به گزارش خبرنگار بین الملل خبرگزاری موج،  به دنبال شکل گیری اتحادیه اروپا در سال ۱۹۵۷ و موفقیت های این سازمان دولتی در تحقق اهداف اقتصادی و تجاری، ترکیه از سال ۱۹۸۷ درخواست رسمی خود را برای پیوستن به اتحادیه اروپا ارائه کرد. در همین راستا لازم بود ترکیه برای کسب شرایط عضویت اقداماتی در زمینه تحقق دموکراسی، رعایت حقوق بشر، تغییر در ساختار اقتصادی و تجاری خود به وجود آورد. اما به دلیل نقشی که نظامیان در هیات حاکمه آنکارا داشتند و همچنین اختلافی ترکیه که از سال ۱۹۸۵ با حزب کارگران کردستان در کوه های قندیل با کردها پیدا کرد، احتمال پیوستن به اتحادیه اروپا دور از دسترس به نظر می رسید. در این میان اختلاف ترکیه با آلمان به عنوان قدرتمندترین عضو این اتحادیه سپری کردن روندهای سیاسی عضویت آنکارا در این بلوک اقتصادی را دشوارتر می کرد.

مشکلات میان برلین و آنکارا به دهه ۶۰ میلادی و بحث ورود شهروندان ترک به آلمان برمی گردد. در آن زمان نیاز صنایع آلمانی به نیروی کار ارزان باعث مهاجرت تعدادی از اتباع ترکیه به این کشور شد.  با این حال در سال ۱۹۷۰  چالش جدی میان جریان های راستگرا و چپ گرای آلمان بر سر حضور یا اخراج ترک ها از این کشور به وجود آمد.

این مساله تا زمان روی کار آمدن آنکلا مرکل در سال ۲۰۰۵ ادامه داشت. در شرایطی که طیف چپگرای آلمان خواستار باقی ماندن مهاجران ترکیه در آلمان بودند، حزب دموکرات مسیحی به رهبری مرکل با آن مخالفت می کرد. اعضای این حزب بر این باور بودند ترک‌ها قابلیت ادغام در جامعه آلمان را ندارند و فرهنگ آلمان که بر پایه دموکراسی بوده است را تهدید خواهند کرد. لذا روابط آنکارا –برلین نیز از این دیدگاه متاثر شد تا جایی که اردوغان در دهه دوم قرن بیست و یک  اعلام کرد هدف ترکیه پیوستن به اتحادیه اروپا نیست.

در همین دوران آلمان پیشنهاد داد به جای عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا، روابط ویژه ای میان دو طرف برقرار شود. در واقع برلین به صورت علنی اعلام کرد که برقراری ارتباط ویژه با آنکارا بهتر از آن است که ترکیه بخواهد عضو کشورهای اتحادیه اروپا شود.

این اظهارات برای مردم ترکیه که امیدوار بودند با تغییر در وضعیت اقتصادی خود راهی به بلوک اروپایی ها باز کنند، گران آمد. در ادامه این مساله بحران سوریه به وقوع پیوست. نگرانی رهبران ترک از تسری ناامنی های شمال سوریه به داخل این کشور باعث شد تا آنکارا درخواست استقرار سامانه های موشکی ناتو را در پایگاه اینجرلیک بدهد. اگرچه این درخواست پذیرفته شد و آلمان هم یکی از سه کشوری بود که علاوه بر چند سامانه موشکی بیش از ۲۵۰ نظامی به جنوب ترکیه اعزام کرد، روابط دو طرف کماکان در وضعیتی مواج و نامشخص باقی ماند.

به دنبال اهمیت مبارزه با داعش در سطح جهان پس از گسترش خطر این گروه تروریستی به اروپا، مقامات آلمانی گزارشی منتشر کردند که در آن رسما اعلام شد ترکیه از داعش و تروریست ها مستقر در سوریه حمایت می کند. این موضوع در حالی رسانه ای شد که اروپایی ها خواهان همکاری ترکیه در جلوگیری از ورود هزاران جنگ زده سوری، عراقی و افغانی از مسیر این کشور برای ورود به قاره سبز بودند. لذا موضع گیری برلین و منتسب کردن آنکارا به یکی از حامیان تروریسم، خطری جدی برای تداوم همکاری ترکیه در اسکان آوارگان و بستن مرزهای مشترک با اروپا به روی مهاجران بود. در این راستا مرکل با سفر به قاهره نشان داد که برای حل معضل پناهجویان خواهان باج دادن به اردوغان نیست و در صورت لزوم راهی دیگر پیدا خواهد کرد.

در کنار این مسائل کودتای نافرجام نظامیان در ترکیه اتفاق افتاد. در این زمان اردوغان انتظار داشت آلمان و فرانسه به عنوان منادیان دموکراسی، از دولت وی حمایت کنند. اما در مقابل فرانسوا اولاند و آنگلا مرکل رسماً اقدامات اردوغان در برخورد با مردم و رسانه های ترکیه را نقد کردند و همین موضوع بر آتش تنش آنکارا و برلین افزود. پس از آن کاریکاتور رئیس جمهور ترکیه توسط کاریکاتوریست‌های آلمانی طراحی و منتشر شد و به رغم اعتراض آنکارا، پارلمان آلمان از این موضوع حمایت کرد.

