به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری موج، شیوع کرونا درکشور سبب شد تا همه چیز به سمت اینترنتی شدن پیش برود. از آموزش گرفته تا خرید و فروش، حمل و نقل و.... اما این تغییر رویه نیازمند اتصال به اینترنت به عنوان اولین گام  برای استفاده از این ظرفیت‌ بود. با این وجود زیر ساخت های اینترنتی کشور به هیچ عنوان برای این امر آماده نبود. بخصوص در شهرستان های دور دست .

این مساله به ویژه در بخش آموزش  نمود بیشتری داشت؛ چرا که از همان هفته های اول ، مدارس تعطیل و همه کلاس ها و دروس به صورت مجازی برگزار شدند. با این وجود در بسیاری از نقاط دور افتاده و محروم به خاطر نبود اینترنت و یا ضعیف بودن آن، عملا دانش آموزان زیادی از ادامه تحصیل محروم بودند. گرچه حتی در تهران نیز وضعیت کم فروغ اینترنت داد معلم ها و دانش آموزان و حتی والدین را در آورده است. این وضعیت در برخی از استان ها اما به شدت حادتر است. استان هایی که بی شک سیستان و بلوچستان یکی از آنهاست. استانی که بنا براعلام رسمی آموزش و پرورش آن بیش از نیمی از دانش آموزانش به خاطر نداشتن اینترنت یا تبلت و گوشی عملا ماههاست که یا درس و کتاب و کلاس را رها کرده اند و یا به سختی و با روش های دیگری تلاش داشته و دارند که به تحصیلشان ادامه دهند.

ماجرای محرومیت دانش آموزان این استان از اینترنت و فضای مجازی زمانی به اوج خودش رسید که یکی از دانش آموزان روستاهای این استان طی یک کلیپ گلایه آمیز از وزیر ارتباطات به تندی انتقاد کرد که چرا توجهی به وضعیت تحصیل آنها که به خاطر نبود اینترنت یا ضعیف بودن آن عملا نیمه تمام مانده، نمی کند؟ این کلیپ که با انعکاس زیادی در فضای مجازی همراه شد بالاخره به دست آذری جهرمی رسید و وی اعلام کرد که برای حل مشکل بچه های سیستان و بلوچستان به زودی به این استان سفر خواهد کرد.

محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات ۲۷ آذرماه با بیان این‌که اکنون کل کشور به جز چند شهر به لحاظ ارتباطی وضعیت مطلوبی دارند، اعلام کرد: اوایل دی ماه همراه با معاونان خود، در استان سیستان و بلوچستان مستقر می‌شود تا کار اتصال روستاهای باقی‌مانده به اینترنت پیش رود. عقب‌ماندگی در این استان زیاد است و مشکل باید میدانی حل شود.این در حالی بود که نزدیک به چهار ماه قبل دانش‌آموزان ایرانی، به طور رسمی صاحب یک شبکه ملی، هوشمند، با دسترسی خاص و ارزان‌قیمت شدند. شبکه‌ای تحت عنوان «شبکه هوشمند مدارس دانا» که قرار است بستر اصولی و درستی را برای تحصیل دانش‌آموزان، آموزش معلمان و حتی نظارت والدین مهیا کند.

بالاخره هفتم دی ماه شد و وزیر ارتباطات برخلاف رویه بدقولی مسئولان که دیگر یکی از مدهای مدیریتی شده است، سر از استان سیستان و بلوچستان در آورد. وی در سفرش اعلام کرد سفرش ۱۰ روز بطول خواهد انجامید و در آن تلاش خواهد کرد به شکل میدانی وضعیت بخش های مختلف و روستاهای این استان را از بابت اینترنت رصد کنند و برای حل‌ آنها اقدام عملی انجام دهند. عکس‌ها و فیلم‌های مربوط به بازی فوتبال وزیر ارتباطات با بچه‌های قلعه گنج شهرستان زهک گواهی است براین رویداد که عصر هفتمین روز از استقرار «محمدجواد آذری جهرمی» و تیم همراهش در استان سیستان و بلوچستان ثبت شد.

به گفته وی اتصال ۱۲۰۰ روستا به شبکه اینترنت، تقویت پوشش جاده‌ای و ایجاد ارتباطات پایدار از جمله برنامه‌هایی بودند که محمدجواد آذری جهرمی و همراهانش آن را در این سفر ۱۰ روزه دنبال می کردند. استان سیستان و بلوچستان حدود هفت هزار و ۷۰۰ روستا دارد که تاکنون دو هزار و ۵۰۰ روستا به شبکه ارتباطی کشور متصل شده‌اند. همچنین در چارچوب رفع ضعف استان سیستان و بلوچستان در زمینه زیرساخت‌های ارتباطی و مخابراتی، وزیر ارتباطات یک هزار میلیارد تومان بودجه از سازمان برنامه و بودجه درخواست کرد که قبل از سفرش، دولت این بودجه را تایید و تصویب کرد.

