قلعه لشتان دژ تسخیر ناپذیر دیروز، خرابه‌های متروکه امروز
«قلعه لشتان» قرن‌هاست که در جوار بندرلنگه و بندرکنگ قرار دارد و درهای آن به روی همه گشوده است، ولی تا امروز چهره پیر و فرسوده این قلعه تاریخی از زیر نقاب اسرارآمیز زمان بیرون نیامده و کسی به رموز آن پی نبرده است.
خبرگزاری موج هرمزگان|عبدالحسین اسدپور، «قلعه لشتان» قرن‌هاست که در جوار بندرلنگه و بندرکنگ قرار دارد و درهای آن به روی همه گشوده است، ولی تا امروز چهره پیر و فرسوده این قلعه تاریخی از زیر نقاب اسرارآمیز زمان بیرون نیامده و کسی به رموز آن پی نبرده است.
این قلعه که یکی از آثار تاریخی کشور است به فاصله ۶ کیلومتری شمال شرقی بندرلنگه و شمال غربی بندرکنگ بر فراز کوهی به ارتفاع ۱۰۰ متر قرارگرفته و از بالای آن به‌خوبی می‌توان بندرلنگه و بندرکنگ و روستاهای اطراف را تا شعاع ۳۰ کیلومتری شمال غربی به نظاره نشست.
برخی عقیده دارند که این قلعه در زمان هخامنشیان بناشده است و بعدها به دست پرتغالی‌ها که در بندرلنگه مشغول تجارت و کسب‌وکار بودند افتاده و مرکز استقرار لشکریان آن‌ها بوده. نقل می‌شود که این قلعه بعدها به دست شیوخ عرب و اشرار و دزدان افتاده و همچون تخت جمشید که به دست اسکندر به آتش کشیده شد این قلعه نیز سرانجام به دست همین افراد ویران‌شده است.
«علی سلطانی بهبهانی» تاریخ بنای قلعه لشتان را سال ۹۰۴ هجری قمری ذکر کرده است.
وی در کتاب «سمینار خلیج‌فارس» ذکر کرده که مناره و دخمه‌های سنگی لشتان که در ارتفاعات آن باقیمانده است شبیه غارهایی است که انسان‌های نخستین در آن می‌زیسته‌اند. این دخمه‌ها بی‌شباهت به دخمه‌ها و منارهای «چهل خانه» و دخمه‌های فوقانی ارتفاعات شمالی «بندر طاهری» نیست.
قلعه لشتان بر فراز کوهی بلند و با شیبی تند احداث‌شده به شکلی که یک نظاره‌گر اگر در پائین کوه ایستاده باشد آثاری از قلعه را مشاهده نمی‌کند اما همان‌گونه که در ابتدا نیز اشاره شد از بالا می‌توان به‌خوبی همه‌جا را زیر نظر داشت که یکی از بزرگ‌ترین امتیازات قلعه جنگی لشتان بوده است.
گفتنی است که ارتفاع این قلعه ۲۰۰ متر و مساحت آن نیز بیش از ۳۰۰۰۰ مترمربع است که دورتادور آن را دیواری به قطر یک متر از سنگ بزرگ بنانهاده شده که در جای‌جای آن برجک‌های دیده‌بانی دیده می‌شود؛ که تنها قسمت‌هایی از دیوار سنگین مذکور و برج‌های آن باقیمانده است.
برای ورود به قلعه لشتان از پلکان بسیار زیبا که از سنگ کوه تراشیده شده استفاده می‌شده است که بسیار شبیه به پله‌های تخت جمشید است. متأسفانه این پله‌ها در اثر بیتوجهی و مرور زمان از بین رفته است.
درون این قلعه ده‌ها راهروی سنگی؛ دخمه و اتاق‌های حجاری‌شده وجود دارد. در ترکیب اتاق‌ها و راهروها هنوز تغییر چندانی حاصل نشده؛ در اتاق‌ها طاقچه‌هایی به چشم می‌خورد که از حوصله و ظرافت کار و تسلط سنگتراشان حکایت دارد. این قلعه صدها آب‌انبار کوچک و بزرگ در دل خود جا داده و دارای اسطبل و محل‌های مخصوص نگهبانی است. از ظاهر راهروهای سنگی چنین برمیاید که تا دوردست‌ها ادامه داشته‌اند اما مرور زمان این دالان‌های طولانی را مسدود کرده است.
