به گزارش خبرگزاری موج، ایمن ظواهری به عنوان نظریه‌ پرداز اصلی القاعده در دوران رهبری اسامه بن لادن و مغز متفکر حملات یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ بود. وی پس از کشته شدن اسامه بن لادن، رهبر و بنیانگذار القاعده، در ماه مه سال ۲۰۱۱ رهبری این گروه را بر عهده گرفت.

۲۵ میلیون دلار جایزه برای دستگیری ایمن الظواهری

در سال ۱۹۹۷ ایمن ظواهری به جلال آباد افغانستان نزد اسامه بن لادن رفت تا با القاعده برای «جهاد با یهودی‌ها و صلیبی‌ها» متحد شود. او در همان ابتدا توانست نظر اسامه بن لادن را به خود جلب کرده تا جاییکه وی بعنوان دست راست اسامه بن لادن لقب گرفته بود. ایمن الظواهری که در بسیاری از تصمیم‌گیری‌های مهم اسامه بن لادن نقش کلیدی داشت، بمبگذاری در دو سفارتخانه آمریکا در کنیا و تانزانیا را با اسامه بعنوان یک پروژه مشترک آغاز کرد.

وی همچنین در حملات یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ نقش داشت و به همین دلیل، پلیس فدرال آمریکا برای دستگیری او ۲۵ میلیون دلار جایزه تعیین کرد.

نقش برجسته ایمن ظواهری در هدایت القاعده بر آمریکایی ها پوشیده نبود و همین امر نیز باعث شد، دولت آمریکا همواره در پی یافتن وی برآید و دستگاه های اطلاعاتی این کشور مدام در تلاش باشند تا به ظواهری برسند. سرانجام نیز آمریکایی‌ها با شنود مکالمات ظواهری متوجه نقش بن لادن و القاعده در حمله به دو سفارتخانه شدند و دو هفته بعد به تلافی آن، با موشک به مقر القاعده در افغانستان حمله کردند.

ایمن ظواهری که بود و چگونه به قدرت رسید؟

ایمن ظواهری در نوزدهم ژوئن ۱۹۵۱ در خانواده‌ای سرشناس در قاهره مصر به دنیا آمد. پدربزرگ ایمن ظواهری، امام دانشگاه اسلامی الازهر بود؛ پدرش نیز دکتر داروساز و استاد دانشگاه قاهره بود. وی در نوجوانی به خاطر عضویت در گروه اخوان المسلمین به زندان افتاد و سپس با ادامه تحصیلاتش متخصص چشم پزشکی شد و در قاهره به طبابت پرداخت.

ظواهری در سال ۱۹۷۳ به همراه هم‌فکرانش گروه جهاد اسلامی را در مصر تاسیس کرد. پس از ترور انور سادات، رییس جمهوری اسبق مصر به دست پیروان این گروه در سال ۱۹۸۱، ایمن ظواهری به همراه صدها تن دیگر به زندان افتاد.او پس از سه سال از زندان آزاد شد و به عربستان سعودی رفت و سپس برای کمک به مجاهدین افغان و جنگجویان عرب راهی پیشاور پاکستان شد.

ظواهری در سال ۱۹۹۳ رهبری جهاد اسلامی مصر را در دست گرفت و به مبارزه خونینی برای سرنگون کردن حکومت این کشور دست زد. چندی طول نکشید که دولت آمریکا ایمن ظواهری را مسئول کشتار توریست‌های غربی در اقصر مصر معرفی کرد و دو سال بعد یک محکمه نظامی در مصر به صورت غیابی او را به مرگ محکوم کرد.

الظواهری در این سال‌ها با هویت جعلی به کشورهای مختلفی مانند سوییس، روسیه، بلغارستان، عراق، ایران و دانمارک سفر کرد؛ او در سال ۱۹۹۶ به خاطر انقضای ویزا به مدت ۶ ماه در جمهوری چچن در بازداشت نیروهای امنیتی روسیه قرار گرفت.

بعد از کشته شدن اسامه بن لادن، ظواهری رهبری القاعده را برعهده گرفت. البته پس از حمله آمریکا به افغانستان و فروپاشی حکومت طالبان، ایمن ظواهری نیز همانند بن لادن به مناطق صعب العبور گریخت. وی در این سال‌ها از مخفیگاه‌های خود فعالیت می‌کرد، اما با بالا گرفتن فعالیت گروه‌های جهادی مختلف در سراسر جهان و ظهور داعش از نفوذ او کاسته شده بود.سرنگونی حکومت افغانستان و بازگشت طالبان باعث شد تا ایمن ظواهری در ابتدای سال جاری میلادی به خانواده خود در کابل بپیوندد و در این شهر ساکن شود.

نیروهای اطلاعاتی آمریکا نیز با شناسایی مخفیگاه جدید ایمن ظواهری برای کشتن او برنامه‌ریزی کردند و نهایتا او را در سی و یکم ژوییه در سن ۷۱ سالگی از پا در آوردند.

هلاکت «ایمن الظواهری» رهبر القاعده در حمله پهپاد آمریکایی، موجب تقویت گمانه زنی ها برای جانشینی وی در رهبری این شبکه شد. در این بین «احمد سلطان»، پژوهشگر در جنبش های اسلامی جهادی معتقد است، «محمد صلاح زیدان» معروف به «سیف العدل» از برجسته ترین رهبران القاعده برای جانشینی الظواهری است.

رقابت داماد الظواهری با سیف العدل بر سر رهبری القاعده!

احمد سلطان با اشاره به این که داماد الظواهری معروف به عبدالصلاح مغربی برای رهبری این شبکه تروریستی با سیف العدل در رقابت است، افزود: احتمال این که رهبر جدید این سازمان خارج از بنیانگذاران این شبکه و از گروه محافظان دین باشد وجود دارد.

احمد سلطان، سیف العدل را یکی از مؤثرترین عناصر القاعده و یکی از رهبران باقی مانده از دوران قبل از 11 سپتامبر توصیف کرد که به او امکان می دهد رهبری القاعده به دست گیرد.

پژوهشگر در جنبش های اسلامی جهادی عنوان کرد:  سیف العدل حیات خود در القاعده را از سال 1989 آغاز کرد و نقش مؤثری نیز در ایجاد توانمندی های عملیاتی این شبکه ایفا کرده است؛ وی در ایجاد زیرساخت های این شبکه در شاخ آفریقا نقش مهمی داشته و بنابراین در حال حاضر شانس بیشتری برای بدست آوردن قدرت خواهد داشت.

پیش از کشته شدن الظواهری در یک خانه مسکونی در کابل، سیف العدل المصری در صدر فهرست نامزدهای جانشینی الظواهری قرار داشت، زیرا سیف العدل به عنوان «آخرین امید الظواهری» توصیف شده بود.