اما راهی که وزیر جوان دولت در پیش گرفته راهی است بس دشوار. براساس آمار منتشر شده ۷۳ درصد روستاهای بالای۲۰ خانوار استان سیستان و بلوچستان اکنون به اینترنت دسترسی دارند، اما به دلیل آمار بالای روستاهای این استان، هنوز مشکل ارتباطی ۱۲۰۰ روستا باقی‌مانده که این میزان به تنهایی معادل روستاهای دو استان است.

با این وجود مشکلات ارتباطی استان سیستان و بلوچستان اختصاص منحصر به روستاهای بالای ۲۰ خانوار نیست، بلکه حدود چهار هزار روستای زیر ۲۰ خانوار نیز وجود دارد که باید برای آنها نیز فکری کرد. نظام بودجه‌ریزی و مجلس بر اساس ۸۰ درصد روستاهای بالای ۲۰ خانوار تا پایان برنامه ششم توسعه بوده در صورتی‌که نیاز امروز با توجه به شرایط کرونا فراتر از این قانون است.

رد پای قرارگاه خاتم الانبیا

برای دست‌یابی به این هدف، باید فیبرگذاری بزرگی انجام می‌شد. در همین راستا وزیر ارتباطات با دعوت از سردار «سعید محمد» فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء، عملیاتی شدن این قدم بزرگ را سرعت بخشید. این دعوت باعث شد تا قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء به‌عنوان پیمانکار مخابرات با در این بخش حضور پیدا کند.

در این سفر اما وزیر ارتباطات در مابین سخنانش، حرف های کنایه آمیز و پر معنایی را نیز مطرح می کرد. به عنوان مثال وی در شهرستان زهک استان سیستان و بلوچستان با اشاره به مخالفت برخی از مسئولان با توسعه‌ی ارتباطات روستایی، گفت: اگر مقاومت وزارت ارتباطات در برابر مخالفان توسعه‌ ارتباطات روستایی نبود هم اکنون ۹۰ درصد روستاهای کشور به اینترنت دسترسی نداشتند.

محمد جواد آذری جهرمی در پایان سفر خود به شهرستان‌های شمال سیستان و بلوچستان، با اشاره به اینکه وظیفه ما تلاش برای برقراری عدالت ارتباطی است، گفت: شاید بچه هایی که امروز محروم هستند فردا نخبگان آینده ساز ما باشند.

وی با اشاره به اینکه شرایط برابر برای تمام بچه های ایران زمین باید فراهم شود، افزود: مخالفان توسعه ارتباطات در روستاها از تهمت اجرای برنامه ۲۰۳۰ تا مسائل دیگر را مطرح کردند و وزارت ارتباطات برای این کار تحت فشار قرار دادند.

وی  تصریح کرد: وقتی در این مناطق حضور پیدا می کنیم و دانش آموزی می گوید ۹ ماه از سال از تحصیل دور بوده، نگاه و صدای آن در چشم و گوش ما همیشه می ماند که بدانیم در مقابل چه کسانی مسوول هستیم.

آذری جهرمی همچنین در آخرین روز کاری خود در این سفر ۱۰ روزه در جلسه هماهنگی بین دستگاهی با حضور  موهبتی، استاندار، مدیران اجرایی استان و نمایندگان اپراتورها گفت: در سیستان و بلوچستان سه هزار و ۴۴۲ روستای بالای ۲۰ خانوار داریم که ۷۳ درصد به نحوی به شبکه ارتباطی متصل هستند و حدود ۲۷ درصد روستاهای استان متصل نیستند.

وی افزود: بر اساس آمار وزارت آموزش و پرورش، چیزی حدود ۱۰۰ هزار دانش‌آموزان استان به دلیل عدم دسترسی به شبکه ارتباطی محروم از تحصیل هستند. این تعداد ۱۲.۵ درصد آمار دانش آموزان استان می‌شود. این اتفاق به هیج‌وجه قابل قبول نیست. بماند که در روستاهای استان خانه های بهداشتی هست که متصل نیستند.

وزیر ارتباطات ادامه داد: برای رفع محرومیت زدایی حوزه ارتباطات استان طی ۹ روز، برنامه عملیاتی را استخراج کردیم. بر اساس این برنامه یک خط قرمز برای تکمیل و نهایی کردن پروژه تعیین کردیم که این خط قرمز پایان اردیبهشت است.

