، شامگاه شنبه (۱۶ فروردین)  مراسم بزرگداشت نوروز ۱۴۰۴ به میزبانی عباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان و با حضور گسترده سفرا و روسای نمایندگی‌های دیپلماتیک مقیم تهران و همسران آنها برگزار شد. وی در سخنرانی که در این مراسم داشت، تأکید کرد: «پاسخ ایران به نامه رئیس‌جمهور آمریکا متناسب با محتوا و لحن نامه وی داده شده و در عین حال فرصت استفاده از دبپلماسی نیز حفظ شده است.» وی افزود: «مذاکره مستقیم با طرفی که مدام تهدید به توسل به زور بر خلاف منشور ملل متحد می‌کند و مواضع متناقضی توسط مقام‌های مختلف آن بیان می‌شود، بی‌معنا خواهد بود اما ما همچنان به دیپلماسی پایبند بوده و حاضریم مسیر مذاکره غیرمستقیم را بیازماییم.»

این اظهارات در شرایطی مطرح می‌ شود که ترامپ در آخرین نشست خبری خود اعلام کرد گفتگوها با جمهوری اسلامی ایران مستقیم خواهد بود. بنابراین در شرایط فعلی بن بستی در شکل‌ گیری روند مذاکرات وجود دارد. تهران نمی خواهد وارد گفتگوهای مستقیم شود. دلایل این مسئله از چند منظر قابل بررسی است: نخست اینکه بی سرانجام ماندن برجام در نتیجه اقدام ترامپ صورت گرفت. او بود که از این توافق خارج شد و برجام را توافقی بد برای آمریکا توصیف کرد. بنابراین مقصر اصلی برای از بین رفتن زمینه همکاری ها در حوزه هسته ای در چارچوب برجام، شخص ترامپ است ولی اکنون اوست که می خواهد شرایط گفتگو دوباره را تعیین کند و این برای جمهوری اسلامی پذیرفته نیست.

دلیل دیگر به نقش مستقیم ترامپ در شهادت سردار سلیمانی برمی گردد. زیرا واقعیت آن است که گفتگویی که مدنظر ترامپ است، محدود به هسته ای نخواهد بود. موضوعات منطقه ای، بحث محور مقاومت و حتی توانمندی موشکی از دیگر مسائلی است که در فهرست دولت ترامپ برای رایزنی در مورد آنها با ایران وجود دارد. بنابراین اکنون شخصی می خواهد دوباره در زمینه محور مقاومت و رویکرد سپاه قدس در منطقه خط و مشی تعریف کند که که عامل اصلی شهادت فرمانده این گروه بود. ترور سردار سلیمانی با دستور مستقیم ترامپ در شرایطی صورت گرفت که حتی نتانیاهو از همکاری در این برنامه پا پس کشید و بسیاری از مشاوران و مقامات کاخ سفید نیز این اقدام را اشتباهی بزرگ می دانستند. در هر صورت امروز ورود به گفتگو مستقیم با عامل اصلی ترور فرمانده سپاه قدس، امری است که با رویکرد جمهوری اسلامی تعارض دارد.

دلیل سوم به ماهیت این مذاکرات مربوط است. در گفتگو مستقیم ترامپ امیدوار است به سرعت بتواند مسائل را حل و فصل کند اما ماهیت موضوع هسته ای به گونه ای نیست که بتوان در بازه زمانی اندک به نتیجه رسید. فنی بودن موضوعات هسته ای باعث می شود مذاکرات مستقیم آنگونه که مدنظر ترامپ است، نتواند منتج به نتیجه عادلانه و درست برای تهران شود.

دلیل چهارم هم به اهداف ترامپ از شروع مذاکره مستقیم برمی گردد. اینکه ترامپ بتواند با نمایندگان جمهوری اسلامی ایران پشت یک میز عکس بگیرد، برایش یک برد در سیاست خارجی محسوب می شود و وی تلاش دارد این دستاورد را به گونه ای در فضای بین الملل نقد کند که مسیر پیشبرد سیاست هایش را هموار سازد. هدف ترامپ حل مشکلات و اختلافات نیست. بلکه استفاده از این ابزار برای تحت فشار گذاشتن بیشتر همسایگان ایران و حتی کشورهای فرامنطقه ای است.

دلیل نهایی هم به سابقه عملکرد آمریکا برمی گردد. از نگاه مقامات جمهوری اسلامی ایران آمریکا کشوری است که هرگز به تعهداتش عمل نمی کند و هر زمان ضروری بداند آنها را نقض خواهد کرد. این مسئله فقط محدود به ایران نیست در خصوص سایر کشورها هم چنین عملکردی دارد. بنابراین ورود به مذاکرات مستقیم نمی تواند راهگشای مشکل ایران در برهه کنونی باشد. اگر ترامپ قصد واقعی برای حل اختلافات با تهران دارد، باید بپذیرد این جمهوری اسلامی است که تعیین می کند شیوه رایزنی به چه صورت خواهد بود. در واقع ترامپ با پذیرش این پیش شرط قدمی در جهت واقعی بودن هدفش برای حل اختلافات برخواهد داشت.

در نهایت اینکه در حال حاضر بین خواست ترامپ و جمهوری اسلامی ایران در موضوع شیوه شروع مذاکرات اختلاف جدی وجود دارد. فشار و ارعاب هم نمی تواند نظر مقامات تهران را تغییر دهد. اگر قرار است دیپلماسی ابزار کار باشد، باید لوازمش نیز مطابق با آن انتخاب گردد. سیاست اعمال فشار اقتصادی و تهدید به حمله نظامی برای شروع گفتگو در یک راستا نیستند و این صرفاً به معنای مجبور کردن یک طرف به خواست طرف دیگر است که با ماهیت جمهوری اسلامی ایران نیز در تضاد است.