به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج، از چندی قبل خبری در رسانه ها منتشر شده که براساس آن قرار است هتل های کوچک مقیاس؛ معروف به هتل های کپسولی در کشور راه اندازی شوند. این خبر با واکنش های متفاوتی از سوی شهروندان و البته کارشناسان حوزه گردشگری مواجه شد چرا که به اعتقاد بسیاری از آنها، چنین اقدامی در فضای پرالتهاب کرونایی جامعه و به بهانه رونق گردشگری؛ اقدامی بس عجیب و قابل تامل است! دکتر علی اصغر شالبافیان، عضو هیأت علمی دانشکده گردشگری دانشگاه سمنان و همچنین عضو مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گفتگو با موج، با ذکر اینکه بعید است اینگونه اقدامات بتواند کمکی به جان گرفتن دوباره صنعت رو به موت گردشگری کند، به بررسی ابعاد مختلف تاثیر کرونا برصنعت گردشگری کشور پرداخته است که در نوع خود حاوی نکات قابل تاملی است.

طی چند هفته گذشته اخباری منتشر شده که گویا قرار است تعدادی "هتل کپسولی" برای گردشگران در ایران ساخته یا وارد شود تا به رونق صنعت گردشگری کمکی شده باشد. اما همه می دانیم که اولا گردشگری ایران، صنعتی بسیار نحیف و آسیب پذیر است و ثانیا کرونا نیز باعث شده تا این صنعت واقعا به مرز نابودی برسد. به عنوان یک کارشناس حوزه گردشگری فکر می کنید واقعا چنین تدابیری می تواند کمکی باشد برای جان گرفتن این صنعت بی جان؟

اجازه دهید قبل از هر چیز این نکته را یادآور شوم که من نیز مانند شما این خبر را در رسانه ها خوانده ام و زیاد در جریان چند و چون آن نیستم. اما معتقدم این هتل های کپسولی اگر قرار باشد کابردی شوند، بیشتر برای گردشگران داخلی مناسب هستند و نه برای گردشگران خارجی ما؛ ولی اینگونه نیست که چنین اقداماتی بخواهد و بتواند صنعت گردشگری ما را نجات دهد. برای نجات صنعت گردشگری ما بخصوص بعد از کرونا نیازمند تدابیری بسیار وسیع تر و عمیق تر هستیم.

یعنی شما هم به این اصل باور دارید که صنعت گردشگری ما با شیوع کرونا، تقریبا رو  به اضمحلال است؟

تقریبا همین طور است. البته صنعت گردشگری فقط در کشور ما نیست که به خاطر کرونا آسیب دیده باشد، بلکه در همه کشورهای جهان این صنعت با شیوع این ویروس به شدت آسیب دیده است؛ اما در کشور ما از آنجاییکه بنیه این صنعت بسیار ضعیف تر از کشورهای صاحب نام این عرصه است، ضربه کرونا واقعا مرگ آور بوده است.

گفتید برای نجات این صنعت باید تدابیری گسترده و عمیق در نظر گرفته شود. منظورتان حمایت از نیروی انسانی شاغل در این بخش است یا سایر بخش های سخت افزاری گردشگری؟

بیشتر منظورم حمایت از نیروی انسانی عظیمی است که قبلا در این صنعت شاغل بوده اند و در این چند  ماه اخیر به خاطر کرونا از کار بیکار شده اند. ببینید! برای حمایت از صنعت گردشگری راهکارهای مختلفی وجود دارد. راهکارهایی مانند اختصاص بیمه بیکاری به شاغلان این بخش یا حمایت از کارفرمایان این صنعت؛ برای آنکه نیروهای خود را حفظ کنند و آنها را اخراج نکند. مثل آنکه به کارفرمایان کسب و کارهای حوزه گردشگری؛ وام های با بهره پایین یا حتی بدون بهره داده شود و در قبال این وام ها، از آنها تعهد گرفته شود که نیروهای خود را تعدیل نکنند. البته این کرونا در کنار تمام آسیب های جدی که برای صنعت گردشگری به همراه داشته، یک نکته مثبت و قابل تامل هم برای این صنعت داشته است.

چه نکته ای؟

اینکه پتانسیل های داخلی ما با وجود آنکه همواره در این صنعت پنهان بودند و نادیده گرفته می شدند، با وجود کرونا، مشخص شد که تا چه حد در گردشگری ما نقشی کلیدی و حیاتی را برعهده دارند. 

