​به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری موج، توسعه صنعت حمل ونقل هوایی در دهه‌های اخیر در جهان به عنوان یکی از مهمترین محورهای رشد کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه مطرح و از جایگاه ویژه‌ای در برنامه‌های پیشرفت فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و تکنولوژیکی برخوردار است. از سویی نیز سرزمین بزرگ ایران در یکی از مهمترین مناطق جغرافیایی و استراتژیکی جهان قرار دارد و به جهت استقرار در مسیرهای حمل و نقل هوایی به ویژه دالان شرق به غرب می‌تواند سهم بیشتری از بازار مسافرت‌های هوایی را به خود اختصاص دهد. امروزه صنعت حمل و نقل هوایی کشور با مشکلات و چالش‌های متعددی روبرو است و تاکنون اهداف و راهکارهای اساسی و راهبردی جهت مقابله با این مشکلات کمتر مورد توجه قرار گرفته است. البته نباید فراموش کرد که تحریم‌ها در این چند سال اخیر بر  فرسودگی ناوگان حمل و نقل هوایی بسیار تأثیر داشته و این صنعت را با چالش‌هایی روبرو ساخته است. اما در این میان آنچه که مشاهده می‌شود تلاش و پیگیری  برای اخذ مجوز تأسیس شرکت‌های هواپیمایی است؛ شرکت‌هایی جدید که با هدف کسب سود و ارز، تسهیلات و سوخت ارزان به‌وجود می‌آیند.  

آمارها چه می‌گویند؟

به گفته برخی از کارشناسان این حوزه و طبق آمار انجمن شرکت‌های هواپیمایی حدود ۲۰ شرکت هواپیمایی به عنوان شرکت‌های فعال صنعت هوایی کشور در انجمن شرکت‌های هواپیمایی عضو‌‌‌ هستند. هواپیمایی هما، آسمان، ماهان، معراج، تابان، آتا، کارون، مکران، پویا، ساها،  کیش، هواپیمایی ایرتور، هواپیمایی قشم، سپهران، وارش، زاگرس، کاسپین، فلای پرشیا، پارس و شرکت هلیکوپتری ایران از جمله شرکت‌های فعال در حال به‌شمار می‌روند. در حال حاضر حدود 324 فروند هواپیمای مسافری وجود دارد که از این تعداد تنها 162 فروند فعال و عملیاتی هستند و باقی به‌علت تعمیرات زمین‌گیر هستند. از این تعداد هواپیمای زمین‌گیر ١۶ فروند هواپیما بیش از ١٠ سال است که زمین‌گیر بوده، ۶٨ فروند هواپیما کمتر از ١٠ سال و بیشتر از ۵ سال زمین‌گیر بوده و ٣٩ فروند هواپیما هم بین ٢ تا ۵ سال زمین‌گیر هستند. حال با این تعداد آمار در مقایسه با دیگر کشورها باید بگوییم صنعت هوایی به این شکل فقط متحمل ضرر و زیان می‌شود اما اینکه باز شاهد تأسیس شرکت‌های جدید هوایی هستیم بسیار تعجب برانگیز است.

ورود به بازار دستوری

تحریم‌های صنعت هواپیمایی در این سال‌های اخیر سبب شده تا این ناوگان با فرسودگی مواجه شود و از همین رو دولت با تخصیص سوخت یارانه‌ای ناچار است تا از این صنعت حمایت کند. ناوگان حمل و نقل هوایی کشور از تکنولوژی ۲۰ سال پیش دنیا استفاده می‌کند و این موضوع مصرف سوخت در ناوگان داخلی را افزایش می‌دهد. نرخ سوخت یکی از عوامل افزایش هزینه شرکت‌های هواپیمایی است. از این رو یارانه‌‌‌‌‌‌ای که به سوخت موردنیاز هواپیماهای مسافری اختصاص می‌‌‌یابد، خود موجب ایجاد صرفه اقتصادی سنگینی برای شرکت‌های هواپیمایی می‌شود و سبب می‌شود تا آنها کوتاه‌‌‌ترین مسیرهای هوایی را انتخاب کنند تا اینگونه با مصرف سوخت کمتر سودی بدست آوردند و همین امر از دلایلی است که موجب می‌شود، تقاضای تأسیس شرکت هواپیمای مسافری افزایش یابد‌‌‌. 

