، از فوریه سال 2022 میلادی که جنگ اوکراین آغاز شده، دولت‌های غربی و به طور خاص اروپایی ها، تحریم های گسترده و همه جانبه ای را به ویژه در حوزه انرژی، علیه روسیه وضع و تحمیل کرده اند. این تحریم ها اگرچه در ابتدا، شوک های جدی را به اقتصاد روسیه وارد کردند و موجب سقوط قابل توجه ارزش روبل(پول ملی روسیه) شدند با این حال، روس ها خیلی زود وضعیت اقتصادی خود را به حالت با ثباتِ قبل رسانده و ورق را در این حوزه با عملیاتی کردن مجموعه ای از ابتکارها، برگرداندند. تاجایی که اکنون گفته می شود تحریم های غرب علیه روسیه، برای خودِ غربی ها مخرب‌تر هستند.

روسیه در بحبوحه تحمیل تحریم های مختلف علیه این کشور، انعطاف پذیری و تاب آوری قابل ملاحظه ای را از خود نشان داده است. تحریم های غرب نتوانسته اند اراده روسیه را به صورت جدی تضعیف کنند با این حال، تردیدی نیست که آن ها موجب وارد آمدن آسیب های جدی به اروپا شده اند. اکنون در فصل سرد سال قرار داریم و مثلا در آلمان، نگرانی های فزاینده ای در مورد تبعات و پیامدهای منفی جنگ اوکراین بر اقتصاد این کشور که زمانی به خوبی از حیث انرژی(از سوی روسیه) اغذیه می شد، وجود دارد.

اقتصاد آلمان سال ها وابسته به تامین انرژی بسیار ارزان از ناحیه روسیه بوده است. چند ماه قبل در جریان یک نشست اقتصادی در ایتالیا، یک اقتصاددان آلمانی ابراز نگرانی کرده که "واقعا قرار است چه بر سر اقتصاد آلمان بیاید؟ آیا اقتصاد این کشور قرار است همچون بریتانیا، رو به بخش خدمات و دستکاری پول بیاورد؟" البته که گرایش به این سمت حامل آسیب های جدی برای آلمان خواهد بود. شمار قابل توجهی از آلمانی ها با این مساله موافقت دارند.

بر اساس نظرسنجی که اخیرا نشریه "پولیتیکو" انجام داده، شمار شهروندان آلمانی که خواهان دستیابی به یک توافق با روسیه و شخص رئیس جمهور این کشور یعنی ولادیمیر پوتین هستند، از ۱۰ درصد در زمان آغاز جنگ اوکراین به ۲۱ درصد در شرایط کنونی افزایش یافته است. تردیدی نیست که این مساله خود بر جهت گیری های انتخاباتی در آلمان تاثیرات قابل توجهی خواهد داشت. اگر بخواهیم صریح و رُک به کلیت معادله و مساله نگاه کنیم، باید اذعان کنیم که فقط جنگ در اوکراین نیست که شرایط اقتصادی و سیاسی آلمان را با وضعیتی پرتنش رو به رو کرده است. مدت‌هاست که صنعت خودروسازی اروپا نیز با رقابت شدید و بی رحمانه ای از جانب چین رو به رو شده است.

به تازگی برخی مدیران شرکت خودروسازی "بی اِم دبلیو" هشدار داده اند که با توجه به برخی چشم اندازهای اتحادیه اروپا و البته بدتر‌شدن وضعیت اقتصادی برای اروپا در بحبوحه جنگ اوکراین، امکان اینکه صنعت خودروسازی اروپا شکست بخورد و متحمل خسارت های گسترده شود، کاملا وجود دارد. تحریم های غرب علیه روسیه، عمدتا معطوف به حوزه انرژی هستند. با این حال، علی رغم آسیب های متنوعی که آن ها از خود برجا گذاشته اند، دولت های اروپایی همچنان در سطحی نسبتا پایدار به حمایت از اوکراین در برابر روسیه می پردازند.

البته که در این زمینه برخی رهبران اروپایی نظیر "ویکتور اوربان" نخست وزیر مجارستان از همراهی با اجماع اروپا در رابطه با جنگ اوکراین خودداری کرده و می کنند. با این همه، نکته قابل تامل این است که شهروندان اروپایی نیز مدتی است که در درست‌بودنِ سیاست همراهی با اوکراین در قالب جنگ این کشور با روسیه، دچار تردید شده اند. در واقع، گویی همه از تحریم روسیه، به جز شهروندان اروپایی سود می برند.

در این فضا، برخی بر این باورند که تحریم ها علیه روسیه راهگشا نیستند و بهتر است که هر چه سریع تر به یک راه حل دیپلماتیک با این کشور دست یافت. اوج گیری دیدگاه های اینچنینی در حوزه کشورهای اروپایی، چالش‌های جدی را برای رهبران اروپایی نوید می‌دهد. از آگوست سال ۲۰۲۲، واردات ذغال سنگ اتحادیه اروپا از روسیه به طور کامل متوقف شده است. این در حالی است که صادرات نفت و گاز روسیه به اروپا نیز  تا حد زیادی کاهش یافته و اروپا قصد دارد تا سال ۲۰۲۵ این روند را هم به کل متوقف کند. این مساله بدون تردید حامل هزینه های سنگینی برای کشورهای اروپایی از حیث بالارفتن هزینه های زندگی آن ها خواهد بود.

چشم انداز افزایش تورم در اروپا به همراه حاکم شدن رکود بر اقتصادهای اروپایی، در کنار حاکم شدن جوی از تفرق و پراکندگی در اروپا، پالس های روشن و خوبی را در مورد آینده اروپا ارسال نمی کنند. اروپا تا حد زیادی با پذیرش این باور دست به گریبان است که باید تفکرات جاه‌طلبانه و توام با خیال و آرزوی خود را در رابطه با جنگ اوکراین کنار بگذارد. اقتصادهای اروپایی در نتیجه تحریم های غرب علیه روسیه، ضعیف و ضعیف تر می‌شوند و این مساله موضوعی نیست که بتوان از آن چشم‌پوشی کرد.

از چشم اندزای کلی اینطور به نظر می رسید که دولت اروپایی ها اکنون تحریم های خود علیه روسیه را به مثابه پدیده ای می بینند که اگر فکری به حال آن نکنند، خیلی زود تبعات وخیم خود را بر اقتصادهای آن ها نیز به نحو عینی تری به نمایش خواهد گذاشت. موضوعی که می تواند تحریک‌کننده سیلی از اعتراضات سیاسی و اجتماعی در کشورهای مختلف اروپایی باشد.