وی با بیان اینکه ما متعهد به دسترسی تمامی روستاهای بالای ۲۰ خانوار استان تا پایان اردیبهشت هستیم گفت: برنامه عملیاتی خودمان را در سه فاز لحاظ کرده‌ایم. فاز یک و دو خیلی نیاز به هماهنگی‌های بین دستگاهی ندارد. در فاز یک ۲۹۴ روستا و در فاز دو ۳۸۵ روستا متصل خواهند شد. اما تحقق فاز ۳ که ۸۰۸ روستا قرار است متصل شوند نیازمند همکاری‌ها و هماهنگی‌های بین‌ دستگاهی هستیم.

آذری جهرمی افزود: برای احداث سایت‌های جدید به طور مثال نیازمند زمین هستیم که باید سازمان محیط زیست یا منابع طبیعی مجوزهای لازم را صادر کنند. برای دسترسی به این مناطق هم نیازمند جاده هستیم که باید اداره راهداری وارد عمل شود و یا برای فعال شدن این سایت‌ها نیازمند برق هستیم که باید اداره برق همکاری کند.

آذری جهرمی ادامه داد: زمان پایان فاز دو پروژه ۲۰ اسفند است و از این تاریخ باید خروجی‌های فاز سه آماده شود به این معنا که باید جلسات هماهنگی بین دستگاهی را از همین فردا آغاز کنیم.

وی افزود: ضمن اینکه اگر این پروژه تکمیل شود تمام دستگاه‌های استان از مواهب آن برخوردار می‌شود. اگر پوشش جاده‌ای ۸۰۰ کیلومتری تکمیل شود اورژانس، راهداری، نیروی انتظامی و… کارشان راحت می‌شود و شاخص‌های کل استان بالا می‌رود. اگر شبکه ارتباطات تکمیل شود شرایط برای اداره آب، برق و گاز هم برای تکمیل زیرساخت‌های خودشان تسهیل می‌شود. بنابراین از ثمرات این پروژه همه دستگاه‌های استان بهره‌مند خواهند شد.

وزیر ارتباطات همچنین گلایه ای هم از برخی از برخوردها کرد و گفت : برخی عادت دارند با استخراج یک تصویر از فضای مجازی آن را به کل این فضا تعمیم دهند و به طور کلی آن را زیر سوال ببرند. بنابراین ارتباطات را می شود با دو نگاه مورد توجه قرار داد، یکی اینکه ارتباطات را بستر پیشرفت بدانیم یا اینکه آن را مضر و مخرب قلمداد کنیم.

آذری جهرمی با بیان اینکه نمی توانیم دوگانه امنیت و پیشرفت در کشور درست کنیم گفت: امنیت زمانی محقق می شود که ما پیشرفت کنیم. در فضای مجازی همانند دنیای حقیقی ممکن است نواقصی وجود داشته باشد اما واقعیت این است که امروزه در ساحت فضای مجازی امکان رشد و پیشرفت وجود دارد.

وی تصریح کرد: بر این اساس ما یک کارگروه ویژه ای را تشکیل دادیم و پروژه را به صورت ملی پیش بردیم و برای تک تک این ۱۲۰۰ روستا کد پروژه تعریف و یک برنامه عملیاتی در سه فاز تعریف کردیم. در فاز یک حدود ۲۱۹ روستا تا پایان دی ماه متصل خواهند شد. طی چهار، پنج روز اخیر ۱۲ سایت روشن و ۳۵ روستا به شبکه ارتباطی متصل شده اند.

وزیر ارتباطات تاکید کرد: تاثیر تحقق این پروژه و اتصال تمامی روستاهای بالای ۲۰ خانوار استان سیستان و بلوچستان، بهره مندی تمامی دانش آموزان استان از امکان تحصیل مجازی است. در حال حاضر حدود ۱۰۰ هزار دانش آموز استان یعنی حدود ۱۲.۵ درصد دانش آموزان استان به دلیل عدم دسترسی به شبکه ارتباطی محروم از تحصیل هستند. ما چه می دانیم؟ شاید یکی از این دانش آموزان تبدیل به مریم میرزاخانی دیگری برای کشور شود.

در این سفر امیرحسین که از بچه های روستای گروکان این استان بود و کلیپش جرقه ای شده بود برای سفر آقای وزیر به این استان نیز بالاخره با افتتاح سایت این روستا ، موفق شد تا به همراه دوستان دانش آموزش ، در شبکه شاد عضو شود و به تحصیلش ادامه دهد.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات تصریح کرد: تعداد ۲۶ روستا در اسفندماه سال جاری و تعداد ۱۶ روستا در پایان فروردین ماه در بخش مرزی بم‌پشت به اینترنت نسل چهارم متصل خواهند شد.

