حاج علی انسانی در مورد گرامیداشت و بزرگداشت مناسبت ها و مناسک دینی و مذهبی به خبرنگار خبرگزاری موج گفت: امام هشتم (ع) فرمودند از ابتدای محرم ، واجب است که سیاه بپوشیم. این تاکید برای این است که عظمت عاشورا کم رنگ نشود.

وی افزود: ان شاءالله بعد از یکی دو روز که از مباهله بگذرد، پرچم های عزای سید الشهداء بالا برود. روز شماری نباید کرد که ما به استقبال شهادت حضرت سید الشهدا برویم. هرکدام از اعیاد عید قربان، غدیر و مباهله جایگاه ویژه ای دارند که ضمنا مباهله مغفول مانده است.

این پیرغلام و شاعر اهل بیت (ع) اظهار کرد: چه دستی در کار بوده که نمی خواستند برای مردم ابعاد و عظمت مباهله روشن شود در حالی که مباهله انرژی هسته ای شیعیان است.

او با تحسین فعالیت هایی برای احیا و ترویج روضه های خانگی افزود: در معرفی و علاقمندی به امام حسین (ع) روضه های ماهانه بالاترین سهم را دارد و خوشا به حال کسانی که در احیای روضه های خانگی تلاش می کنند.

حاج علی انسانی در پایان سخنانش اظهار داشت: این حسینیه هایی که ساخته شده عظمت خودش را دارد اما یک اشکال هم دارد و آن هم این است که این مراسم را از خانه ها بیرون کشیده اند در حالیکه این مراسم خوب است که در منازل برگزار شوند.

ماجرای مباهله چیست؟

علی متقی در یادداشتی روز مباهله را این گونه روایت می کند: پیامبر اسلام در دوران رسالت خود علیرغم برخوردهای متعدد با یهودیان  که به آن اشاره رفت، با پیروان دین حضرت مسیح  هیچگونه برخورد جدی نداشت و حتی بعد از «صلح حدیبیه » که به حاکمان اطراف از جمله حاکم رم نامه هدایت فرستاد، مسیحیان بیزانس هنگام دریافت نامه پیامبر (ص)، هر یک روی خوش نشان دادند و در سال دهم که شایعه شده بود مسیحیان رم به بلاد اسلامی حمله کردند، پیامبر برای  مقابله با آنان به سمت آنان عزیمت فرمودند که به «غزوه تبوک» شهره است . هرچند برخوردی  بین مسیحیان بیزانس با  مسلمانان پدید نیامد.

پیامبر(ص) در سال نهم هجرت نمایندگانی را برای دعوت مسیحیان  به نجران اعزام فرمود و در نامه‌ای خطاب به اسقف نجران که نماینده رسمی کلیساهای روم شناخته می‌شد،  آنان را  به دین اسلام دعوت کرد. نمایندگان پیامبر (ص) وارد سرزمین نجران شدند و  نامه پیامبر اسلام را به اسقف  تقدیم کردند. اسقف نجران که خود، فردی موحد و مومن بود ، نامه پیامبر (ص) را با دقت مطالعه کرد و تصمیم  را به عهده شورایی از بزرگان مسیحیان  گذاشت. این شورا در  معبد بزرگ نجران تشکیل  جلسه داد.

اعضای شورا، هریک نظریات گوناگون ارائه  کردند. برخی به مخالفت پرداخته و پیشنهاد مبارزه با پیامبر(ص) را دادند. اسقف نجران در برابر پیشنهادهای خشونت آمیز بعضی از اعضای شورا  پیشنهاد داد برای تطبیق صفات پیشگویی شده پیامبر اسلام(ص) و رفع ابهام، به کتاب «جامعه» که بشارت‌های پیامبران پیشین در خصوص پیامبر خدا(ص) در آن، مندرج بود، مراجعه کنند. با رجوع به آن کتاب، دریافتند که سخنان اسقف بزرگ درست است. براین اساس تصمیم گرفتند هیئتی را  انتخاب و برای تحقیق درباره موضوع، به مدینه اعزام کنند تا هم  از نزدیک با پیامبر (ص) آشنا شوند  وهم  دلایل نبوت او را بررسی کنند.

بدین منظور، ۶۰ یا ۷۰ نفر از اشراف و بزرگان همراه ۱۴ نفر از دانشمندان مسیحی که در رأس آنان سه تن از اسقف‌های نجران  بودند، برای دیدن پیامبر(ص) راهی مدینه شدند.