پس قبول دارید که صنعت گردشگری ما با حضور کرونا، به صنعتی ورشکسته بدل شده است؟

بله. این یک واقعیت است. اصولا الان دومین سال پیاپی است که صنعت گردشگری ما با بحران های متعددی مواجه شده است. در سال ۹۸، موضوعاتی چون چالش های برجام، افزایش قیمت بنزین، افزایش بهای دلار، شهادت سردار قاسم سلیمانی، سقوط هواپیمای اوکراینی به طور طبیعی هم روی گردشگری داخلی و هم روی گردشگری خارجی ما اثر گذاشتند. کرونا هم که آمد، کاملا روی خروجی و ورودی های گردشگری ما تاثیر گذاشت و اشتغالی که توسط این صنعت ایجاد می شد را کاملا تا مرز نابودی از بین برد. البته این ویروس روی صنایع جانبی حوزه گردشگری هم تاثیرات فروانی را به دنبال داشت. واقعا تاثیراتی که کرونا در صنعت گردشگری و بر روی صنایعی چون کشاورزی و حمل و نقل داشت غیرقابل انکار است. 

ولی اینطور که از شواهد امر مشخص است گویا، گرچه گردشگران خارجی تمایلی به مسافرت به ایران ندارند ولی در عوض، آمار گردشگران ایرانی که حتی در این دوره کرونایی به خارج سفر می کنند، قابل توجه است!

من این حرف شما را قبول ندارم. اکثر ایرانیانی که در طول چند ماهه اخیر به کشورهای خارجی سفر کرده اند، برای کار به این نقاط رفته اند نه برای گردش و تفریح و به عنوان توریست.

پس اینهمه تورهای گردشگری که آژانس های مسافرتی در مورد آنها تبلیغات گسترده ای می کنند نشانه چیست؟

گفتم که ..... بسیاری از افرادی که با این تورهای گردشگری سفر می کنند به قصد سفر می روند. ضمن آنکه شما به آمار مسافران تابستان امسال نسبت به تابستان های سال‌های گذشته نگاه کنید... آمار امسال مسافرت های خارجی به قدری کاهش داشته که اصلا قابل مقایسه با سالهای گذشته نیست. هم به خاطر کرونا و هم به خاطر بالا رفتن نجومی قیمت دلار که باعث شده تا سفرهای خارجی واقعا برای ایرانیان"گران" تمام شود. 

پس با این حساب باید آژانس های مسافرتی، اکثرا تعطیل شده باشند!

آماری در این زمینه ندارم. ولی تا جاییکه در سطح جامعه می بینم بسیاری از آژانس های مسافرتی تعطیل کرده اند یا در آستانه تعطیلی قرار دارند و تعدادی دیگر هم تلاش می کنند تا نقطه سر به سر برسند و بتوانند هزینه های جاری‌شان را تامین کنند تا این برهه نیز بگذرد.

موضوع بعدی وضعیت گردشگری ما، در زمان بعد از کروناست. با این وضعیتی که هم اینک بر فضای گردشگری ما حاکم شده، بعید است این صنعت بعد از بسته شدن پرونده کرونا نیز بتواند جانی دوباره بگیرد و صنعت پررونق و سرحالی شود! بنابراین سوال بعدی می تواند این باشد که به نظر شما؛ برای بعد از اتمام ماجرای کرونا دولت و نهادهای مرتبط برای احیای صنعت گردشگری چه باید بکنند؟

سوال بسیار خوبی است. اصلا فکر می کنم مهمترین بخش این معادله همین جاست. به نظرم بعد از اتمام کرونا باید دولت و تمامی نهادهای مرتبط به شدت تلاش کنند تا مردم بپذیرند که صنعت گردشگری مطابق پروتکل های بهداشتی عمل می کند و شهروندان می تواند با رعایت پروتکل ها و با کمترین استرسی، سفر کنند. باید حتما این اقدام صورت گیرد تا اعتماد عمومی نسبت به سفر بازگردد. در کنار این اقدام، دولت بعد از آنکه کرونا تا حدی مهار شد، باید حمایت هایی جدی از تقاضاهای سفر را در دستور کار خود قرار دهد. یعنی مردم با ابزارهای تشویقی که دولت می تواند در اختیار آنها قرار دهد، به سفرکردن تشویق شوند و این چرخ گردشگری از ریل خارج شده، دوباره به مسیر اصلی خود بازگردد. چرا که در غیر اینصورت آینده بسیار تاریکی در انتظار این صنعت خواهد بود.