اما این پایان ماجرا نبود. مقامات سیاسی آلمان با برنامه حزب عدالت و توسعه برای برگزاری جلسات سخنرانی وزرای ترکیه در آلمان برای تهییج شهروندان ترک به رای آرای به تغییر قانون اساسی کشورشان واکنش نشان دادند.

از دید آنها تغییر نظام سیاسی از پارلمانی به ریاستی طبق اهداف اردوغان، عقب‌گرد از دموکراسی قلمداد می‌شد. به ویژه آنکه یکی از اصول تغییر قانون اساسی بازگرداندن مجازات اعدام به قوانین کیفری ترکیه بود. بنابراین احزاب سوسیال دموکرات و دموکرات مسیحی آلمان، ترکیه را تهدید کردند که در صورت اجرای مجدد مجازات اعدام، باید از شورای اروپا خارج شود. از نگاه این احزاب، اجرای مجدد مجازات اعدام، نه تنها به مفهوم خروج ترکیه از روند عضویت در اتحادیه اروپا، بلکه به منزله پایان عضویت این کشور در شورای اروپا نیز بود.

هنوز زمان زیادی از مخالفت های آلمانی های با تحولات سیاسی ترکیه و اهداف اردوغان برای کنار زدن مخالفان داخلی اش نگذشته است که اخباری در مورد احتمال خروج نظامیان آلمان از پایگاه اینجرلیک شنیده می شود. طبق قانون ترکیه، مقامات غیرنظامی خارجی حق دیدار با نیروهایشان در این پایگاه را ندارند. لذا مرکل اعلام کرد چنانچه آنکارا بر ممانعت از دیدار قانونگذاران آلمانی با نیروهای این کشور مستقر در ترکیه پافشاری کند، ما نیروهای خود را از ترکیه به کشور دیگری منتقل می کنیم.

وی همچنین چند روز قبل با تاکید بر ادامه گفتگوها با مقامات ترکیه خاطرنشان کرد حضور ۲۷۰ نظامی آلمانی در اینجرلیک در راستای مبارزه با تروریسم تعریف می شود و اگر با آنکارا بر این قانون خود اصرار داشته باشد برلین به دنبال جایگاهی دیگر برای انجام وطایف در ائتلاف بین المللی ضد داعش خواهد بود. او در ادامه از اردن به عنوان مقصد جدید و احتمالی نظامیان کشورش سخن گفت.

همزمان با بالا گرفتن تنش‌ها میان برلین و آنکارا بر سر همه‌پرسی تغییر نظام سیاسی ترکیه، گروهی از نمایندگان پارلمان آلمان  نیز خواستار خروج نیروهای نظامی این کشور از پایگاه نظامی اینجرلیک شده‌اند. در همین رابطه یکی از نمایندگان حزب سبز در پارلمان آلمان بیان داشت خروج نیروهای آلمانی از ترکیه پیام روشنی برای آنکارا خواهد فرستاد و آن این است که این کشور آخرین امیدها برای ورود به اتحادیۀ اروپا را از دست خواهد داد.

پایگاه اینجرلیک به دلیل نزدیکی به مواضع داعش در عراق و سوریه مکان مناسبی برای استقرار و آغاز عملیات جنگنده های اف ۱۶ است. اما به نظر می رسد اختلافات سیاسی و حقوق بشری آلمان با حکومت اردوغان باعث شده است مرکل از خیر این پایگاه استراتژیک در حال حاضر میزبان نیروهای آمریکایی نیز است بگذرد و مناطق دورتری از سوریه از جمله اردن، کویت و یا قبرس را مورد بررسی قرار دهد.

نکته حائز اهمیت آنکه اردوغان پس از سال ۲۰۱۱ و آغاز بحران سوریه، استراتژی نگاه به خاورمیانه را در دستور کار قرار داده است. او به دنبال تحقق دوباره امپراتوری عثمانی بر بخش هایی از این منطقه دیگر توجه پیشین را به اروپا ندارد. به زعم او ترکیه در مرزهای مشترکش با اتحادیه اروپا با بن بستی روبرو شده که به نظر نمی رسد قابلیت گشایش داشته باشد. لذا در پی اظهارات مقامات آلمانی در مورد احتمال خروج از اینجرلیک مولود چاووش اغلو در اخرین اظهارات خود گفت: به  خود آلمان بستگی دارد که بخواهد از پایگاه هوایی اینجرلیک برود، (اگر این تصمیم را بگیرند) ما نیز به آنها خداحافظ می‌گوییم.

خروج آلمانی ها از ترکیه بدون شک نمی تواند تاثیر چندانی بر مبارزه با داعش در سوریه بگذارد. ضمن آنکه حضور نظامیان آمریکایی در اینجرلیک کماکان امنیت مورد نظر جنوب ترکیه را برای آنکارا تامین خواهد کرد و اردوغان نگرانی بابت امنیت جنوب کشورش ندارد. اما این مساله می تواند بر شکل همکاری ترکیه و آلمان در ناتو و نقشی که آنکارا در دریای سیاه برای جلوگیری از مانور قدرت روسیه ایفا می کند، اثرگذار باشد. چرا که آلمان و روسیه دو رقیب بزرگ در منطقه اروپا هستند و بحران اوکراین این موضوع را به وضوح روشن کرد.