نمایندگان علیرغم اینکه با تشریفات و لباس‌های فاخر به مدینه آمده بودند،  با پیشنهاد علی بن ابیطالب (ع) لباس ساده برتن کرده و بدون تشریفات، به محضر پیامبر (ص)شرفیاب شدند و سلام کردند. پیامبر(ص) با احترام و حسن خلق جواب آنان را داد و برخی از هدایای آنان را پذیرفت.

مسیحیان  سه روز  به تحقیق  پرداختند و پاسخ سوالات خویش را از پیامبر (ص) و اطرافیان پرسیدند تا اینکه پس از سه روز، پیامبر (ص) آنان را به اسلام دعوت کرد. پاسخ دادند همه نشانی‌هایی که در کتاب‌ها آمده در شما وجود دارد الا اینکه موضع  و نشان شما در خصوص عیسی مسیح برای ما مشخص نشد.

حضرت پرسید: چه نشانه‌ای؟ گفتند: در انجیل چنین آمده است: «او مسیح را تصدیق می‌کند و به او  ایمان دارد». پیامبر(ص) فرمود:من  او را تصدیق می‌کنم و به او ایمان دارم و گواهی می‌دهم او پیامبری است که از جانب پروردگارش فرستاده شده و بنده‌ای است که سود و زیان و مرگ و زندگی و برانگیختن او به دست خودش نیست.مسیحیان که با شنیدن نظر پیامبر نسبت به مسیح غلو می‌کردند با عقیده غلوآمیز  با پیامبر(ص) به احتجاج پرداختند. هر سوالی را مطرح می‌کردند پاسخ می‌شنیدند اما قانع نمی‌شدند و در نهایت گفتند به آنچه از ما  می‌خواهی، ما  اقرار نمی‌کنیم.  وقتی کار به اینجا رسید از سوی خداوند  آِیه مباهله بر پیامبر(ص) نازل شد:

فَمَنْ حَاجّکَ فیهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَکُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَکُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکُمْ ثُمّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللّهِ عَلَی الْکاذِبینَ «بنابراین، پس از دست یافتن تو به دانش، به هر کس که با تو به چالش برخیزد، بگو: بیایید تا فرزندان خود و فرزندان شما، و زنان خود و زنان شما، و خودی‌های خویش و خودی‌های شما را فراخوانیم، آن گاه (به درگاه خداوند) زاری کنیم تا لعنت خداوند را بر دروغ‌گویان نهیم».

پیامبر پس از  تلاوت آیات  فرمود: خداوند به من دستور داده است که اگر شما  بر گفته خود اصرار دارید  با شما مباهله کنم. مسیحیان پذیرفتند که فردا مراسم مباهله اجرا شود تا حقیقت برای طرفین روشن گردد. مسیحیان وقتی به منزلگاه خود رسیدند، یکی از آنها گفت: مباهله، خطرناک است و  کار را یکسره می‌کند. بنابراین قبل از هر چیز بنگرید که  او فردا با چه کسانی برای مباهله می‌آید؟ اگر با تمام پیروان خود یا با اصحاب با سوادش با جمعیت فراوان مانند پادشاهان بیاید و فخر فروشی کند،  ما برنده مباهله  هستیم. اما اگر با تعداد اندک از پیروان فروتن و برگزیده خود بیاید، آنان مباهله نخواهیم کرد چرا که به عذاب خداوند گرفتار می‌شویم.

روز بعد، زمان مراسم مباهله فرا رسید. روز قبل، پیامبر (ص)  با هیئت نمایندگی نجران توافق کرده بودند که مراسم مباهله در خارج از شهر مدینه، برگزار شود. پیامبر (ص) از میان مسلمانان و بستگان خود، فقط چهار نفر را  برای شرکت در این مراسم تاریخی انتخاب کرد. میان مسلمانان و خویشان پیامبر(ص) نفوسی پاک‌تر و مؤمن‌تر از امام علی، حضرت زهرا، امام حسن و امام حسین علیهم صلوات الله وجود نداشت.

پیامبر(ص) فاصله منزل تا محل ملاقات را با وضع خاصی طی کرد. ایشان امام حسین(ع) را در آغوش گرفته بود و دست امام حسن(ع) را در دست داشت و حضرت زهرا(سلام الله علیها) پشت سر پیامبر(ص) و امام علی(ع) پشت سر وی حرکت می‌کردند تا به محل قرار رسیدند. پیامبر(ص)  زیر دو درخت مستقر شد و به همراهان خود فرمود: من هر موقع دعا کردم، شما آمین بگویید. اسقف نجران هم برای مباهله آماده شد اما  بعد از آگاهی از اسامی و عناوین همراهان پیامبر(ص)، خطاب به هم‌کیشان خود گفت: من چهره‌هایی می‌بینم که هر گاه دست به دعا بلند کنند و از درگاه خداوند بخواهند که بزرگ‌ترین کوه‌ها را از جای بکند، فوراً کنده می‌شود. صحیح نیست با این چهره‌های نورانی و افراد با فضیلت، مباهله کنیم.

