به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری موج، سال ۲۰۰۷ میلادی خبر امضای قرارداد نظامی میان ایران و روسیه رسانه ای شد. طبق این قرارداد شرکت «روش آبارون اکسپورت» موظف شد پنج سامانه اس ۳۰۰ به ارزش حدود ۸۰۰ میلیون دلار به ایران تحویل دهد. اس ۳۰۰ یک سامانه موشکی سطح‌ به‌ هوای دوربرد با قابلیت استفاده در تمامی ارتفاع‌هاست که توانایی ردیابی و انهدام حدود ۱۰۰ هدف را دارد. قدرت پدافندی این سامانه در دورانی که کشورهای غربی به بهانه برنامه هسته ای ایران به دنبال تشدید محدودیت ها بودند، باعث شد تا مقامات روسی تحویل این تجهیزات را ممنوع کنند. 

این ممنوعیت در پی صدور فرمانی از سوی دیمیتری مدودف، رئیس جمهور وقت روسیه در سال ۲۰۱۰ صورت گرفت. در پی این فرمان ایران به دادگاه بین المللی شکایت کرد که نتیجه آن لزوم پرداخت غرامت ۴ میلیارد دلار روسیه به ایران بود. 

اجرای این حکم در سال ۲۰۱۳ و پس از سفر پوتین به تهران و دیدار با روحانی و توافقاتی که در پس آن انجام شد، معلق ماند. در این دیدار پوتین از جایگزینی سامانه‌های موشکی آنتی ۲۵۰۰ با اس ۳۰۰ سخن گفت که از سوی مقامات کشورمان رد شد و در نهایت آنکه با تغییر معادلات بین المللی و پایان دوران کوتاه همسویی مسکو واشنگتن در تحولات جهانی، روسیه تصمیم به ارسال سامانه اس ۳۰۰ به ایران گرفت. 

تقابل آمریکا و روسیه در بحران اوکراین و سوریه، باعث شد تا مسکو با اجرای قرارداد سال ۲۰۰۷ با ایران، واشنگتن را تحت فشار قرار دهد. اما تنها یک سال پس از این رویدادها، در سپتامبر سال ۲۰۱۴ خبر خرید چهار سامانه موشکی اس ۴۰۰ توسط چین از روسیه منتشر شد.

سامانه دفاعی اس ۴۰۰ با توان شلیک همزمان ۷۲ موشک و نابودی اهداف تاکتیکی و بالستیکی از پنج تا ۶۰ کیلومتر فاصله و ۲ تا ۲۷ کیلومتر ارتفاع، از پیشرفته ترین سامانه های دفاعی در جهان به شمار می رود. این سامانه متحرک زمین به هوا که در طول هشت دقیقه از حالت حرکت به حالت استقرار و آماده برای شلیک می رسد، برای نابودی انواع اهداف هوایی دشمن مانند هواپیماهای پارازیت انداز، شناسایی و جاسوسی، راهبردی، بمب افکن و جنگنده های شکاری، موشک های بالستیک تاکتیکی و تاکتیکی-عملیاتی، موشک های بالستیک میان برد، اهداف هوایی مافوق صوت و دیگر جنگ افزارهای پیشرفته کاربرد دارد

سامانه زمین به هوای اس ۴۰۰ مشهور به پیروزی (Triumf) نسل جدید سیستم پدافند هوایی روسیه است که توسط "مرکز طراحی الماس طراحی شده و به عنوان یک سلاح بهبود یافته از خانواده پدافند هوایی اس-۳۰۰ به‌شمار می‌رود و قابلیت‌های سیستم‌های دیگر از سری اس۳۰۰  را به چالش می‌کشد. اس۴۰۰ قادر به تشخیص ۱۰۰ هدف به طور هم‌زمان و درگیر شدن با ۱۲ هدف به طور هم‌زمان از محدوده ۴۰۰  کیلومتری است.

دومین کشوری که در صف خرید این پدافند موشکی قرار گرفت، ترکیه بود که به دنبال تصمیم آمریکا در اکتبر ۲۰۱۵ مبنی بر خارج کردن دو بخش از سامانه دفاعی پاتریوت از جنوب ترکیه و فشار بر آنکارا برای لغو قرارداد نظامی با چین، توافقی میان مقامات این کشور با روسیه به امضا رسید. 

