به گزارش خبرگزاری موج یزد، در ابتدای نشست دکتر حسین ملکی‌نژاد، دبیر کانون تفکر آب دانشگاه یزد با اشاره به جایگاه مهم استان یزد در حوزه معادن (دومین استان معدنی کشور)، دو معدن دره زرشک و علی‌آباد را از معادن بزرگ و مهم کشور دانست که به دلیل موقعیت جغرافیای خاص این معادن، حساسیت عمومی بسیاری در مورد آن وجود دارد.

دبیر کانون تفکر آب دانشگاه یزد ارتفاعات شیرکوه را منبع تأمین‌کننده آب استان، جریان‌های سطحی و رودخانه‌ها عنوان کرد که ناشناخته بودن ابعاد و حجم کار معدن و همچنین تبعات ناشی از فعالیت آن‌ها، دغدغه بسیاری فعالان حوزه محیط‌زیست شده است.

به گفته وی، این دغدغه‌ها باعث شده تا انجام مطالعات بیشتر و پرهیز از تسریع غیرضروری اعطای مجوزها، تبدیل به یکی از مطالبات عمومی در این حوزه شود.

محمدمهدی جوادیان زاده، مدیرعامل آب منطقه‌ای یزد نیز دلیل مسکوت ماندن فعالیت معدن دره زرشک و علی‌آباد در سال‌های اخیر را اثرات منفی زیست‌محیطی شدید این معادن اعلام کرد و افزود: مهم‌ترین مسئله موجود در این حوزه، قرارگیری این معدن در منطقه‌ای آهکی است که باوجود میزان بارش بیش از ۳ برابر متوسط استان، سرچشمه بسیاری از قنوات و چاه‌های استان به شمار می‌آید و می‌تواند آلودگی‌های آبی و زیست‌محیطی را در برداشته باشد.

محمدجواد حبیبیان مدیر سابق پروژه معادن مس تفت ضمن بیان تاریخچه کشف این معادن، میزان برآورد استخراج مس معدن علی‌آباد را ۶۰ میلیون تن و دره زرشک را حدود ۲۰۰ میلیون تن جهت تأمین تولید ۷۰۰ هزار تن مس در سال برای کشور عنوان کرد که تأمین برق آن از پست ابرکوه و نگرانی‌های تأمین آب آن به‌واسطه استفاده از روش‌های مصرف آب کم و استفاده از سیستم بازچرخانی آب در نظر گرفته شد.

 به گفته وی، با اینکه نرخ زاد و ولد در تفت حدود ۳ درصد بیشتر از متوسط استان است اما نرخ رشد جمعیت آن ۱ درصد منفی بوده که ناشی از مهاجرت براثر نبود درآمد و شغل مناسب است.

حبیبیان اشتغال بیش از ۱۱۵۰ نفر نیروی انسانی در این معادن و ایجاد ۶ برابر اشتغال غیرمستقیم را از عواملی دانست که فعالیت این معادن را توجیه می‌کند.

 وی در پاسخ به نگرانی‌های زیست‌محیطی مطرح‌شده، گفت: نتایج حاصل از مطالعات انجام‌شده با استفاده از ژئورادار به‌منظور تعیین جهت حرکت آب‌های زیرزمینی، ساختار زمین‌شناسی و تأمین آب در منطقه‌ای که معدن در آن واقع‌شده، نشان می‌دهد که این جریانات آبی، منفک از مناطق تأمین‌کننده آب سفره‌های زیرزمینی استان است.

 وی با توضیح سهم محصولات کشاورزی و مس در توسعه پایدار استان، بر نقش فعالیت معادن در اقتصاد درون استانی تأکید کرد و افزود: به‌جای پاک کردن صورت‌مسئله، می‌توان با تمرکز بر ارائه راهکار همچون فیلتر پساب به نتایج قابل قبولی دست‌یافت.

در ادامه این نشست، سید محسن شجاع الساداتی فعال محیط‌زیست، با اشاره به نبود مکانیسم عملیاتی جهت جبران قطع رگه‌های آب متصل به منطقه معدن دره زرشک، نتایج علمی کارشناسان کشوری در ادوار مختلف را ناظر بر تخریب محیط‌زیست توسط فعالیت این معادن اعلام کرد و افزود: به دلیل وجود ۲۰۰۰ قنات در زیردست دو معدن دره زرشک و علی‌آباد منتهی به دهشیر، ابرکوه و یزد، در صورت فعالیت این دو معدن، نابودی شش‌های تنفسی استان اتفاق خواهد افتاد.

وی گفت: طرح ارزیابی این معادن مس، بارها توسط کارشناسان رد شده و گزارش آقای دکتر رئیسی که داور بی‌طرف وزارت نیرو بودند هم آخرین نمونه از گزارش‌های علمی است که فعالیت این معادن را مخل حیات آتی استان دانسته‌اند.

