حمیده زند _ خبرگزاری موج؛ مدیریت شهری ، فرآیندی مهم و نگرشی جامع به سیاست‌ها، برنامه‌ها و طرح‌های توسعه شهری است و علاوه بر زیرساختهای مدیریتی و برنامه‌ریزی کلان، نیازمند پلی ارتباطی مستحکمی با شهروندان است، همچنین باید بتواند در رشد و پویایی و ایجاد تعادل میان مراکز شهری و توسعه همکاری بین بخش‌های دولتی، عمومی و خصوصی و تدوین استراتژی محلی نقشی موثری در کنار مدیران شهری ایفاء کند.

تحولات در مدیریت شهری قم در سالهای اخیر، بسیار مثبت و امیدبخش بوده و در افزایش سطح رضایت شهروندان تاثیر به سزایی داشته است، در واقع مسئولیت پذیری اجتماعی روابط عمومی در بدنه شهرداری‌ قم، یکی از شاخص‌های مهم در تحولات مدیریت شهری در چند سال اخیر است.

پویایی روابط‌عمومی‌ها به معنای سازگاری با تغییرات محیطی و دست‌یابی به تحولات تکنولوژیک، اجتماعی، علمی و فرهنگی است تا بتوان موفق‌تر و کارآمدتر قدم برداشت و هماهنگ با تحولات در جامعه، در توسعه مدیریت شهری نیز به سطح قابل توجهی از پیشرفت دست یافت و البته مسیر تحولات در آینده را نیز به خوبی پیش‌بینی کرد و به نیازهای شهروندان واقف بود.

استفاده از شیوه‌های خلاقانه می‌تواند پل‌های ارتباطی منسجمی را میان مدیران شهری و شهروندان رقم بزند و میزان همدلی و همراهی مردم با برنامه‌ها و طرح‌ها در توسعه شهری را افزایش دهد و باورها و ارزش‌های مشترکی را در صیانت از محیط شهری و احساس مسئولیت در قبال شهر به وجود آورد که در این زمینه شهرداری قم در حوزه روابط عمومی تا حدی در این بخش سرمایه گذاری کرده است و نتایج خوبی نیز در بهره‌گیری از شیوه‌های نوین و خلاقانه در جذب سرمایه‌های اجتماعی و فرهنگی مردمی به دست آمده است.

نقش روابط عمومی در مدیریت شهری دارای ابعاد وسیعی است که با انتظارات و سطح توقعات در مدیریت شهری سنجیده می‌شود و می‌تواند سیاست‌ها وخط مشی‌های مدیریت شهری را در مسیر پیشرفت و تعالی دنبال کند و مشارکت جدی شهروندان را در پیشبرد اهداف و برنامه‌های کلان جلب نماید.

همچنین روابط عمومی می‌تواند با افکارسنجی و رصد ارتباط‌های مردمی، شناخت بیشتری نسبت به ضعف‌ها و کاستی‌ها پیدا کند و با راهبردی علمی، در جریان بازتاب‌ها و بازخوردهای خدمات شهری در ارتباط با محاطبان قرار گیرد.

مدیریت شهری در قم با توجه به جایگاه فرهنگی، زیارتی و مذهبی، دارای مسئولیت و رسالت سنگینی است و تمامی عملکرد و برنامه‌ها در مواجهه با شهروندان و زائران، قابلیت ارزیابی دارد و در این بین، روابط عمومی در مدیریت شهری قم، فرآیندی پیچیده‌تر با مسئولیتی خطیرتر به شمار می‌رود و انتظارات بیشتری نیز از فعالیت‌ها و برنامه‌های روابط عمومی وجود دارد.

روابط‌عمومی باید بتواند توانمندی لازم را در ارزیابی نیازها و خدمات به دست بیاورد و با روحیه مخاطب‌شناسی، در تبیین وظایف مدیریت شهری نیز تلاش نماید و اهداف تعیین شده را به خوبی تبیین کرده و نقد و بررسی جامعی از عملکرد مدیریت شهری داشته باشد و همواره برای مطالبه‌‎گری شهروندان، یک پاسخگوی دقیق و شفاف باشد.

ارائه خدمت در حوزه شهری، کاری دشوار و سخت است و کوچکترین ضعف و سهل‌انگاری می‌تواند سطح نارضایتی را به شکل قابل توجهی افزایش دهد، پس روابط عمومی در شهرداری، ساختاری راکد و بی‌اهمیت نیست که بود و نبود آن، اثری در پیشرفت و یا عقب‌گرد در کیفیت خدمات نداشته باشد.

