گزارش تحلیلی خبرگزاری موج درباره رفراندوم استقلال اقلیم کردستان عراق
چرا اقلیم شانس اندکی برای استقلال دارد؟
درحالیکه یک روز تا برگزاری همهپرسی جداییطلبانه در اقلیم کردستان عراق باقی است به نظر میرسد درصورتیکه این رفراندوم برگزار شود و حتی اکثریت تأیید ساکنان این اقلیم را نیز به دست بیاورد، شانس کمی برای اعمال نتایج حاصل از آن دارد.
به گزارش خبرنگار بین الملل خبرگزاری موج، از چند ماه پیش بحثها درباره برگزاری همهپرسی استقلال اقلیم کردستان از عراق جدیتر شده است. گروهی از احزاب کُردستان عراق با ایجاد ائتلافی درصدد تشکیل کمپینی برای تشویق مردم به رأی آری برآمدند و برخی از احزاب دیگر کُردی نیز نظیر جنبش گوران و حزب اسلامی کردستان عراق با این همهپرسی مخالفت کردهاند. هرچه زمان اعلامشده نزدیکتر شد، فشارهای داخلی و خارجی به حکومت اقلیم کردستان برای به تعویق انداختن همهپرسی بیشتر شد.
بسیاری از ناظران معتقدند با وجود احتمال پیروزی کمپین آری در این همهپرسی اما شرایط داخلی عراق، منطقه و جهان بهگونهای است که شانس بسیار کمی برای تولد موفقیتآمیز دولت مستقل کُردی باقی میگذارد، زیرا نه شرایط داخلی عراق مهیای این جدایی است، نه کشورهای خاورمیانه در این موردنظر مثبتی دارند و نه حتی قدرتهای غربی و روسیه با استقلال اربیل از بغداد موافق هستند.
اوضاع داخلی عراق
تقریباً همه طیفهای سیاسی در عراق به جز گروههای کُرد طرفدار استقلال اقلیم (یعنی دو حزب بزرگ این منطقه و نیز برخی احزاب کوچک اقلیم) خواستار به تعویق افتادن این همهپرسی هستند و با تجزیه عراق مخالفت کردهاند. کلیه احزاب و تشکیلات سُنی و شیعه عربی بارها از حکومت اقلیم خواستهاند که تجزیهطلبی را کنار گذاشته و با بغداد برای احقاق حقوق خود و نیز حل اختلافات به مذاکره بپردازد. ائتلاف دولت قانون، مجلس اعلا، تشکیلات صدر، حزب الدعوه و حزب حکمت الوطنیه که بزرگترین احزاب شیعی عراق بهحساب میآیند از یکسو و ائتلاف میهنی و جبهه توافق عراق نیز که از بزرگترین تشکیلات سُنی در عراق هستند نیز برگزاری همهپرسی را خطری برای وحدت عراق دانستهاند. همچنین گروههای کوچک فرقهای و مذهبی عراق نیز نظیر صابئین، مسیحیان، آشوریها و ... بهشدت با برنامه حکومت اقلیم مخالفت کردهاند.
این در حالی است که حتی میان همه احزاب و تشکیلات کُردی منطقه اقلیم کردستان نیز اجماع نظر برای برگزاری همهپرسی در شرایط فعلی وجود ندارد. جنبش گوران، حزب اسلامی کردستان، ترکمنها و آشوریهای این منطقه بهطور رسمی با برگزاری همهپرسی مخالفت کردند. همچنین روز گذشته مسئولان شاخه اتحادیه میهنی کرکوک نیز اعلام کردند که در همهپرسی شرکت نخواهند کرد چراکه طرح ارائهشده از سوی آمریکا و سازمان ملل اهداف آنها را تأمین میکند.
شرایط منطقهای
در منطقه اما حکومت اقلیم کردستان تنهاتر از همیشه است. همه کشورهای همسایه اقلیم برگزاری همهپرسی را تقبیح کردهاند و از مسعود بارزانی خواستهاند تا فعلاً برگزاری همهپرسی را به تعویق بیندازد. مقامات ترکیه، ایران، سوریه، عربستان، مصر و کشورهای حاشیه خلیجفارس متحداً این اقدام را خطری برای ثبات خاورمیانه دانستهاند. با توجه به موقعیت منطقهای اقلیم کردستان عراق که ازنظر ژئوپلیتیک در میان بین ایران و ترکیه قرارگرفته و از سمت جنوب نیز مرزهای خود را محدود به بغداد میبیند به نظر میرسد در صورت توافق این سه کشور برای اعمال تحریمهای اقتصادی و امنیتی بر اربیل، حکومت اقلیم بهشدت در مضیقه قرار بگیرد. در همین راستا از روزهای گذشته آنکارا و تهران از احتمال اعمال تحریمهای اقتصادی همزمان با برگزاری همهپرسی خبر داده بودند. همچنین دو طرف ممکن است مرزهای خود را کاملاً به روی اربیل ببندند و از همه طرف این منطقه را در محاصره قرار دهند. در خاورمیانه تنها رژیم صهیونیستی از استقلال کردستان حمایت کرده است. تجربه ثابت کرده که هرگاه ایران و ترکیه موضع واحدی را در پیش گرفته اند، توانسته اند موضوع را به نفع خود به سرانجام برسانند.
شرایط جهانی
باوجوداینکه آمریکا اصلیترین حامی کردهای عراق بهحساب میآید، اما این کشور نیز صراحتاً با همهپرسی اقلیم کردستان مخالفت کرده است. آمریکاییها که با همکاری سازمان ملل طرحی را برای رفع اختلافات دو طرف ارائه کردهاند معتقدند، حرکت اقلیم کردستان بهسوی استقلال باعث به نتیجه نرسیدن تلاشها در مبارزه با گروه تروریستی داعش خواهد شد. در اروپا نیز بریتانیا، فرانسه، آلمان و اتریش نیز اعلام کردهاند که به تمامیت ارضی عراق پایبندند و همهپرسی را به رسمیت نمیشناسند. روسیه نیز باوجود حمایتهای پیشین خود و نیز روابط حسنه اقتصادی اعلام کرده که اربیل نباید بهصورت یکطرفه به برگزاری رفراندوم جداییطلبانه اقدام کند و هرگونه تصمیمی در این مورد باید نتیجه مذاکره و توافق میان دو طرف باشد.
با توجه به اینکه نه شرایط داخلی عراق مهیای استقلال اقلیم است و نه شرایط منطقه و نه شرایط جهان به نظر میرسد در صورت پیروزی بارزانی در این همهپرسی نمیتوان شانس زیادی را برای اتفاق افتادن آن در نظر گرفت.
ارسال نظر