به گزارش خبرنگار بین الملل خبرگزاری موج، اندکی پیش از انتخابات سال ۲۰۰۹ «ایهود باراک»، کاندیدای حزب کارگر برای نخست وزیری در حال محکم کردن استراتژی های انتخاباتی خود علیه فساد دولتی حزب حاکم بود و به نظر می رسید، روزهای عمر کابینه حزب کادیما به رهبری «ایهود اولمرت» به شماره افتاده است. اولمرت به زودی ناچار شد از نخست وزیری استعفا دهد و کارش به محکمه و زندان نیز کشیده شد.

آنچه باعث استعفای اولمرت شد، مانور سیاسی موفق باراک بود. او معتقد بود که کمپین پیروز را در برابر کمپینی شکست خورده رهبری می کند. نکته بسیار مهم دیگر این بود که نظرسنجی ها نشان می داد، فساد دولت تأثیر معناداری بر اولویت های صهیونیست های رأی دهنده ندارد.

واقعیت این است که باراک برای تحقق این امر به هیچ نظرسنجی ای نیاز نداشت. در سال ۲۰۰۳ نیز که حزب لیکود به رهبری «آریل شارون» رأی قاطعی به دست آورد و توانست ۳۸ کرسی کنست را به خود اختصاص دهد، که شارون جرایم بزرگی مرتکب شده و پرونده های جزایر یونانی و وام سیریل کرن علیه او در دادگاه باز بود.

در واقع ساکنان اسرائیل به این اتهامات کاری نداشتند، آن ها می پنداشتند که در شرایط فعلی شارون بهترین کسی است که می تواند دولت را اداره کند و اسرائیل را از چالش های امنیتی برآمده از انتفاضه دوم (۲۰۰۰ – ۲۰۰۵ ) به خوبی عبور دهد.

اکنون و در آستانه سال ۲۰۱۸ نیز به نظر می رسد فساد دولتی، که مظاهر آن در همه جا دیده می شود، از عوامل تأثیر گذار بر انتخابات آتی است. فهرستی از مفاسد جاری منتشر شده که نام نخست وزیر و برخی از اعضای ارشد حزب لیکود نیز در آن دیده می شود؛ برای مثال نام «دیوید بیتان»، مدیر ائتلاف و «حیم کاتز»، وزیر رفاه در این سیاهه نیز وجود دارد. همچنین اتهاماتی نیز علیه «آریه دری»، وزیر کشور (از حزب شاس) و نیز درباره «دنی دانون»، نماینده اسرائیل در سازمان ملل اتهاماتی مبنی بر سوء استفاده از مالیات ها شنیده می شود.

اعتراضات علیه نتانیاهو در دو هفته گذشته تشدید شده و معترضان از شهر خواب آلود پتاه تیکوا به قلب تل آویو آمده اند. آن ها معتقدند که اسرائیل با فروپاشی به دلیل فساد دولتی فاصله ناچیزی دارد. این واقعیت که ده ها هزار نفر به این اعتراضات پیوسته اند نشان از آن دارد که عامه مردم نیز با این مسئله درگیر شده اند.

با این حال می توان گفت که بیشتر این معترضان طرفداران جناح های چپ میانه یا آنچه اردوگاه «ضد نتانیاهو» نامیده می شود برخواسته اند. نتانیاهو نیز مدعی شده که این اعتراضات از سوی چپ گرایان سازمان دهی می شود و هدف آن برهم زدن ائتلاف جناح راستی نتانیاهو است، البته نه از طریق صندوق رأی بلکه سیاسی کاری. در حالی که این یک ادعای پوپولیستی است، طرفداران نتانیاهو آن را واقعیت می پندارند.

در واقع بخش هایی از افکار عمومی نتانیاهو را عامل اصلی تصمیم اخیر «دونالد ترامپ» درباره وضعیت قدس می دانند.

نظرسنجی ها حاکی از آن است که دست کم تا کنون این اعتراضات علیه فشاد، نتوانسته تأثیر قابل توجهی بر وفادارای سیاسی رأی دهندگان بگذارد. نظرسنجی ها نشان می دهند که مردم هنوز می خواهند حزب لیکود و نتانیاهو تشکیل دهنده حکومت باشند.

در بیشتر نظرسنجی هایی که از رأی دهندگان درباره بهترین نخست وزیر پرسیده می شود، رأی نتانیاهو در مقایسه با «یائیر لاپید»، چپ میانه و «آوی گابی» رهبر اتحادیه صهیونیستی بیشتر است. علی رغم همه تحقیقات کیفری و اتهاماتی که پیرامون دریافت رشوه درباره او مطرح می شود، نتانیاهو نسبت به هر دو رقیب اصلی خود امتیازات بزرگی دارد. تجربه سیاسی و دیپلماتیک وی و نیز اعتمادی که به دلیل رهبری خوب نتانیاهو در امور خارجی و چالش های امنیتی وجود دارد عامل اصلی تمایز او از دیگران است. به عبارت دیگر تصمیم دونالد ترامپ درباره قدس ناشی از تلاش های نتانیاهو دانسته می شود.