گفته می شود پکن قرار است سفارشات خود را بعد از سال ۲۰۱۸ و ترکیه بعد از سال ۲۰۱۹ تحویل بگیرد. 

اما این قراردادها تنها آغاز راه برای صنایع تسلیحاتی روسیه بود. عربستان سعودی، هند، قطر و بحرین نیز خواهان خرید این سامانه شدند. در همین راستا سعودی ها چهار سامانه اس 400 را به ارزش تقریبی بیش از سه میلیارد دلار از روس ها خریدند. 

گفتگوها در مورد فروش سامانه مذکور به سه کشور دیگر یعنی هند، قطر و بحرین ادامه دارد. در صورت به نتیجه رسیدن این مذاکرات، آسمان بخشی وسیعی از خاورمیانه و جنوب شرقی آسیا با پدافندهای روسی محافظت خواهد شد و این یک گام بزرگ در راهبردهای سیاسی و اقتصادی روسیه به شمار می رود. 

مسکو تلاش دارد با تجهیز پکن و دهلی نو به سامانه اس 400، یکه تازی آمریکا در بحث فروش تسلیحات فوق پیشرفته به کشورهای این منطقه به چالش بکشاند. امضا قراردادهای مذکور منجر به پیوندهای نظامی استراتژیک خواهد شد که حرکتی بزرگ در جهت تقویت چند قطبی شدن جهان است. قدرت چانه زنی سیاسی کرملین در معاملات بین المللی افزایش خواهد یافت و پول زیادی نیز به سیستم اقتصادی و صنایع تسلیحاتی این کشور ترزیق می شود. 

روس ها امیدوارند از این طریق جای پای بزرگتری در بازار تسلیحات جهان پیدا کنند. ضمن آنکه سود ناشی از این فروش های نظامی، توان روسیه را برای دستیابی به سامانه پیشرفته تر اس 500 هموار می کند. در واقع زمانی روس ها تصمیم به فروش اس 400 به کشورهای پیرامونی و همسایه ایران گرفتند که خود به تکنولوژی سامانه اس 500 دست یافتند. طبق برنامه دولت سوریه قرار است این نسخه توسعه یافته پدافند هوایی تا سال 2020 تحویل ارتش این کشور شود. 

به گفته مسئولان روس سامانه اس-500 از همتای آمریکایی خود پاک-3 که تازه ترین نسخه موشک های پاتریوت به حساب می آید، برتر است. متخصصان این کشور ماموریت اصلی سامانه اس-500 را نابود کردن موشک های برد متوسط و قاره پیما قرار داده اند.

در این میان جمهوری اسلامی ایران که از ابتدای انقلاب 1357 تلاش خود را بر بومی سازی تجهیزات دفاعی و نظامی گذاشته است، در زمانی که روس ها تصمیمات متناقضی در مورد تحویل سامانه اس 300 اتخاذ می کردند، دست به کار ساخت سامانه دفاعی باور ۳۷۳ شدند. 

 باور 373 که در زمره سامانه‌های موشکی برد بلند است در مرداد 1395  با حضور حسن روحانی رونمایی شد. این پدافند با قابلیت مناسب و روز دنیا، توانایی رقابت با سامانه اس 300 روسی و ام‌آی‌ام-104پاتریوت را دارد. ساخت بومی این سامانه موشکی با توجه به هزینه های سیاسی و اقتصادی زیادی که بابت خرید انواع خارجی آن باید پرداخت، از اهمیت زیادی برخوردار است. وقتی در کمتر از یک سال از زمان تصمیم پوتین برای تحویل اس 300 و آن هم پس از بروز تنش میان آمریکا و روسیه، مسکو شروع به فروش سامانه جدیدتری به همسایگان ایران کرد.

در این راستا اگر صنایع نظامی داخلی بر توان خود متکی نباشند مقامات کشورمان برای تامین امنیت مجبور به ورود به این چرخه بسته مسابقه تسلیحاتی و از دست دادن چند میلیون دلار ارز می شوند.