یکی از این راهروها با دیواره سنگ‌چین شده از وسط قلعه به‌سوی بندرکنگ واقع در ۶ کیلومتری جنوب بندرلنگه منحرف است و از دیگر در نزدیکی ساحل به‌موازات این قلعه برجی سر از آب بیرون آورده و گفته می‌شود با قلعه راه ارتباطی داشته است و ساکنان قلعه هنگام مبارزه اسلحه و آذوقه موردنیازشان را با کشتی و از طریق همین راه ارتباطی تأمین می‌کرده‌اند.
در این قلعه چندین گورستان به چشم می‌خورد که از هزاران قبر سنگی کوچک تشکیل‌شده است و وسعت این گورستان‌ها و تعداد قبرها حکایت از عمر دراز این قلعه حکایت دارند؛ و گفته‌اند وجود سنگ‌های دیواره و سرپوش قبرها سبب شده است که گورستان قلعه بعد از صدها سال هنوز به‌صورت اولیه باقی بماند. با دقت در ساختمان قبرها درخواهیم یافت که ساکنین قلعه به اموات خود اهمیت بسیاری می‌داده‌اند به شکلی که خود را موظف به حفظ قبور آن‌ها می‌دانستند. در این قلعه‌ی بزرگ بر روی بعضی از تخته‌سنگ‌ها خطوطی رسم شده است که می‌توان آن را به بدن نیمه‌تمام حیوانات و یا محدوده‌ی شهرها و دریاها تشبیه نمود یا می‌توان چنین عنوان کرد این نقش‌ها گویای رمز و رازی است که تاکنون حقیقت آن‌ها بر ما روشن نیست.
درباره قلعه لشتان داستان‌های بسیاری نقل می‌کنند و در هر نقل‌قول از نقبی در زیردریا نیز ذکری هست. یکی از اهالی بندرکنگ به ما گفت: در حدود چند سال پیش‌هنگام زدن چاه در باغ خود این راهرو را دیده است که ازیک‌طرف به دریا و از سوی دیگر به سمت قلعه لشتان ادامه داشته است.
اگر حرف وی صحت داشته باشد این راهرو به قلعه پرتغالی‌ها و کاروانسرای بندرکنگ نیز راه داشته و از زیرزمین بدون آنکه کسی متوجه باشد به قلعه لشتان، برج مدور داخل دریا، قلعه پرتغالی‌ها و کاروانسرای بندرکنگ رفت‌وآمد می‌شده است.
اگر این بنا را معروف‌ترین و مهمترین اثر حجاری‌شده در جنوب ایران ندانیم بی‌شک یکی از اصیل‌ترین آثار تاریخی این مناطق است و نباید به دست فراموشی سپرده شود. این قلعه نیاز مبرمی به ترمیم و حفاظت دارد و قسمت‌هایی از آن را حتی می‌توان به همان حالت اولیه بازسازی کرد و به ساختمان آن شکلی بخشید.
دست‌کم می‌توان این قلعه را به لحاظ باستان‌شناسی بررسی و کاوش کرد و به اسرار پنهان‌شده در دخمه‌ها و تونل‌های سنگی آن پی برد؛ اما متأسفانه تابه امروز اقدامی خاصی در جهت مرمت این قلعه انجام‌نشده است.
البته دیگر آثار باستانی شهرستان بندرلنگه نیز وضعیت بهتری ندارند. یکی از این آثار مهم تاریخی ساختمانی دوطبقه در اول بازار مساح بندرلنگه بود که متأسفانه بدون اجازه‌ی مالک تخریب‌شده است.
بندرلنگه دارای آثار باستانی و تاریخی قابل‌توجهی است که متأسفانه برای معرفی آن‌ها اقدام شایسته‌ای صورت نگرفته و از طرفی تسهیلات لازم نیز برای بازدید از این آثار در نظر گرفته نشده است. برای مثال در مورد همین قلعه لشتان، راه‌هایی که منتهی به محل قلعه می‌شود آن‌قدر پرپیچ‌وخم، ناهموار و کثیف است که مشتاقان هم از بازدید این بنا منصرف مس شوند.
البته اغلب بناهای باستانی و تاریخی بندرلنگه مسئول و راهنما ندارند که مسافران داخلی یا خارجی را با قسمت‌های مختلف این آثار آشنا کند و جا دارد مسئولان به نارسائی‌های که در این زمینه وجود دارد توجه کنند و تسهیلاتی را برای مردم به وجود آورند تا مشکلی برای بازدید وجود نداشته باشد.
ارسال نظر