البته گابی، لاپید و نیز «ژهوا گال آن»، رهبر مرتز تلاش می کنند نقش یک اپوزیسیون واقعی را بازی کنند. آن ها آینه بازتاب دهنده اقدامات کابینه نتانیاهو به عامه مردم هستند و می خواهند نشان دهند که این کابینه رکورد فساد دولتی را شکسته و به طور نظام مندی تلاش می کند، ارکان حاکمیت قانون در اسرائیل را تضعیف کند؛ از جمله می توان به تلاش برای جلوگیری پلیس از ورود به پرونده های فساد و نیز محدود ساختن قدرت حساب رسی دولتی اشاره کرد.

هفته گذشته گابی، لاپید و گال آن در روند جنگ با فساد تغییراتی به وجود آوردند. ۱۳ دسامبر گابی، کمپین «دولت بدون فساد» را در کنست به راه انداخت. این برنامه حزب اتحادیه برای زدودن فساد از سیاست به شمار می آید.

کمپین جدید گابی، یادآور «برنامه نخشون» لاپید است که از ماه آوریل برای مقابله با فساد و نیز تقویت پایه های قوانین انجام شد. برنامه نخشون ابتدا توسط «یواه سگالویچ»، افسر پیشین پلیس اسرائیل (که مدتی نیز تحقیقات علیه آویگدور لیبرمن (در دوره قبلی تصدی او بر وزارت خارجه) را بر عهده داشت) پیشنهاد شد. سگالویچ سپس یک سال و نیم پیش به حزب آینده پیوست و به نماد برجسته ای از مبارزه با فساد مبدل شد. پس از آن لاپید سعی کرد با پیگیری فساد اعتبار خود را در افکار عمومی افزایش دهد. اما انتخاب آوی گابی به عنوان رهبر حزب کارگر به جای «اسحاق هرتزوگ» باعث افت شدید آرای این حزب در نظرسنجی ها شد. به عبارت دیگر به نظر می رسد، مردم چندان اهمیتی برای جنگ لاپید با فساد قائل نیستند. بالعکس، محبوبیت او در آن مقطع به دلیل ورود فرد جدیدی به رقابت ها که به نظر می رسید توانایی به زیر کشیدن نتانیاهو را دارد، کاهش یافت.

لاپید بعدها تلاش کرد تا اعتبار خود را بازسازی کند اما نه دیگر از طریق کمپین مبارزه با فساد. بلکه لاپید باید از گابی ممنون باشد. زیر اشتباهات رهبر حزب کارگر باعث بازگشت آرا به سوی حزب آینده شد.

البته تظاهرات دیگری نیز علیه فساد دیروز در تل آویو برگزار شد که از راهپیمایی های پیشین بزرگ تر بود. تعطیلات حنوکا نیز مزید بر علت شد و تعداد بیشتری فرصت شرکت در آن را یافتند.

این راهپیمایی ها در تلاش هستند تا همان حسی را به ساکنان اسرائیل بدهند که کمپین «سیاستمداران دروغگو؛ ما از شما متنفریم» در سال ۱۹۹۲ به مردم داد. در آن انتخابات «اسحاق رابین» توانست به کابینه حزب لیکود خاتمه دهد. اگرچه این روایت در اذهان باقی مانده اما احزاب ضد نتانیاهو هنوز آنچه واقعاً باعث تغییر اکثریت کنست در سال ۱۹۹۲ شد را در اختیار ندارند. اگر در سال ۱۹۹۲ رابین توانست اسحاق شامیر را شکست دهد به دلیل این بود که رابین مسیر جایگزینی را فراروی مردم قرار داد. حزب لیکود از مذاکره با فلسطینیان خودداری می کرد و لذا رابین که خود سابقه امنیتی قابل توجهی داشت، خواهان مذاکره و حل و فصل مسائل امنیتی اسرائیل بود.

در واقع دو عامل اصلی در میان بود، از یکسو راست گرایان میانه رو، به توانایی رابین در امور امنیتی اعتماد کردند و از سوی دیگر او توانست قلب های رأی دهندگان را فتح کند. کمپین «سیاستمداران دروغگو؛ ما از شما متنفریم نیز در سراسر سرزمین های اشغالی مطالبه تغییر را نهادینه کرده بود و در عین حال مردم به این برداشت رسیدند که رابین فرد مناسبی برای رهبری کابینه است. بدون رابین قطعاً دست به دست شدن کابینه اتفاق نمی افتاد.

اکنون نتانیاهو  و نیز دیگر مقامات لیکود، از جمله «گیلعاد اردان»، وزیر امنیت داخلی و نیز «گیدعون سار»، وزیر پیشین امنیت از سوی گابی مورد حمله واقع شده اند. آن ها متهم به فاسد کردن حزب لیکود هستند. هم نتانیاهو رأی دهندگان اسرائیلی را می شناسد، هم اردان و هم سار؛ اردان اخیراً اعلام کرده که گابی «رهبر جنبشی است که اتهامات فساد سیاسی را آفریده».

با این همه مسلماً جنگ بر سر فساد هنوز نتوانسته جهت گیری سیاسی عامه مردم را تغییر دهد. حزب لیکود و دیگر راست گرایان نیز این موضوع را بی اهمیت و ناتوان از شکستن ائتلاف جناح راست می دانند. در واقع تا وقتی گابی و لاپید نتوانند آرای نتانیاهو را در نظرسنجی ها بشکنند، نمی توانند از خود تصویری مناسب برای تصدی نخست وزیری به افکار عمومی ارائه کنند و تمرکز کردن بر فساد دولتی نیز کافی نخواهد بود