صدای آژیر ماشین آتش نشانی بعید است که توجه افراد را به خود جلب نکند، حتی ممکن است همراه خود چاشنی دلهره و استرس هم داشته باشد، اما به راستی چقدر از آتش نشان اطلاعات دارید؟ من برای دریافت پاشخ چند پرسش بنیادین به سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران رفتم تا در مورد حرفه آتش نشانی بیشتر بدانم؛ آری امروز ۷ مهر ماه در تقویم به روز آتش نشانی و ایمنی نامگذاری شده به همین مناسبت در گفتگو با جلال ملکی سخنگوی سازمان آتش نشانی در ادامه می آید.

در ابتدا بفرمایید چرا روز آتش نشان نامگذاری شد؟

این روز را به همکاران و خانواده آنها که شرایط زندگی با آتش نشان را تجربه و درک می کنند تبریک می گویم، فلسفه نامگذاری سازمان آتش نشانی به سال ۵۹ و روزهای آغازین جنگ مربوط می شود و نیروهای بعثی به پالایشگاه آبادان حمله کردند و وقتی که برگشتند آتش نشان های پالایشگاه و نیروهای اعزامی از شهرهای اطراف و تعداد زیادی از افراد در حمله مجدد رژیم بعثی به شهادت رسیدند و ۱۴ آتش نشان شهید شدند همچنین پیش از آن هم در بازار تهران آوار موجب شهادت شش نفر از آتش نشانان شد و روز ملی ایمنی و آتش نشانی نامگذاری شد.

متوسط رسیدن مامورین آتش نشان چقدر است؟

طبق استاندارد جهانی متوسط رسیدن تیم اعزامی آتش نشانی بین ۴ تا ۶ دقیقه است و سال گذشته میانگین رسیدن آتش نشانی در تهران ۴ دقیقه و ۱۱ ثانیه بود.

چه تعداد ایستگاه آتش نشانی در پایتخت وجود دارد؟

۱۳۰ ایستگاه ثابت داریم و به همین میزان هم ایستگاه موقت یا کاذب در سطح شهر ایجاد می کنیم و مجموع ایستگاه های آتش نشانی به ۲۶۰ ایستگاه می رسد.

مردم چه مواقعی در سال بیشتر با شما تماس می گیرند؟

در اوج ترددها و سفرها، تماس با آتش نشانی بیشتر می شود همینطور در چهارشنبه پایان سال. همچنین در تعطیلات چند روزه و تعطیلات ایام نوروز میزان تماس با سازمان آتش نشانی افزایش می یابد.

میانگین تماس شهروندان با آتش نشانی چند تماس است؟

حدود ۴ هزار تماس در هر روز معدل تماس روزانه شهروندان تهرانی با آتش نشانی است. البته همه این تماس ها عملیاتی نیست و حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ تماس در روز منجر به اعزام گروه عملیاتی در صحنه حوادث می شود، ممکن است در برخی از حوادث چندین شهروند گزارش یک حادثه را اعلام کنند. همچنین برخی از تماس ها اشتباه است و افراد قصد تماس با اورژانس یا پلیس را داشتند اما به طور اشتباه با آتش نشانی تماس گرفتند. حتی گاهی مردم قصد گرفتن مشاوره دارند که اشتباها با آتش نشانی تماس می گیرند در حالیکه شماره ۱۲۵ صرفا برای عملیات و مقابله با حوادث و سوانح و آتش سوزی هاست.

یک آتش نشان چه قابلیت هایی دارد؟

یک آتش نشان باید تقریبا همه چیز بداند و یک متخصص تمام عیار باشد و لازم است در ابتدای امر فیزیک بدنی خوبی داشته باشد. اطلاعات عمومی خیلی خوبی داشته باشد، شهرشناسی خیلی خوبی داشته باشد و همچنین از روابط عمومی خیلی خوبی برخوردار باشد. همچنین یک آتش نشان باید از علم پزشکی نه به اندازه یک پزشک بلکه در سطح امداد رسانی اولیه اطلاعات داشته باشد و بتواند به مصدومین تا رسیدن نیروهای اورژانس کمک کند. نیروهای آتش نشان در دوره های آموزشی تمام دانش و مهارت مورد نیاز را می آموزند و در دوره های تکمیلی و در حین انجام ماموریت ها مجدد در دوره های آموزشی جدید شرکت می کنند. یک فرمانده عملیات در سازمان آتش نشانی قریب به ۱۰۰۰ ساعت دوره آموزشی را طی کرده است. 