همچنین بحث قیمت‌گذاری دستوری نیز باعث به وجود آمدن مشکلات و بحران‌هایی برای صنعت هوانوردی شده است، به‌گونه‌ای دولت می‌خواهد با سرکوب قیمت‌ها در شرایط تورمی از تورم این بخش جلوگیری کند اما تقاضا برای بلیط هوایپما بسیار زیاد است و هواپیما‌های کنونی ظرفیت پاسخگویی به نیاز متقاضیان پرواز را ندارند و برخی از شرکت‌ها از تعمیر هواپیما‌های معیوب خودداری می‌کنند و به همین دلیل این هزینه‌ها اثرات خود را روی قیمت بلیط هوایپما می‌گذارند اما از آنجا که شرکت‌ها نمی‌توانند متناسب با این هزینه‌ها به دلیل قیمت‌گذاری دستوری قیمت بلیط را افزایش دهند ناچار می‌شوند بخش‌های دیگر هزینه‌ای خود را کاهش دهند یعنی تعداد پرواز‌ها کاهش پیدا می‌کند و این امر موجب برهم خوردن تعادل عرضه و تقاضا می‌شود.

بیشتر بخوانید: 

میانگین سن هواپیماهای وارداتی ۲۰ سال است / هواپیماهای وارداتی مدل های موجود در ایران هستند

الزام ایرلاین‌ ها به افزایش هواپیماهای با برد کوتاه و بلند در سال جدید

«سوخو سوپرجت ۱۰۰» روسی با ایران همکاری می‌کند

کیفی سازی خدمات روشی در توسعه شرکت‌های هواپیمایی

کشورهای توسعه‌یافته دیگر نگاه کمی به توسعه شرکت‌های هواپیمایی ندارند و تنها بحث کیفی سازی خدمات را دنبال می‌کنند و ترجیح می‌دهند چند شرکت بزرگ حمل و نقل هوایی داشته باشند. همچنین طی سال‌های گذشته شرکت‌های هواپیمایی در این کشورها به این نتیجه رسیده‌‌‌اند که با شرکت‌های موجود در داخل کشور خود یا کشورهای همسایه ادغام شوند و به سمت دهکده جهانی حرکت ‌کنند. بنابراین لازم است تا از تجربیات سایر کشورها استفاده کنیم و بهترین راه‌‌‌حل این موضوع ادغام شرکت‌ها‌ است تا با یکدیگر تقسیم کار کنند. صنعت هوایی یک صنعت تخصصی بوده و با تاسیس یک ایرلاین جدید و خرید یک یا دو هواپیمای جدید این صنعت نه‌تنها تقویت نشده بلکه تضعیف نیز می‌شود. دولت به عنوان متولی اصلی اقتصاد و صنعت کشور باید این موارد را برنامه‌‌‌ریزی کند. لذا با توجه به وضعیت موجود و رقابت شدید میان شرکت‌های حاضر در حمل و نقل و هوایی جهان، بقای صنعت حمل و نقل هوایی کشورمان و همچنین حضور در بازار پررقابت جهانی، نیازمند توجه خاصی در زمینه توسعه دانش و فناوری و تهیه برنامه‌های راهبردی برای توسعه این صنعت در کشور است.

به کمک اندازه‌گیری شاخص‌های اصلی و مهم در کیفیت خدمات مسافرت‌های هوایی، شرکت‌های ایرانی به عوامل اصلی کیفیت که مدنظر مشتریان است دست می‌یابند و اندازه‌گیری سطح کیفیت خدمات در این ابعاد، نقاط قوت و ضعف شرکت‌های ایرانی را نمایان می‌سازد تا بتوانند از آنها به‌منظور کمک به اجرای استراتژی‌های بهبود کیفیت خدمات، برنامه‌ریزی‌های رقابتی و در نتیجه افزایش سودآوری و سهم بازار در صنعت خدمات مسافرت‌های هوایی استفاده کنند.