مدتی پس از آنکه دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در ماه مه اعلام کرد می‌خواهد تحریم‌ها علیه ایران را بازگرداند، وزارت امورخارجه آمریکا به کشورهای جهان اعلام کرد که روز شمار آنها برای توقف خرید نفت از ایران آغاز شده است. هدف از این استراتژی این است اقتصاد وابسته به نفت ایران تحت فشار قرار گیرد و تهران مجبور شود نه تنها دست از برنامه هسته‌ای‌اش بردارد، بلکه از موشک‌های بالستیک خود و سوریه نیز دست بکشد.

به گفته منابع آگاه، اکنون با نزدیک شدن به روز بازگشت این تحریم‌ها در پنجم نوامبر، این حقیقت خود را نشان می‌دهد که سه کشور از پنج مشتری بزرگ ایران، یعنی چین، هند و ترکیه از آمریکا می‌خواهند که خواسته خود برای توقف واردات از ایرات را کنار بگذارد چراکه هیچ جایگزین مناسبی در جهان برای تامین نیاز آنها وجود ندارد.

این منابع آگاه همچنین می‌گویند که این فشار به‌علاوه نگرانی‌ها نسبت به افزایش قیمت نفت، سبب شده است تا رویکرد تند دولت ترامپ در بوته آزمایش قرار گیرد و احتمال توافقات دوجانبه برای ادامه این خریدو فروش افزایش یابد.

یک منبع مطلع از این مسئله گفت که این تنش سبب شده است تا دولت آمریکا به دو گروه تقسیم شود؛ یکی تحت رهبری جان بولتون مشاور امنیت ملی آمریکا که خواهان سخت‌ترین موضع ممکن است و دیگری تحت هدایت مقامات وزارت امورخارجه که مایل به متوازن کردن تحریم‌ ها در برابر افزایش قیمت نفت که می‌تواند به آمریکا و متحدانش آسیب بزند، هستند.

قیمت جهانی نفت در یک ماه گذشته افزایش یافت. به گفته این منبع آگاه، به دلیل همین نگرانی است که دولت در حال بررسی معافیت‌های محدود برای برخی از مشتریان ایران تا زمانی است که روسیه و عربستان سعودی بتوانند تا سال آینده تولید خود را افزایش دهند و تهران نیز در این میان، در آنچه می‌تواند انجام دهد، محدود خواهد شد.

این منبع آگاه گفت که درآمدهای حاصل از این فروش‌ها نیز برای تامین نیازهای تهران به‌ویژه در حوزه بشردوستانه سپرده‌گذاری می‌شود، مکانیسمی که در مقایسه با آنچه در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما اجرا می‌شد دقیق‌تر و قوی‌تر است.

به گزارش رویترز، چنین امتیازاتی می‌تواند برای کاخ سفید که خواهان تدابیری سخت‌گیرانه‌تر نسبت به دوران اوباما است، مشکل‌ساز خواهد بود.

وزارت امورخارجه آمریکا تاکنون به این خبر پاسخی نداده اما دولت تائید کرده است که معافیت‌هایی را برای برخی کشورها بررسی می‌کند. استیون منوچین وزیر خزانه‌داری آمریکا به رویترز گفت که کشورها ابتدا باید خرید نفت از ایران را به ۲۰ درصد کمتر از آنچه در دوران تحریم‌های قبلی خریداری می‌کردند، کاهش دهند.

تیم‌های متعددی از وزارت امورخارجه و خزانه‌ داری آمریکا پس از آنکه ترامپ در هشتم ماه مه خروج از توافق هسته‌ای را اعلام کرد به بیش از ۲۰ کشور سفر کرده‌ و به شرکت‌ها هشدار داده‌اند که ادامه تجارت با ایران با خطراتی مواجه خواهد بود.

ژاپن و کره جنوبی به عنوان متحدان آمریکا خرید نفت از ایران را کاهش داده‌اند اما وضعیت درخوصوص مشتریان بزرگتر ایران هنوز مشخص نیست. یک منبع آگاه در دولت هند به هیئت آمریکایی که اخیرا به دهلی سفر کرده بودند، گفت که افزایش قیمت‌های انرژی ناشی از ارزش پایین روپیه و قیمت بالای نفت به این معنی است که به صفر رساندن واردات نفت از ایران دست کم تا مارس آینده غیر ممکن خواهد بود.