رتبه بندی مامورین آتش نشان به چه نحوی است؟

از آتش نشان یک تا آتش نشان سه رتبه ها شروع می شود و اگر گواهینامه پاسخ یک بگیرند، راننده ماشین سنگین می شوند و پست آنها کاردان یک است و کاروان فنی از یک تا پنج تقسیم بندی می شود و بین هر کدام حدود یکسال و نیم تا دو سال سابقه فاصله ایجاد می کند. پس از آن به درجه کمک فرمانده با یک قپه می رسند و کمک فرمانده شیفت هستند و با ارتقاء سمت به فرمانده شیفت با دو قپه می رسند و این افراد نیروهای شیفتی هستند یعنی ۲۴ ساعت سر کارند و ۴۸ ساعت شیفت ندارند و درجه پایانی هم ۳ قپه و رئیس ایستگاه است و در این مرحله نیروی اداری است و در ساعت اداری در مجموعه حضور دارد.

البته نیروها در خارج از شیفت هم همواره در حالت آماده باش به سر می بردند تا در صورت لزوم به دیگر مامورین در سر صحنه ملحق شوند.

چند نیروی آتش نشان دارید؟

در تهران حدود ۵ هزار و ۴۰۰ نفر سازمان آتش نشانی پرسنل دارد و حدود ۵ هزار نیرو عملیاتی هستند و استاندارد نیروهای آتش نشان مطابق بافت شهری و حتی فرهنگ شهری متفاوت است چرا که در دنیا یک شهری بسیار هم بزرگ باشد اما به دلیل بافت مناسب شهری همان میزان نیرو پاسخگوی نیاز شهر است و ممکن است در شهری کوچک تر به دلیل سطح فرهنگ و نبود همکاری مناسب و نداشتن زیر ساخت هایی چون بافت شهری تعداد نیرو و تجهیزات بیشتر هم پاسخگو نیاز شهر در حوزه آتش نشانی و خدمات ایمنی نباشد‌.

تجهیزات شما در مقایسه با استاندارد جهانی چگونه است؟

اگر همه کشورها را ببینید، وضع ما از نظر تجهیزات در سطح پایین تری از آنها قرار ندارد و چه بسا از بسیاری از کشورها آتش نشانی پیشرفته تری داریم. و از چهار کشور که در این حوزه بسیار به روز هستند هم چندان فاصله نداریم و در این رابطه یک استاندارد کیفی تجهیزات ملاک است و یک استاندارد کمی و فنی کار مانند آنکه نردبان داریم و پاسخگوی نیاز ماست.

آیا عملیات اطفاء حریق پلاسکو دشوارترین عملیاتی بود که سازمان آتش نشانی در تاریخ حیات خود تا کنون، پشت سر گذاشت؟

پلاسکو از چند جنبه قابل بررسی بود و جنبه انسانی دردناک ترین و تلخ ترین حادثه بود و از نظر عملیاتی هم یکی از پیچیده ترین عملیات ها بود و ما آتش سوزی و آوار را همزمان داشتیم و تا روز آخر هم آتش داشتیم و هم آوار و همه آتش نشان ها چه بسا عملیات سخت تر از پلاسکو هم شرکت کردند همچنین انفجار گاز شهران یکی از سخت ترین حوادث بود.

تعامل شما با نظام مهندسی چگونه است؟

مشکل ما ساختمان های جدید نیست بلکه ساختمان های قدیمی ایمنی لازم را ندارند.

در آغاز سال جدید تحصیلی چه تمهیداتی برای ایمنی مدارس داشتید؟

هر سال مدارس را رصد می کنیم و کارشناسان ما برای آموزش به مدارس می روند و مشکلات ایمنی مدارس را به صورت مکتوب به آنها ابلاغ می کنیم و همه ما خاطره تلخ بچه های شین آبادی را فراموش نمی کنیم.

مردم در ارتباط با سازمان آتش نشانی چه نکاتی را رعایت کنند؟

در بسیاری از موارد مردم خود راسا اقدام به مقابله با حادثه می کنند و در حریق ها اقدام به خاموش کردن آتش می کنند و وقتی از انجام آن ناتوان شدند یاد آتش نشانی می افتند و این فرصت را از نیروهای عملیاتی آتش نشانی سلب می کند. لازم است مردم اطلاع رسانی سریع داشته باشند و در صحنه حادثه راه را برای آتش نشان ها و خودرو آتش نشانی باز کند و در بسیاری از موارد ما شاهد ترافیک کاذب در محل حادثه هستیم و متاسفانه شاهد اقدام شهروندان برای عکس سلفی در محل حوادث هستیم و لازم است فرهنگ ایمنی در کشور ارتقاء یابد.