، صحنه امروز سوریه که بسیار متفاوت از ۸ دسامبر است، را می توان صحنه ای برای تقابل ترکیه و اسرائیل دانست. در واقع امروز بیش از آنکه گروه های مسلح مختلف با یکدیگر در تقابل باشد، نقش آنکارا و تل‌ آویو در سوریه برجسته است. حمله به بیش از ۴۰۰ موضع نظامی و امنیتی و حتی مراکز مطالعاتی وابسته به وزارت دفاع سوریه در بیش از ۱۰ روز گذشته توسط اسرائیل، تصرف منطقه حائل در جولان و کوه جبل الشیخ و ورود تانک های اسرائیلی به نزدیکی دمشق و بزرگراه بین المللی بین سوریه و لبنان از جمله تحولاتی است که باید با دید متفاوتی به آن نگریست.

اگرچه در اظهارات رسمی مقامات ارشد نظامی و سیاسی اسرائیل هدف این اقدامات مقابله پیشدستانه با هرگونه خطری است که امکان دارد از سوی گروه های اسلام گرای جدید این رژیم را تهدید کند اما در تحلیل هایی که کارشناسان در رسانه های عبری زبان منتشر می کنند، این همه واقعیت نیست. بخش پنهان و کمتر بدان پرداخته شده این نگرانی، مربوط به سیاست های ترکیه و شخص اردوغان است که از ابتدای شروع جنگ در غزه از اکتبر ۲۰۲۳ موضع ضد اسرائیلی گرفت و هر روز بر این تقابل افزود. امروز نیز خلاء قدرت در سوریه و همکاری ترکیه با معارضین یکی از دغدغه های امنیتی اسرائیل به شمار می رود. این ارتباط باعث شده تا کارشناسان اسرائیل عنوان کردند اکنون ترکیه از طریق گروه های مسلح سوری و نفوذی که بر آنها دارد به مرزهای جغرافیایی اسرائیل نزدیک شده است.

از سویی این کارشناسان یک شانس ویژه برای اسرائیل قائل هستند. طبق تحلیلی که چند روز قبل در معاریو منتشر شد «پس از سقوط اسد و تسلط معارضن اسلام‌گرا بر مراکز قدرت، نمایندگان کردهای سوریه از طریق چندین کانال با مقامات اسرائیل تماس گرفته و درخواست کمک و حفاظت کردند.» این گزاره ها مؤید آن است که اسرائیل می تواند از نیروهای کردی که در چند سال گذشته نیز تحت حمایت آمریکا در شمال سوریه فعالیت می کردند، علیه ترکیه استفاده کند. زیرا تشکیل یک حکومت خودمختاری کردی در سوریه در تضاد و تعارض شدید با منافع ملی ترکیه است. از همین رو چندی قبل گروه های معارض سوری با پوشش هوایی ترکیه علیه نیروهای دموکراتیک سوریه می جنگیدند.

اظهارات گیدئون سعر، وزیر خارجه جدید نتانیاهو، نیز که بر حمایت از کردها به عنوان یک اقلیت در سوریه تأکید داشت می تواند در همین راستا باشد. نکته مهم اینکه این سخنان حتی پیش از سقوط اسد مطرح شده بود!

لذا هرچه ترکیه بخواهد با نزدیکی به مرزهای اسرائیل از طریق گروه های اسلام گرا فشار بیاورد، اسرائیل هم حمایتش از کردها را افزایش خواهد داد. این صحنه رقابتی است که می توان محتمل دانست. البته جولانی اخیراً اعلام کرده تمام گروه های مسلح باید در ارتش ملی ادغام شوند. این بدان معناست که سوریه نمی خواهد مسیری که عراق را تجربه کند. در عراق گروه های شیعی و کردی نیرو مسلح خود را دارند و همین مسئله بارها موجب چالش های سیاسی و امنیتی شده است. اما اینکه چقدر جولانی و یا فردی که قرار است در قامت رئیس جمهور سوریه فعالیت کند، این سناریو را عملیاتی سازد بسته به رایزنی ها، پیشنهادها و دورنمای مثبتی است که به کردها و سایر گروه های مسلح ارائه خواهد شد. همچنین ممکن است دولت جدید سوریه از قدرت سخت برای اعمال این سیاست استفاده کند که در این مسیر حمایت های خارجی باید وزن خود را نشان دهند.

در ادامه این چشم انداز وبسایت عبری زبان Ynet در مقاله ای نوشت: «اسرائیل می‌تواند با چهار گروه در سوریه وارد همکاری شود: سکولارهای مخالف اسد، دروزی‌ها، جوامع سنی جنوب سوریه و کردهای ساکن شمال شرق این کشور.» یعنی افزون بر کردها، چند گروه دیگر نیز وجود دارند می توانند موجب نفوذ اسرائیل در سوریه شوند. در این حوزه ها هم درگیری با ترکیه محتمل است. زیرا هیئت تحریر الشام به رهبری جولانی با حمایت ترکیه موفق شد پیشروی کند و اکنون که جولانی در قدرت است، هرگونه نفوذ سایر کشورها بر خلاف دیدگاهش خواهد بود.

از سویی تداوم ثبات و امنیت مرز مشترک اسرائیل و سوریه، منوط به توسعه مسیرها و کانال های ارتباطی مستقر با گروه های جدید در قدرت است و این شمشیر دولبه ای است که می تواند در نهایت موجب درگیری بیشتر آنکارا و تل‌ آویو شود.