این منبع آگاه افزود: ما نمی‌توانیم خرید نفت از ایران را تا زمانی که جایگزین آن بسیار پر هزینه‌تر است، متوقف کنیم.

یک دیپلماتیک آمریکایی این گفت‌وگوها را تائید کرد و گفت که ارائه معافیت‌های محدود برای هند و دیگر کشورها محتمل است.

هند روزانه بیش از ۵۰۰ هزار بشکه نفت از ایران خریداری می‌کند اما این میزان را در ماه‌های اخیر کاهش داده است.

بنابر این گزارش، گفت‌وگوهای مشابهی نیز با ترکیه در جریان است که چهارمین مشتری بزرگ ایران محسوب می‌شود و رئیس جمهور و وزرای ترکیه تاکنون آشکارا این تحریم‌ها را مورد انتقاد قرار داده‌اند.

دولت اوباما در آن زمان معافیتی شش ماهه به ترکیه داد و اکنون انتظار دارد که دولت ترامپ برای ارائه معافیت شروط سخت‌تری بگذارد که احتمالا مدت زمان کمتری را پوشش خواهد داد. یک منبع آگاه در صنعت ترکیه با بیان اینکه آنکارا تاکنون نیز واردات از ایران را به نصف رسانده است، گفت: معافیت جدید ممکن است سه ماهه باشد یا اینکه آنها از هیچ معافیتی بهره‌مند نخواهند شد. هیچ چیز قابل پیش‌بینی نیست، چراکه متوجه شده‌ایم همه چیز به ترامپ بستگی دارد.

بنا به گزارش رویترز، وضعیت پیرامون چین نیز هنوز نامشخص است، کشوری که بزرگترین مشتری نفت ایران محسوب می‌شود و شرکت‌های دولتی آن به دنبال معافیت از تحریم‌ها علیه ایران هستند. این کشور در چند ماه گذشته روزانه بین ۵۰۰ تا ۸۰۰ هزار بشکه نفت از ایران خریداری کرده است. پیام‌هایی که پکن درباره این مسئله به پالایشگاه‌های خود ارسال کرده مختلف بوده است.

جو مک مونیگل یک تحلیلگر حوزه انرژی در واشنگتن گفت: انتظار می‌رود که دولت با معافیت‌هایی برای خرید نفت ایران توسط چین موافقت کند و فکر نمی‌کنم که آنها باور داشته باشند چین خرید خود را به صفر برساند.

به گزارش خبرگزاری موج، محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه کشورمان در پاسخ به سوالی در ارتباط با اجرای مرحله‌ دوم تحریم‌های آمریکا علیه ایران از ۱۳ آبان و آثار و تبعات آن نیز گفت: معمولا تحریم‌ها آثارشان روانی است. ما آثار روانی تحریم‌ها را از روزی که آقای ترامپ از برجام خارج شد و حتی قبل‌تر از آن یعنی هنگامی که اعلام کرد که چنین تصمیمی را دارد مشاهده کردیم و بعید می‌دانم که در ۱۳ آبان‌ماه که این تحریم‌ها عملیاتی می‌شوند اتفاق جدیدی بیفتد.

وی با بیان این که سازوکارهایی که اتحادیه اروپا در نظر گرفته در چند روز آینده عملیاتی می‌شود، ادامه داد: البته ممکن است مقداری دیگر طول بکشد تا بتوان از این سازوکارها استفاده کرد.

وزیر امور خارجه کشورمان اظهار کرد: به خاطر فشارهای آمریکا و کارشکنی‌هایی که آنها در تمام مراحل این کار داشتند انجام برخی از این اقدامات زمان بیشتری برده است.

ظریف با بیان این‌که آمریکایی‌ها در عرصه بین‌المللی منزوی هستند و هیچ کشوری به جز چند رژیم منطقه‌ای از این اقدامات آمریکا حمایت نمی‌کند، اظهار کرد: لذا با توجه به این مسائل امکان این‌که آمریکایی‌ها بتوانند به اهداف خود حتی اهداف اقتصادی‌شان از این تحریم‌ها برسند بسیار کم است و امکان این‌که آنها به اهداف سیاسی خود در این زمینه دست پیدا کنند حتما وجود ندارد.