بر این اساس باید برای بخش روابط عمومی در بدنه شهری، جایگاهی متمایز از سایر بخش‌ها تعریف کرد و به آن بها داد و اهداف کلانی را با نقش‌پذیری روابط عمومی در توسعه خدمت و ارتقای کیفیت خدمات شهری تعریف کرد و منابع مالی و انسانی مورد نیاز در این بخش را به خوبی فراهم نمود.

روابط عمومی در مدیریت شهری، عنصری یک طرفه و به نفع مدیریت شهری نیست که تنها بخواهد عملکرد آن را به طور شایسته و مطلوب اطلاع رسانی کند، بلکه باید در ابعاد اجتماعی و فرهنگی، خواسته‌ها و انتظارات شهروندان را به خوبی در مناطق مختلف طبق نیازها و خلاء هایی که وجود دارد بشناسد و همچون مشاوری متخصص، مدیران شهری را در جریان این مطالبات قرار دهد.

یک روابط عمومی پویا، از طریق رسانه‌ها، مدیریتی جامع و بهینه در اطلاع راسانی دقیق در سطح شهر به وجود می‌آورد و اتاقی شیشه‌ای و شفاف از عملکرد مدیران ترسیم می‌کند و البته به خوبی می‌داند که عدم صداقت با شهروندان، تاثیری منفی در روند اطمینان بخشی و جلب اعتماد دارد و لطمه شدیدی در همراهی شهروندان با مدیریت شهری وارد می‌کند.

استفاده از ابزارهای نوین و روش‌های هوشمندانه، همگام با تکنولوژی روز به ویژه در فضای مجازی، تاثیر بیشتری در اطلاع رسانی دارد و می‌توان با استفاده از همین ابزار، سامانه و کانالی مناسب برای انتقال سریع مطالبات و خواسته‌های مردمی ایجاد کرد تا بتوان در جریان افکار، اندیشه، نگرش و رویکرد شهروندان به عنوان مخاطبان اصلی خود قرار گرفت و با ایجاد ارتباطی دوسویه میان شهروندان و مدیران، زمینه پویایی و توسعه مدیریت شهری را رقم زد.

یکی دیگر از وظایف مهم روابط عمومی ارتقای سطح آگاهی شهروندان و توجه به امر آموزش است که از طریق برنامه‌های فرهنگی و آموزشی می‌تواند جهت و مسیری هدفمند به توسعه بنیادین شهر ببخشد، از این رو روابط عمومی باید با روش های پژوهشی و علمی در حوزه برنامه‌ریزی قدم بردارد و مسئولیت اجتماعی خود را در قبال مدیریت شهری و شهروندان بپذیرد.

استفاده از نیروهای توانمند، متخصص، با انگیزه و کارآمد در روابط‌عمومی شهرداری‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است، در حوزه ارتباطات و اطلاع رسانی مدیریت شهری، افرادی که دچار روزمرگی هستند و با روش‌های نو و خلاقانه فاصله دارند و یا حاضر به استفاده از الگوهای پیشرفته در حوزه ارتباطات و تجارب موجود نیستند و از مواضع انفعالی در حیطه وظایف خود بهره می‌گیرند ، نمی توانند در این جایگاه به موفقیتی برسند و یا دیگر بخش‌ها را به موفقیتی برسانند.

روابط عمومی وقتی به مسئولیت خود و مخاطبان اهمیت می‌دهد و آن را مهم و اساسی می‌داند و پیشرفت و همگام شدن با تکنولوژی روز را امری حیاتی در پاسخگوئی برمی‌شمارد و با فناوری اطلاعات و شیوه های نوآورانه بیگانه نیست، می تواند به ارزشیابی دقیقی در تصمیم سازی‌ها و سیاستگذاری‌ها دست یابد.

در مدیریت شهری نیز اگر مدیران شهرداری بها و اهمیت و جایگاه روابط عمومی را کم‌اثر بشمارند، موفقیتی در تعالی و پیشرفت فعالیت‌ها به دست نمی‌آورند، مدیران شهری باید در بستر روابط عمومی، سرمایه گذاری مناسبی داشته باشند و از افراد فرهیخته و آگاه و فعال در عرصه رسانه استفاده کنند و با آسیب شناسی دقیق بر روی کاستی ها و ضعف های روابط عمومی، از پرورش افرادی که تنها در تعریف و تمجید مدیران شهری فعال هستند، اجتتاب کنند چرا که بزرگترین لطمه را از جانب همین افراد در مدیریت شهری متحمل می‌شوند.

روابط عمومی باید بتواند با پرهیز از شیوه های سنتی و ناکارآمد، رابطه و تعامل میان مدیران شهری و شهروندان را استحکام بخشد و هنرمندانه پیوندی عمیق بین این دو به وجود بیاورد و به عنوان بازوی توانمند به ایفای نقش در تصمیم سازی ها بپردازد.