اینترنت در گذشته استان

در گذشته نیز برنامه توسعه ارتباطی سیستان و بلوچستان مانند تمامی استان‌های کشور پیش می‌رفت اما به دلیل شیوع کرونا و نیاز بیش از پیش به ارتباطات، از حدود دو ماه قبل وزارت ارتباطات بررسی وضعیت سیستان و بلوچستان را برای توسعه ضربتی و ویژه این خطه جغرافیایی آغاز کرد.

ترابیان مجری توسعه ارتباطات روستایی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات درباره این که چرا استان سیستان و بلوچستان از نظر تراز ارتباطی در سطح مناسبی قرار ندارد، گفت: ۴۵ درصد از جمعیت این استان، روستایی است، فاصله روستاها از یکدیگر زیاد است و به شدت پراکنده‌اند. در اغلب شهرهای دیگر معمولا روستاها به یکدیگر متصل هستند و این مسئله کار توسعه ارتباطی را راحت می‌کند اما در استان سیستان و بلوچستان خبری از این نکته مثبت نیست. روستاهای دورافتاده و جمعیت اندک در این روستاهای پراکنده، باعث شده خدمت‌رسانی بسیار سخت شود. وزارت ارتباطات بیشترین اعتبار برای توسعه ارتباطی روستا را برای این استان در نظر گرفته است اما به دلیل همین مشکلات، توسعه ارتباطات با سرعتی که انتظار داشتیم انجام نشد.

ترابیان خاطرنشان کرد: با شیوع کرونا، مشکلات ارتباطی در استان سیستان و بلوچستان برای مردم آزادهنده شد. از دو ماه قبل برنامه‌ریزی فشرده‌ای را برای اقدامات ویژه این استان در وزارت ارتباطات آغاز کردیم. از استاندار دعوت کردیم، اپراتورها طرح دادند و شبکه‌های استان را بررسی کردند. این کارها تقریبا یک ماه طول کشید. قصد داشتیم کاری که انجام می‌دهیم جهادی باشد تا استان سیستان و بلوچستانی نیز از نظر ارتباطی به نقطه خوبی برسد.

دسترسی ۷۳ درصدی

وی درباره وضعیت ارتباطی روستاهای سیستان و بلوچستان گفت: دسترسی روستائیان به پهن باند اینترنت و شبکه ملی اطلاعات ۷۳ درصد است، اما این برای استانی که تعداد روستاها در آن بالاست مناسب نیست.

به گفته وزیر جوان استان را به سه بخش و خدمت‌رسانی به آن‌ها را به سه دسته تقسیم کردیم. دسته اول روستاهایی هستند که در کمتر از یک ماه به اینترنت متصل خواهند شد. در این روستاها که تعداد آن‌ها ۲۰۰ روستا است، مسیر انتقال و سایت آماده است و تنها احتیاج به تعویض آنتن دارد. این روستاها تقریبا تا یک ماه دیگر به تناوب به اینترنت متصل خواهند شد.

دسته دوم روستاها که شامل ۴۰۰ روستا می‌شوند که سایت در آن‌ها احداث شده اما مسیر انتقال فراهم نیست. برای مسیر انتقال باید از فیبرنوری یا مسیر رادیویی استفاده شود. اتصال این روستاها به اینترنت تقریبا تا ۲ ماه آینده (۲۰ اسفند) نهایی خواهد شد.

بر اساس این دسته‌بندی تقریبا ۶۰۰ روستا باقی می‌مانند که امدادرسانی به آن‌ها سخت‌تر از روستاهای دیگر است. آنگونه که اعلام شده این روستاها نیاز به زیرساخت فیبر نوری یا احداث سایت دارند که این کارها با عملیات عمرانی، نصب دکل، کشیدن فیبر و نصب تجهیزات همراه است. به همین دلیل زمان زیادی نیاز است تا مشکل حل شود. اتصال این روستاها به اینترنت تا آخر اردیبهشت‌ماه انجام خواهد شد.

حالا ۷۶۳ هزار دانش آموز سیستان و بلوچستانی در جای جای این استان منتظرند. منتظر اینکه آیا بالاخره وعده های آقای وزیر محقق خواهد شد یا اینکه باز هم مثل هزاران وعده مسئولان، این وعده نیز به خاطر دست اندازهای مختلف اداری ومالی و... خیلی آرام و بی صدا، به فراموشی سپرده خواهد شد؟! گرچه اگر این وعده محقق شود، می توان از آن به عنوان مصداقی از کار جهادی که از همان ابتدا، از اصلی ترین شعارهای انقلاب بوده و متاسفانه این روزها کاملا فراموش شده، یاد کرد. اقدامی که باید در تمامی سازمان ها وزارتخانه ها سرمشقی باشد برای سایر مسئولان !