عباس حاجی نجاری درباره توان مقاومت اروپا در ادامه اجرای برجام در مقابل فشارهای اقتصادی آمریکا به خبرنگار سیاسی خبرگزاری موج گفت: اتحادیه اروپا به عنوان یک موجودیت سیاسی ظرفیت های خوبی برای استقلال دارد که بتواند در راستای منافعش مسیر جداگانه ای از آمریکا پیش بگیرد. در مواردی هم دیده شده که اروپا توانسته مستقل از ایالات متحده عمل کند هرچند اکثر مواقع تحت هژمون کاخ سفید قرار گرفته است.

وی افزود: در بحث برجام چند نکته مطرح است یکی وابستگی اقتصادی زیاد اروپا به آمریکا که سطح تعاملات دوجانبه شان چندین برابر تعاملات ایران و اروپا است. همچنین شرکت های اروپایی که با ایران وارد رابطه شده اند نگران تحریم های آمریکا هستند و حتی قبل از خروج ترامپ از توافق هسته ای هم به نحوی سعی داشتند حضورشان را در ایران محدود سازند تا خسارتی متحمل نشوند. 

این کارشناس مسائل سیاسی خاطر نشان کرد: از طرفی کشورهای اروپایی تلاش دارند استقلال عمل خود را نشان دهند و اینجا پارادوکسی ایجاد شده است. اما نگاه دیگری هم به این اتفاقات وجود دارد که اروپا را مستقل از آمریکا نمی داند. از این دید، اروپا و آمریکا هر دو یک هدف راهبردی را دنبال می کنند و نقش پلیس خوب و بد را بین خود تقسیم کرده اند تا به نحوی ایران را در تنگنا قرار دهند تا شروطشان عملیاتی شود. از این منظر نمی توان انتظار داشت اروپا سیاست مستقل از آمریکا دارد.

حاجی نجاری در پاسخ به این که در شرایط کنونی، راهبرد ایران چه باید باشد اظهار داشت: ما باید روی نظام محاسباتی آن‌ها تاثیر بگذاریم. برآورد و محاسبات آنها به این صورت است که ایران نمی تواند در برابر تحریم ها مقاومت کند و ناچار تسلیم می شود و برجام را بر هم می زند. اما ظرفیت ها و زمینه هایی داریم که تنها نیازمند اراده ای است تا عملیاتی شود. لذا اینجا بستگی به خودمان دارد که از توان نظامی، منطقه ای و انسجام داخلی استفاده کنیم. 

هدف غرب فشار اقتصادی و ایجاد چالش اجتماعی در کشور است

وی ادامه داد: اگر راهبرد اقتصاد مقاومتی چه با مصرف کالای داخلی یا ارتباط با سایر کشورهایی که فارغ از سلطه آمریکا هستند، فعال شود می توان مانع بروز شرایط سخت تر شد که از دید غرب پیامد آن ایجاد چالش اجتماعی است. اما ما در زمینه رابطه با همسایگان کاری جدی نکرده ایم و یا اگر اقداماتی انجام شده، هنوز آثارش را ندیده ایم. 

این تحلیلگر سیاسی در خصوص اینکه از زمان اجرای برجام و کاهش محدودیت ها ما چه تغییری در اقتصادی و زیرساخت های تولید و صادرات غیر نفتی انجام داده ایم تصریح کرد: در دوره دولت قبل توانستیم بیش از 170 میلیارد دلار نفت بفروشیم و پولش را هم وارد کنیم. البته در همان زمان هم سیاست اقتصادی دولت مورد انتقاد بود و حتی زمانی که معاون رئیس جمهوری وقت به رهبری گفت ما در شعب ابی طالب هستیم، ایشان گفتند خیر ما دارای ظرفیت هایی هستیم که باید از آن استفاده شود. ولی در این زمان هم از ظرفیت ها استفاده نشد. 