در سالهای روابط عمومی قم در حوزه مدیریت شهری و شهرداری به طور جدی در مسیر حرفه ای شدن و رسیدن به استانداردهای عرصه های علوم ارتباطات، پژوهش در افکار عمومی،فناوریهای نوین ارتباطی و اطلاعاتی گام برداشته اند و به نظر می رسد جایگاه واقعی خود را به خوبی شناخته‌اند و پیوند خوبی نیز با اصحاب رسانه در انعکاس اخبار و رویدادها ایجاد کرده‌اند.

روابط عمومی شهرداری قم اقدامات فرهنگی و تبلیغاتی وسیعی را در ایام مناسبتی در پیش گرفته است و با ایجاد پویش‌های تبلیغاتی در برخی از ایام، از ظرفیت‌های مردمی در اجرای برنامه‌های فرهنگی بیش از سالهای قبل بهره‌گرفته است.

همچنین این حوزه مهم در قالب برنامه‌های مختلف فرهنگی و یا تبلیغات محیطی، در تبیین مسائلی چون حقوق شهروندی، تکریم شهداء، اهمیت فضای سبز و حفظ طبیعت، ضرورت توجه به حق‌الناس، احترام به سالمندان، کمک به نیازمندان، مصرف کالای ایرانی، حجاب و عفاف، مطالعه کتاب و ده‌ها موضوع دیگر تلاش کرده است.

روابط عمومی در مدیریت شهری با تعامل با دیگر دستگاهها و نهادها، هماهنگی و انسجام خاصی را در تبلیغات محیطی رقم زده است و آشفتگی‌های گذشته در عرصه تبلیغات شهری تا حد زیادی ساماندهی شده است.

شهرداری قم با ایجاد تیمی حرفه‌ای در بدنه روابط عمومی، اقدامات رسانه‌ای گسترده‌ و اثرگذاری را به سرانجام رسانده است، هر چند کاستی‌هایی نیز دیده می‌شود اما نمی‌توان ظرفیت‌های ایجاد شده و تلاش‌های ثمربخش در حوزه روابط عمومی در ارائه خدمات بیشتر را نادیده گرفت.

در این بخش تلاش شد، چارچوب‎های قدیمی و سنتی کنار رود و شرایط بهتری در خدمت‌رسانی به مردم رقم بخورد و اگر قرار است عیب و نقصی نیز وجود داشته باشد، زودتر در ارتباط‌های مردمی احصا و پیگیری و رفع شود، از این رو زیرساختهای تخصصی و نوآری در ارتقای جایگاه روابط‎عمومی تا حد زیادی تقویت شده است.

اداره کل ارتباطات و امور بین الملل شهرداری قم در بخش‌هایی چون امور انتشارات و مرکز اسناد، امور بین الملل، اداره تبلیغات و تشریفات، اداره ارتباطات مردمی و سامانه ۱۳۷ و اداره ارتباطات رسانه ای فعال است و بسیاری از مطالبات و خواسته‌های شهروندان از طریق سامانه ۱۳۷ منتقل می‌شود، این سامانه فرصت مهمی در انتقال شکایات، درخواست ها، گزارشات و پیشنهادات و ارائه ایده و نظر و استفاده از مشاوره و راهنمایی از طریق مدیران شهری است.

قطعا ارتباط مستقیم با شهروندان منجر به پایش مشکلات عمومی شهر می‌شود و مشارکت عمومی را افزایش می‌دهد، از طرفی سطح وسیعی از اطلاع‌رسانی از طریق روابط عمومی در خصوص هوشمندسازی برخی از خدمات، از بار ترافیکی و مراجعات غیر ضروری کاسته و سطح رضایتمندی را در برخی از سطوح ارتقاء بخشیده است.

همچنین شهرداری قم با اهتمام بر آسیب شناسی در جهت ضعف‌ها و کاستی‌ها و علل تنزل و تغییر ماهیت روابط‌عمومی‌ها گامی موثر در رفع برخی از مشکلات برداشت و با اخذ مشاوره‌های تخصصی از رسانه‌های فعال در استان قم، تا حد زیادی در شناسایی و رفع آسیب‌ها موفق بود.

روابط‌عمومی‌ها،دریچه گسترده ای در ارتباطات است و این حوزه مهم در مدیریت شهری قم در تولید محتوا در حوزه فرهنگ شهروندی نیز گام برداشته است، با توجه به اتفاقات اخیر در شیوع بیماری کرونا در قم، انتظار می‌رود روابط عمومی شهرداری قم به عنوان یکی از بازوان قدرتمندی در حوزه آموزش شهروندان در جهت رعایت بهداشت و سلامت عمومی و جلوگیری از ابتلاء به این بیماری، وارد میدان شوند.