، چند روز قبل ترامپ در یک اظهار نظر بسیار تند که مرزهای حقوق بین الملل را نیز درنوردید، رسماً اعلام کرد «اگر با ایران به توافق دست پیدا کنیم اسرائیل آنها را بمباران نخواهد کرد. من علاقمند به توافق با ایران درباره سلاح غیرهسته ای هستم. به شدت این موضوع را به بمباران ایران ترجیح می دهم ... آنها (ایران) نمی خواهند بمیرند. هیچکس نمی خواهد بمیرد.»

این اظهارات با واکنش مقامات کشورمان روبرو شد. اگر تاپیش از این وزارت خارجه دولت چهاردهم «احتمال» مذاکره با آمریکا در شرایط مناسب را مطرح می کرد، در بیانیه ای اعلام کرد «مذاکره با آمریکایی که امروز به صراحت نسخه اعمال فشار همه جانبه علیه ملت ایران را دستور کار خود قرار داده و صراحتا ایران را به اقدام نظامی تهدید می کند تأمین کننده منافع ملی ایران نخواهد بود.»

بیشتر بخوانید:

ایران متعهد به یافتن راهکاری دیپلماتیک برای رفع تحریم است اما زیر بار فشار نمی رود

این رویکرد در ادامه موضع مقام معظم رهبری بود که در دیدارش با فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی و پدافند هوایی ارتش گفتند: «برخی وانمود می‌کنند اگر پشت میز مذاکره بنشینیم فلان مشکل حل می‌شود اما واقعیتی که باید درست بفهمیم این است که مذاکره با آمریکا هیچ تأثیری در رفع مشکلات کشور ندارد.»

همچنین فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت در پاسخ به خبرگزاری موج تأکید کرد: «مذاکره با زبان زور معنا ندارد. اگر طرف مقابل بخواهد فشار حداکثری را تحمیل کند، این دیگر مذاکره محسوب نمی‌شود. علت اینکه ایران در برخی موارد مذاکره را نمی‌پذیرد، این است که طرف مقابل زبان مذاکره را درک نمی‌کند.»

بی تردید وارد تعامل شدن به دولت ترامپ در شرایطی که رسماً ایران را به بمباران تهدید کرده و خواهان تحمیل توافقی است که حتی پیش از دستیابی به آن مشخص است چه مفادی می تواند داشته باشد، غیرعقلانی و خلاف منافع ملی است. توافق برجام در نتیجه دو دهه گفتگو به دست آمد اما ترامپ به راحتی آن را کنار گذاشت. با این حال ایران به تعهدات مندرج در این پیمان عمل کرد ولی امروز از آن توافق، فقط نامی باقی مانده که قابل احیا نیست. در همین حال طبق مفاد همان توافق، در اکتبر سال جاری برای همیشه خطر بازگشت تحریم های شش گانه سازمان ملل از سر ایران برداشته می شود. این راهکاری از سوی غرب تحت عنوان مکانیسم ماشه بود. نکته مهم اینکه از ابتدای شروع دولت چهاردهم، وزارت خارجه وارد مذاکره با تروئیکای اروپا شد تا بتواند جلو این مسئله را بگیرد. این گفتگوها که وزارت خارجه تأکید دارد محدود به موضوعات هسته ای نیست، در فواصل مشخصی در ژنو در حال انجام است.

در کنار این رویکرد، دولت پزشکیان تلاش داشت تا پرونده FATF را هم نهایی کند. این موضوع موجب بیان مخالفت هایی از سوی برخی از نمایندگان مجلس شد. از دید آنها عضویت کامل در این پیمان، راه های دور زدن تحریم ها را آشکار می کند و دسترسی ایران به منابع ارزی اش از بین می رود. همچنین در ادامه، جمهوری اسلامی ایران باید تعریف غرب از تروریسم را بپذیرد که شامل حزب الله نیز می شود.

علی رغم پیگیری دولت در چند ماه گذشته، چند روز قبل سخنگوی مجمع تشخیص مصلحت، نهادی که در حال حاضر باید این پیمان را تعیین تکلیف کند، اعلام کرد «بعضاً به اشتباه عنوان می‌شود که مجمع تشخیص در حال بررسی پیوستن ایران به FATF است، درحالی‌که چنین چیزی در دستور کار قرار ندارد.»

این موضعگیری خط پایانی بر چنین تلاشی از سوی دولت بود. در واقع در شرایط کنونی نه تنها منتقدان و مخالفان دولت بلکه عده ای از حامیانش هم تأکید دارند راه برون رفت از بحران های اقتصادی که بخشی از آن به حوزه انرژی نیز سرریز شده، اتکا به توان داخلی است. هدایت سرمایه های مردمی به سمت سرمایه گذاری در بخش زیرساخت ها و واحدهای تولیدی و تلاش برای کاهش حاشیه سود فعالیت های دلالی، این امکان را فراهم می سازد که حتی اگر ترامپ تصمیم بگیرد اندک حوزه های باقی مانده در زمینه تجارت نفت ایران را تحریم کند، اثر کمتری بر اقتصاد کشورمان داشته باشد.

از این رو کابینه پزشکیان در سه سال و نیم آینده که فرصت خدمت رسانی به عنوان دولت چهاردهم را دارد، ضروری است وزن تأمین سرمایه را در داخل قرار دارد و با همسایگان مناسبات را تقویت کند که نمونه آن حضور دو روزه یک هیئت عالی رتبه از ترکمنستان برای تحکیم پیوندهای تجاری، انرژی و اقتصادی بود.