وی افزود: ما ظرفیت هایی که خارج از سلطه اطلاعاتی و اقتصادی آمریکا برای فروش نفت داشتیم را از دست دادیم. خیلی از سرپل ها با اهدافی نظیر تخریب  دولت و افشاگری از بین رفت. اما هنوز امکان آن وجود دارد که اقتصاد درون زا احیا شود. 

برای ارتباط تجاری با چین نقشه راه روشنی نداریم/ سیستم بازرگانی ما رها شده است

حاجی نجاری در مورد اینکه آیا پس از بازگشت تحریم ها باز هم شاهد حضور بلامنازع چین در اقتصاد ایران خواهیم بود بیان کرد: چین بازاری است که می توان از آن هوشمندانه استفاده کرد. اما برای این بازار نقشه راه روشنی نداریم و لذا خیلی از فرصت طلب ها و تاجران اجناس بنجل چین را وارد می کنند یا کالاهایی می آورند که نیاز واقعی کشور نیست. از طرفی بسیاری از اجناس چینی از طریق قاچاق وارد می شود. از این رو باید هوشیارانه عمل کرد. سیستم بازرگانی ما رها شده و سیاست مشخصی در خصوص چین نداریم.

این کارشناس سیاسی یادآور شد: خود چینی ها هم بعضا گلایه دارند از آنچه در ایران در خصوص واردات کالای چینی به وقوع می پیوندد گلایه دارند که به دلیل نبود برنامه ریزی روشن از طرف مسئولان ما است. وگرنه نباید فکر کنیم سیاست‌گذار چینی خواهان صادرات کالای بنجل به ایران است. دولت باید قاچاق را مهار کند و کالای واسطه ای و مرغوب‌تر چینی را وارد سازد. این مساله نیازمند مدیریت درست حوزه بازرگانی است. 

مدیریت جهادی باعث تقویت بنیه نظامی شد اما حوزه اقتصادی فاقد این مدیریت بوده است

حاجی نجاری با مقایسه حوزه اقتصاد با حوزه دفاعی-امنیتی کشور گفت: در طول دوران گذشته بیشترین تحریم ها مربوط به حوزه دفاعی بود ولی با اتکا به حوزه داخل و مدیریت جهادی توانستیم بازدارندگی مثال زدنی ایجاد کنیم تا جایی که امروز دشمن قادر به تهدید کردن ما نیست. اما در حوزه خودرو با احتمال برگشت تحریم ها، نگرانی هایی به وجود آمده است. 

وی در پاسخ به این سوال که آیا تفاوت حوزه اقتصادی و نظامی و وجود منفعت و رانت در بخش اقتصاد باعث نمی شود که خوداتکایی به مراتب سخت تر عملیاتی شود اظهار داشت: رانت در نتیجه سیاست گذاری های غلط ایجاد می شود. در حوزه نظامی هم اگر غفلت شود این اتفاق می افتد اما چون مدیریت هوشمندانه هدایت کار را بر عهده دارد مشکل اینچنینی نداریم. مقام معظم رهبری به جنگ اقتصادی اشاره کردند که مهم‌تر از جنگ نظامی است. در شرایط جنگی انتظار نمی رود یک وزیر سهام دار باشد و در واردات و صادرات سود ببرد. اما در بخش دفاعی منفعت طلبی شخصی نداریم چون دقت زیادی در این زمینه صورت می گیرد وگرنه این حوزه به مراتب آسیب پذیرتر از بخش اقتصادی است. 

حاجی نجاری با اشاره به سیاست ارزی دولت در سال جدید تاکید کرد: ممکن است در این روش انتقاداتی به دولت باشد اما دولت تصمیم گرفت که در برابر اختلال ارزی بایستد اگر همین عزم و اراده باشد، زمینه رانت هم از بین می رود. هنوز زمان زیادی از این تصمیم که با کارت ملی به افراد ده هزار دلار ارز می دادند نمی گذرد که باعث شد برخی مدیران از در پستی صرافی وارد شوند و ده هزار، ده هزار دلار ارز بگیرند. لذا اگر اراده جدی وجود داشته باشد مشکل اقتصادی کشور حل می شود.