اسقف اعظم برادر دانشمندی  داشت منذر نام. منذر که اسقف را همراهی می‌کرد با دیدن پیامبر و همراهان،  ازآنان خواست از در مصالحه وارد شوند و گفت اگر تسلیم شویم، سالم می‌مانیم. بهتر است از مباهله بپرهیزیم و با شتاب با محمد(ص)  مصالحه و او را از خود راضی کنیم. ما اکنون در شرایطی به سر می‌بریم که قوم «یونس» اندکی پیش از نزول عذاب در آن به سر می‌بردند.

هیئت نمایندگی  مسیحیان براساس پیشنهاد منذر، وارد شور شدند و همگی پذیرفتند که «منذر» به نمایندگی از آنان، نزد محمد(ص) رفته، از او بخواهد تا نماینده‌ای برای «مصالحه» معرفی کند.

منذر نزد پیامبر(ص) رفت، سلام کرد و گفت: ای رسول خدا! گواهی می‌دهم که خدایی جز خدایی که تو را برانگیخت، وجود ندارد و شما و عیسی هر دو بنده و فرستاده خدای عزوجل هستید. بدین ترتیب، او اسلام آورد و به پیامبر(ص) گفت که آماده مصالحه است. حضرت (ص)  علی بن ابیطالب (ع) را به نمایندگی خود و اهل بیت معرفی کرد.حضرت علی (ع) از پیامبر سوال کرد: پدر و مادرم فدای شما، ای رسول خدا! بر چه چیزی با آنان مصالحه کنم؟ فرمود: رأی تو، رأی من است. هر طور که خواستی، مصالحه کن.علی بن ابیطالب با منذر وارد مذاکره شدند و این مذاکره منجر به پیمان نامه‌ای شد که براساس آن، مسیحیان در پناه مسلمانان به زندگی خود ادامه دادند.

اهمیت توجه به روز مباهله

حضرت آیت الله صافی گلپایگانی نیز در بخشی از یادداشتی که در مورد اهمیت بزرگداشت این مناسبت نوشته اند، تاکید فرموده اند: ... بیست و چهارم ذی الحجة که به عنوان روز بزرگ مباهله در تاریخ اسلام ثبت شده و سندی مهم بر حقانیت اهل بیت(ع) است، باید از آن مانند عید سعید غدیر، تجلیل شود و در این روز بزرگ، شیعیان و شیفتگان خاندان عصمت و طهارت (ع)، مجالس و محافل باشکوهی برپا کنند و درباره این موضوع مهم، سخنرانان، نویسندگان و مادحان، بگویند و بنویسند و سخن‌سرائی نمایند.

حجت‌الاسلام محمدمحسن مروجی طبسی ، عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب نیز در گفتگویی به نکات قابل تاملی در مورد اهمیت بزرگداشت مباهله اشاره کرده است. وی در بخشی از این گفتگو اظهار کرده است: " ... این یک رخداد بزرگ اسلامی است و به هیچ وجه مسئله شیعه و سنی نیست که برخی از فرق یا مذاهب بخواهند آن را تخریب کنند و عده دیگری آن را به نفع خودشان مصادره کنند، این یک مسئله فرامذهبی است، تمام کفر در برابر تمام اسلام قد علم کرد که البته تجسم اسلام در این واقعه ۵ تن آل عبا هستند.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: نکته مهمی که برخی از آن غافلند و لازم است به آن تاکید کنم، این است که تمام مسلمین اعم از شیعه و سنی باید این واقعه را گرامی بدارند، واقعه مباهله یکی از وقایع متواتر و قطعی است و هیچ‌یک از مذاهب اسلامی چه شیعه و چه سنی نتوانستند منکر آن شوند، مباهله واقعه‌ای است که دوست و دشمن بدان اذعان دارند.

این استاد دانشگاه در بخش دیگری از این گفتگو پیشنهاد داده است: این واقعه باید در جهان اسلام به عنوان یک واقعه مهم تاریخی ثبت شود، از سازمان‌ها و نهادهای دست اندرکار این موضوع از جمله مجمع جهانی تقریب مذاهب، مجمع جهانی اهل بیت (ع)، سازمان کنفرانس اسلامی تقاضا می‌کنم مباهله را به عنوان دومین واقعه عظیم اسلامی پس از واقعه غدیر خم در جهان اسلام ثبت کنند و گرامی بدارند.