان ملایر دایر است، ارقام مختلف انگور در حال بررسی تحقیقاتی است. در این ایستگاه ارقام متنوع جدیدی را کشت و کار کردند که در حال استفاده است. 

وی با اشاره به حجم تولید انگور در شهرستان ملایر، گفت: بیش از ۷۲ درصد از انگور تولیدی صرف تولید کشمش می‌شود و زیاد به صادرات تازه‌خوری و تنوع ارقام نمی‌پردازند. به همین دلیل تمرکز بر تولید رقم سفید بی دانه باعث شده که ارقام جدید در منطقه گسترش پیدا نکند اما با تنوعی که در برنامه طرح فراز وجود دارد مطمئنا کشت محصول به سمت ارقام تازه خوری تغییر مسیر می‌دهد. 

حجت الله شهبازی در پایان گفت: تغییر فضای کاشت از فضای باز به گلخانه برای محصولات باغی و درختان میوه، طی سال‌های اخیر مطرح شده و بررسی‌هایی در حال انجام است. ما نیز پیگیر کشت آزمایشی این محصول در گلخانه و پی بردن به نتیجه آن هستیم اما تاکنون در کشور نتیجه رسمی و قابل استنادی درباره انتقال محصولات باغی از محیط روباز به گلخانه اعلام نشده است.