 به گفته وی، فعالیت خلاف قانون ذی‌نفعان این قبیل پروژه‌های معدنی و تأکید مدامشان بر رشد اقتصادی مقطعی، توجیه‌کننده نابودی محیط‌زیست شکننده یزد نخواهد بود.

محمدرضا اسدی رییس سازمان نظام‌مهندسی معدن استان یزد اعطای مجوز اولیه به این معادن، سرمایه گزاری به ارزش ده‌ها میلیارد تومان و نبود گزارش متقنی مبنی بر آلودگی ناشی از این معادن را ازجمله ادله خود جهت ازسرگیری فعالیت معادن تفت عنوان کرد.

وی آثار مثبت اقتصادی این طرح را اولویت تقویت زیرساخت و آبادانی استان معرفی کرد که باوجود راه‌کارها و فنّاوری روز  می‌توان آثار منفی آن را جبران نمود.

دکتر نصرت‌الله امانیان عضو هیأت علمی دانشگاه یزد با اشاره به معادن سودآور کشور در مناطق محروم و کمتر توسعه‌یافته، تضمین رشد مناطق دارای معدن را اتفاقی قطعی ندانست و تأکید کرد: فعالیت این معادن به دلیل ایجاد مشکلات آلودگی مضاعف، احتمالاً می‌تواند مهاجرت معکوس را نیز به همراه داشته باشد.

خداکرم غریبی عضو هیات علمی بخش استخراج دانشکده مهندسی معدن و متالوژی دانشگاه یزد، تخریب محیط‌زیست توسط معدن دره زرشک را ادعایی خواند که می‌بایست بر اساس وسعت و عمق منطقه درگیر اثبات شود.

عبدالحمید انصاری رییس پردیس فنی و مهندسی دانشگاه یزد بابیان تفاوت‌های زمین‌شناسی و آب‌های ژرف استان یزد با دیگر استان‌ها، پرهیز از کلی‌گویی و مطالعه دقیق ابعاد مختلف کار را عاملی جهت وحدت نظر تصمیم‌گیرندگان دانست.

کمال امیدوار عضو هیات علمی بخش برنامه‌ریزی محیطی دانشگاه یزد نیز نابودی منابع آبی یک منطقه را عاملی جهت مهاجرت افراد دانست و با اشاره به عدم انتشار نتایج مطالعات انجام‌شده پیرامون این معدن، استفاده از مطالعات انجام‌شده در دیگر معادن کشور جهت الگوبرداری را مهم تلقی کرد.

محمدحسین معماریان، عضو هیات‌علمی دانشکده فیزیک دانشگاه یزد اعطای مجوز به فعالیت معادن دارای آثار مخرب محیط زیستی را به چالش کشید و پژوهش علمی متناسب با اقلیم هر منطقه و به‌دوراز تعصبات را راه‌حل موجود در مسئله معدن دره زرشک عنوان کرد.

مهم‌ترین عناوین مطرح‌شده در این نشست:

لزوم بررسی و مطالعه جزییات فعالیت معدن دره زرشک با توجه به موقعیت حساس آن در منطقه بالادست آبی استان و مخاطرات ناشی از آلودگی فعالیت آن

ارائه راهکار جهت حفظ منابع آبی در صورت فعالیت معدن مس دره زرشک

اشتغال‌زایی و تخریب محیط‌زیست دو اثر فعالیت معدن دره زرشک که نیازمند مدیریت است.

مهاجرت ازجمله عوامل و آثار فعالیت معدن مس تفت می‌بایست موردبررسی قرار گیرد.

در این نشست، دکتر سعید عطار رییس دبیرخانه کانون‌های تفکر دانشگاه یزد، دکتر وهاب امیری، دکتر آرش دالوند، دکتر علی‌اکبر جعفری ندوشن از اعضای هیات‌علمی دانشگاه یزد، دکتر مجید احتیاط عضو هیات‌علمی دانشگاه اردکان، دکتر رضا باقری فهرجی معاون آبخیزداری سازمان منابع طبیعی یزد، مهندس علی اوهب یزدی نماینده شرکت آب منطقه‌ای یزد، دکتر اعظم حبیبی‌پور معاون فنی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان، احمدرضا سعادتی کارشناس خدمات شهری شهرداری یزد، سعید سلیمی‌صبور کارشناس بازنشسته آب منطقه‌ای یزد، مهندس امیر شریف‌یزدی مدیر مرکز پژوهش‌های خورشیدی یزد، حسن بلندیان مدیرعامل اندیشکده صفا، مهندس جواد محجوبی کارشناس ارشد شرکت آب منطقه‌ای یزد، و فاطمه زارع کارشناس پژوهشی دبیرخانه کانون‌های تفکر دانشگاه یزد نیز حضور داشتند.