به گزارش خبرگزاری موج، روز سه‌شنبه (۱۳ مارس/۲۲ اسفند) دونالد ترامپ، وزیر امور خارجه‌ی خود رکس تیلرسون را برکنار و مایک پومپئو، رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) را به عنوان جانشین او معرفی کرد.

 ترامپ دلیل چنین تصمیمی را وجود "اختلاف‌نظر" با تیلرسون اعلام کرده و گفته که "شیوه‌ی تفکرش" با تیلرسون یکی نبوده است.

توافق هسته ای ایران

ناظران سیاسی یکی از دلایل مهم برکناری تیلرسون را اختلاف نظر ترامپ با او درباره‌ی توافق هسته ای با ایران ارزیابی می‌کنند. خود ترامپ گفته است: «به نظر من توافق هسته ای با ایران وحشتناک است، اما به نظر او خوب می‌آید».

مذاکره آمریکا - کره شمالی

نقشه ترامپ برای ملاقات با کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی دلیل دیگر برکناری تیلرسون بوده است که در محافل دولتی آمریکا گفته می‌شود که ترامپ می‌خواسته در آستانه‌ی چنین دیداری، تیم خود را تازه کند.

اما به نظر می‌رسد که اختلاف نظر میان ترامپ و تیلرسون به رویکرد نسبت به ایران و کره شمالی محدود نبوده است، بلکه آن دو در برخی از مسائل اساسی سیاست خارجی نیز اظهارنظرهای متناقضی کرده بودند. برای ناظران سیاسی این برداشت پیش آمده بود که در کانونی‌ترین مسائل سیاست خارجی آمریکا نیز هماهنگی وجود ندارد.

رکس تیلرسون، وزیر خارجه برکنار شده آمریکا در نخستین واکنش رسمی در حالی که هیجانی و خشمگین نشان می‌داد، بدون نام بردن از دونالد ترامپ از نحوه واگذاری سمتش به مایک پمپئو سخن گفت و اعلام کرد تا پایان ماه مارس جاری از سمتش کنار خواهد رفت.

گرچه رکس تیلرسون مغضوب کارکنان وزارت‌خانه‌اش است، اما علیرغم تمامی انتقادات، استقلال او در تصمیم‌گیری و همین‌طور درک واقع‌گرایانه‌ترش از شرایط بین‌الملل به سبب تجربه‌اش در این حوزه به عنوان مدیر عامل اکسان موبیل، سبب شده تا بتواند چند بحران را علیرغم تضاد در رویکرد با کاخ سفید مهار کند.

تیلرسون: ترامپ احمق است

البته رئیس‌جمهوری آمریکا و وزیر امور خارجه‌اش بارها به‌طور جدی درگیری‌هایی داشته‌اند و حتی در یک جلسه خصوصی تیلرسون، ترامپ را «احمق» خطاب کرده و به‌رغم اینکه مدتی است از طرح این موضوع می‌گذرد، آن را تکذیب نکرده است.

در مقابل ترامپ نیز یک‌بار به قصد تخریب وزیر امور خارجه‌اش در جلسه‌ای که ترامپ میزبان بحرینی‌ها بود در پاسخ به خبرنگاران که از او پرسیده بودند آیا تیلرسون به‌عنوان وزیر امور خارجه‌ در کنارش باقی خواهد ماند به سادگی  گفته بود: اوه! او اینجا است. رکس اینجا است.

با برکناری رکس تیلرسون و جانشینی پمپئو،  سیاست خارجی آمریکا گرایش بیشتری به نومحافظه‌کاری به جای ناسیونالیسم خواهد داشت.

رئیس‌جمهوری آمریکا همچنین تصریح کرده که خواهان کسی در راس وزارت خارجه است که "طول موج‌اش" با او یکی باشد. ترامپ افزوده که به پمپئو "اعتماد تام" دارد، چرا که او مثل خودش فکر می‌کند.

مایک پمپئو ۵۴ ساله به عنوان رئیس سیا عضو جنبش تی‌پارتی در حزب جمهوری‌خواهان است، و عضو انجمن ملی اسلحه، گروه لابی گسترش استفاده از سلاح گرم در آمریکا است. وی مانند خود دونالد ترامپ از مخالفان سرسخت توافق هسته‌ای ایران است و بارها خواهان لغو آن شده است. وی توافق هسته ای را جایزه ای در قبال رفتار منحط ایران دانست.

بنابراین برکناری تیلرسون، تهدیدات و خطرات درباره برجام را به میزان چشمگیری افزایش می دهد و همچنین لغو برجام توسط آمریکا می تواند شکاف در مناسبات فیمابین ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا را افزایش می دهد.

برخی این جابه جایی را نشانه تحول و حرکت آمریکا از دیپلماسی به سمت یک اقدام نظامی علیه ایران می دانند در حالی که تهاجم نظامی به ایران می تواند بسیار خطرناک باشد، اما به دلیل محاسبه سود و هزینه توسط طرفین احتمال تهاجم نظامی بسیار ضعیف است اما لغو برجام توسط آمریکا منجر به افزایش بی ثباتی در خاورمیانه گردد.