، امروز شنبه (۳۰ فروردین) رم پایتخت ایتالیا میزان هیئت های ایرانی و آمریکا برای برگزاری دومین دور نشست مذاکرات هسته ای است. به مانند دور قبل که در مسقط برگزار شد، مجید تخت روانچی معاون سیاسی وزیر خارجه، کاظم غریب آبادی معاون حقوقی و بین الملل وزارت خارجه، اسماعیل بقایی سخنگوی وزارت خارجه، بهزار صابری مشاور وزیر خارجه، عراقچی را در این سفر همراهی می کنند. افزون براین، این بار هم وزیر خارجه عمان میانجی و واسطه گفتگوها است.

نکته مهم در این نشست فرافکنی رسانه ای و مواضع ضد و نقیض مقامات آمریکایی چند روز قبل از برگزاری گفتگوها بود. روز دوشنبه در جلسه بحران کاخ سفید دو نوع دیدگاه در خصوص مسئله هسته ای ایران مطرح شد: برچیده شدن کامل غنی سازی هسته ای و یا محدود سازی سطح غنی سازی به ۳.۷۵ درصد. این در شرایطی بود که هیئت ایرانی اعلام کرده بود صفر سازی غنی سازی خط قرمز جمهوری اسلامی ایران است. از سویی کاهش سطح غنی سازی هم نمی تواند بدون جلب نظر تهران، رفع تحریم ها، ارائه تضمینی برای برداشته شدن تحریم ها و فشارها صورت بگیرد.

بنابراین برخی کارشناسان بر این باور هستند نشست رم می تواند تعیین کننده باشد به این صورت که گفتگوهای طرفین وارد فاز جزئیات می شود و در نهایت باید تصمیم گرفته شود قرار است با خواست دیکته شده دولت ترامپ مذاکرات را پیش ببرند یا اجازه دهند گفتگوها روال طبیعی خود را طی کند.

در این راستا اسرائیل هیوم، رسانه عبری زبان اسرائیلی، در مطلبی نوشت: جمهوری اسلامی ایران برای ادامه مذاکرات با چهار اضطرار روبرو است: مسئله تشدید تحریم های اقتصادی، برنامه سفر ترامپ به ریاض در ماه مه، فعال شدن تحریم های اروپایی در ژوئن، نزدیک شدن به اکتبر و پایان توافقنامه برجام که طبق آن اعضای این پیمان امکان اجرایی کردن مکانیسم ماشه را دارند. بنابراین در چنین فضایی باید گفتگوها به سرعت به نتیجه مشخصی برسد.

واقعیت این است که علیرغم خواست اسرائیل برای استفاده از این گفتگوها با هدف اعمال فشار بر جمهوری اسلامی در خصوص حوثی ها و توانمندی موشکی ایران، ترامپ این نکات را حتی در مواضع رسانه ای خود عنوان نکرده است. ضمن اینکه جمهوری اسلامی ایران هم تأکید کرده گفتگوهای آغاز شده محدود و منحصر به هسته ای و رفع تحریم هاست و مسائل منطقه و موشکی را شامل نخواهد شد. در واقع این دو موضوع خط قرمز تهران هستند و ترامپ هم آن را پذیرفته است.

با توجه به چنین دیدگاهی که در اسرائیل هیوم منتشر شد، ترامپ می خواهد در سفرش به ریاض در ماه آینده میلادی دست پر باشد، باید امروز خطوط هیئت ایرانی را هم بپذیرد و قبول کند پیشبرد گفتگوها با اعمال فشار صورت نمی گیرد. اینکه وزیر انرژی آمریکا به عربستان رفت و توافق هسته ای با این کشور به امضا رساند که طبق آن فعالیت های غیرنظامی هسته ای عربستان تحت نظارت آمریکا آغاز خواهد شد، از دو جهت اهمیت دارد: اسرائیل تا پیش از این امیدوار بود این امتیاز را به عربستان در ازای عادی سازی روابط با تل آویو کسب کند اما تحولاتی که از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ و جنگ غزه تا امروز رقم خورد، این موضوع را به مسیر دیگری کشاند. از این رو اکنون اسرائیل باید هم نگران مذاکرات رم باشد و هم آنچه قرار است در ماه مه در ریاض مطرح شود.

اهمیت دیگر مسئله این است که شاید امروز در ایتالیا، مشابه چنین پیشنهادی به ایران هم بشود. یعنی ادامه فعالیت غیرنظامی هسته ای در کشورمان با نظارت نمایندگان آمریکایی صورت بگیرد. البته که بعید است تیم ایرانی چنین ایده ای را بپذیرد اما طرح آن می تواند تبدیل به چالشی در روند مذاکرات باشد.

در این شرایط شاهد هستیم که قیمت دلار در بازار آزاد با ریزش قابل توجهی روبرو شده است. اما اگر این گفتگوها امروز مثبت ارزیابی نشود، باید انتظار افزایش دوباره نرخ ارز باشیم. این نوسان ها متأثر از شرایط روانی بازار است که ایجاد تعادل در آن نیازمند مداخله دولت است.