حمیده زند - خبرگزاری موج؛ آبادانی و توسعه شهرها، فرآیندی مهم و تاثیرگذار بر اقتصاد و حتی امنیت اجتماعی است، شهری که در آن، توسعه متوازن حاکم شود، آسیب‌ها و معضلات اجتماعی و فرهنگی نیز، رنگ می‌بازد، در این میان برای مدیریت شهری و آبادانی شهر، باید مدیرانی توانمند، کارآمد، متخصص و متعهد انتخاب یا تربیت شوند، چرا که تخصص و توانمندی مدیران شهری در پیشرفت و توسعه شهر، اثربخش است و قم نیز از چنین قاعده‌ای مستثنی نیست.

برنامه‌ریزی شهری و رفع و فتق امور، کاری دشوار و اساسی است، چرا که نظام مدیریت شهری می‌تواند بر روی روابط انسان و محیط، کیفیت محیط زیست شهری، توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی شهرها و حتی چگونگی روابط متقابل سیاسی و اجتماعی تأثیر مستقیم بگذارد.

نظام مدیریت شهری به واسطه حضور مدیران توانمند و متخصص به سامان می‌رسد و مدیرانی که بتوانند ارتباط نظام‌مندی میان تحصیلات و تخصص و توانایی‌های خود با حیطه وظایف خود ایجاد کنند به موفقیت بیشتری دست می‌یابند.

مدیریت تخصص محور و مدیریت برنامه محور، دو رکن مهم در نظام مدیریت شهری است که بدون در نظر گرفتن مدیران متخصص، قابل تصور نخواهد بود، مدیرانی که تخصص لازم را ندارند و یا برنامه‌گریز هستند، قادر به انجام وظایف، آن گونه که مدیریت شهری اقتضاء می‌کند، نخواهند بود.

مدیران متخصص شهری با استناد به توانمندی‌های خود اجازه مداخلات مستقیم و غیر مستقیم بسیاری از نهادهای رسمی و غیر رسمی در قلمروی مدیریتی به علت پایین بودن سطح دانش عمومی در عرصه شهر و شهرداری را نمی‌دهند و مطالبات مردم با نگاه و نگرش علمی دنبال می‌شود.

تحصیلات عالی در رشته‌های مدیریت، مدیریت شهری، مهندسی شهرسازی، مهندسی جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری،معماری شهری و آشنایی با مبانی زیباسازی شهری، هر یک می‌تواند مدیران شهری را به سمت و سوی فعالیت‌های تخصصی مرتبط با دانش و فناوری روز سوق دهد و کارآمدی بهتری را به ظهور و بروز برساند.

در مدیریت شهری قم، در چند سال اخیر، ساختاری نظام‌مند در جذب نیرو و واگذاری امور مدیریت شهری به نیروهای تحصیل‌کرده و متخصص و با تجربه، تحولات خوبی را به وجود آورده است، به گونه‌ای که در قم علی‌رغم بدهی‌های سنگین مدیریت شهری در اجرای وظایف مدیران در گذشته به مرور کاسته شد و برنامه‌ریزی بهتری در جهت تخصیص اعتبارات با نگاه کارشناسی شکل گرفت، از طرفی در تصویب و اجرای پروژه‌های عمرانی، نیازسنجی اتخاذ شد

تناسب میان تحصیل، تخصص و تجربه، راهبردی مهم در انتخاب مدیران شهری در قم شناخته می‌شود و این امر بستر را در جهت رشد و توسعه شهری و رفع معضلات فراهم می‌کند، برای شهردار قم که تحصیلات عالی و دکترای مهندسی برق را داراست و به عنوان دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین یکی از کلانشهرهای بزرگ شناخته می‌شود، نگرش خاصی نسبت به برنامه‌محوری و مهندسی شهر وجود دارد و همواره بر انسجام و توازن در توسعه شهر تاکید می‌ورزد.

سقائیان نژاد در دوران مدیریتی خود علی‌رغم همه انتقادات، با توجه به سوابق مدیریتی و اجرایی و تجربیات در حوزه شهرسازی در اصفهان، طرح‌ها و ایده‌های ابتکاری را در شهر قم دنبال کرد، در میان مدیران شهری و معاونین نیز سوابق حرفه ای و تحصیلی، حاکی از تخصص و فهم دقیق از حوزه مدیریتی شهر بوده و این امر می‌تواند بخش زیادی از معضلات و آشفتگی‌های شهری را سامان بخشد.

با نگاهی گذرا به کارنامه مدیریت شهری در چند سال اخیر در مسیر پیشرفت و توسعه مدیریت شهری، می‌توان تاثیر سوابق علمی و پژوهشی مدیران شهری را در این فرآیند توسعه ارزیابی کرد، بدون شک عمران و شهرسازی بدون پشتوانه علمی و پژوهشی و تجربی، امکان پذیر نیست و قدم نهادن در حوزه مدیریت شهری بدون تخصص و تجربه کافی، به معنای بروز نواقص متعددی است که دود آن به چشم شهروندان می‌رود و هزینه‌های سنگینی را به شهر تحمیل می‌سازد.

عمران، معماری و شهرسازی، پدیده‌ای پیچیده است و مدیران باید با دامنه اطلاعات و دانش وسیعی در فرآیند تبدیل سیاست گذاری مدیریت شهری تا اجرای مدیریت، سهیم باشند، و مدیران شهری قم چنین توانمندی را به اثبات رسانده‌اند، شهرداری قم با بیش از ۶ هزار نیروی فعال و متخصص و تلاش‌گر و خدوم، بخش زیادی از توسعه شهر را بر دوش دارد، امروز شهروندان انتظار دارند در مدیریت شهری قم، تلاش‌ها و اقدامات بتواند فرصت‌سوزی‌های گذشته را جبران کند.

قم به عنوان یک کلان شهری بزرگ، به تحولی چشمگیر و هدفمند در مدیریت شهری و تحقق پروژه های عمرانی و زیربنایی دست یافته است و البته راهی بس طولانی را نیز در پیش دارد، تحولاتی که مرهون مدیریت، کارآمدی ،برنامه ریزی جامع، سیاست گذاری های دقیق و اولویت سنجی است تا بتواند نیازهای ۹۶ درصد جمعیت شهری را پاسخ بگوید.

در قم نیازهای پیچیده‌ای در حوزه بهداشت شهر، ایمنی، حمل و نقل، سرانه‌های استاندارد، طرح‌های بزرگ شهری، مراکز فرهنگی، زیبایی شناسی شهر و ...وجود دارد که بدون تخصص، بسیاری از مسائل به حاشیه می‌رود، چرا که اداره شهر کاری دقیق و علمی است و بدون استانداردهای جهانی و در نظر گرفتن فرهنگ و معیارهای شهرسازی نمی‌توان به نتیجه‌ای مطلوب در حوزه شهرسازی دست یافت.

مهارت مدیریتی زمانی معنا پیدا می‌کند که مدیران در حوزه وظایف خود دارای تخصص، دغدغه و تعهد باشند و اگر مدیری در حیطه فعالیت خود، تخصص لازم مرتبط با تحصیلات عالی را ندارد، حداقل از مشاورانی متخصص و امین استفاده کنند، تا بتوانند در فرآیند شهرسازی، توسعه و تعالی را دنبال کنند.