به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری موج، فرهاد دژپسند  وزیر اقتصاد و دارایی امروز در صحن علنی مجلس طی گزارش از وضعیت اقتصادی کشور اظهار داشت: طبیعتا شناخت درست و آسیب‌شناسی عمیق شرایط موجود می‌تواند کمک قابل توجهی در طراحی راهکارهای مناسب و کارساز داشته باشد.

وی افزود: امسال سال جهش تولید نام گذاری شد. شاید از یک سو این الزام برای ما به وجود بیاورد چون توسط عالی‌ترین مقام کشور این شعار برای سال برگزیده شده همه با التزام به آن در این جهت گام برداریم. در کنار این الزام یک الزام درونی شرایط اقتصادی ما است که در انتخاب درست این شعار سال موثر بوده است.

دژپسند با تاکید بر اینکه باید به تولید و جهش تولید در شرایط فعلی توجه شود، گفت: اگر بخواهیم در بین اهداف اقتصادی یک هدف را به عنوان محور برگزینیم و سیاست‌ها و برنامه‌های دیگر را بر مبنای آن سازمان دهیم لزوماً به رونق، جهش و رشد اقتصادی خواهیم رسید چرا که انتخاب این هدف به دنبال خود حرکت‌هایی را بدنبال دارد که می‌تواند زمینه‌ساز رفع مشکل بیکاری، مدیریت تورم و حتی تحقق خیلی از اهداف میانی همچون تحقق درآمدهای دولت باشد چون این اهداف در قبل توجه به این امر و سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی برای آن اتفاق می‌افتد.

وی ادامه داد: ما برای اینکه به رشد اقتصادی پایدار و اشتغال دست پیدا کنیم در همین شرایطی که با انواع و اقسام تنگنا مشکلات و تهدیدات مواجه هستیم باید به دو مسأله «سرمایه‌گذاری در جهت افزایش ظرفیت‌های تولیدی جدید» و «سیاست‌گذاری در جهت ارتقاء نرخ بهره‌برداری از ظرفیت‌های موجود » توجه کنیم.

دژپسند با بیان اینکه باید به سمت استفاده کامل و احسنت از سرمایه‌گذاری‌ها و ظرفیت‌های ایجاد شده برویم، تصریح کرد: طبیعتا از قبل این امر افزایش عرضه شکل می‌گیرد و در این فرآیند افزایش عرضه هم می‌توانیم در داخل با پوشش تقاضاها مانع از افزایش شکاف عرضه و تقاضا شویم و هم اینکه در حوزه‌ها، کالاها و رشته فعالیت‌هایی که در خارج دارای بازار هستیم به افزایش صادرات غیرنفتی مبادرت ورزیده شود و از قبل آن تأمین منابع ارزی صورت گیرد.

وزیر اقتصاد با بیان این‌که دشمن از هیچ کوششی برای مسدود کردن ورود منابع به کشور دریغ نکرده است، گفت: ما در این شرایط باید تمامی تلاش‌ها را برای تامین منابع مالی به کار گیریم که در همین زمینه در حال تدوین لایحه‌ای جهت جذب منابع سرمایه ایرانیان خارج از کشور هستیم.

* لزوم افزایش نرخ بهره‌برداری از تولید و جذب سرمایه 

دژپسند خاطرنشان کرد: در مورد نرخ بهره‌برداری الان برآوردها حاکی از یک مطالعه دقیق و جامع نیست اما برآورده‌ها حاکی از آن است که حدود ۵۵ درصد از این ظرفیت مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد ما اگر این را به اندازه متوسط و معمول یعنی به ۷۵ تا ۸۰ درصد برسانیم قطعا جهش مناسبی در تولید ایجاد خواهد شد و آن اشتغالی که ناشی از کاهش نرخ ظرفیت آزاد شد و یا بکار گرفته نشد دوباره زمینه به کارگیری آن شکل می‌گیرد.

* برنامه‌ها باید در جهت افزایش نرخ بهره‌برداری از نرخ تولید باشد

وی با بیان اینکه دسته اول سیاست‌ها و برنامه‌ها باید در جهت افزایش نرخ بهره‌برداری از نرخ تولید باشد، گفت: دسته دوم باید به سمت سرمایه‌گذاری باشد که البته در فرمایش آقای شافعی گفته شد که همواره سرمایه منفی بوده است که خیر همواره منفی نبوده است اما متأسفانه تعداد سنواتی که رشد سرمایه‌گذاری منفی بود بیشتر از سنواتی است که رشد سرمایه‌گذاری مثبت بوده است و این نگرانی و هشدار جدی برای ما ایجاد می‌کند به خصوص که در برخی سنوات متأسفانه حتی سرمایه‌گذاری به نرخ اسمی هم مختصر کاهنده بوده است یعنی از موجودی سرمایه مصرف شد و این حتما یک هشدار جدی برای ما است و ما باید از این عبور کنیم.

وزیر اقتصاد و امور دارایی خاطرنشان کرد: ما زمانی می‌توانیم از این امر عبور کنیم که هم بتوانیم تورم را کنترل و مدیریت کنیم و هم یکی از عوامل مؤثر بر افزایش تورم را مدیریت کنیم.

دژپسند خاطرنشان کرد: مدیریت تورم در واقع در ایران شرایط متفاوتی دارد و شاید اقتضای برخی از رویکردهای پولی فقط این نباشد که ما نگاه پولی به تورم داشته باشیم. بلکه ساختارهای اقتصادی ایران بگونه‌ای است که بخشی از تورم ناشی از فشار هزینه است؛ و در این فشار هزینه قطعا چون حدود ۸۰ و خرده‌ای از درصد از واردات ما کالای واسطه‌ای، سرمایه‌ای و مواد اولیه است، طبیعتا نوسانات نرخ ارز و بالا رفتن آن می‌تواند این هزینه‌ها را افزایش و بر روی قیمت‌های تمام شده کالاها تأثیر بگذارد.

* افت قابل توجه سرمایه‌گذاری در ماشین‌آلات 

وی با بیان اینکه سرمایه‌گذاری در ماشین‌آلات افت قابل توجهی داشته است گفت: حتما باید متناسب با همین امر سیاست‌گذاری کنیم و این امر را کاهش دهیم اما سوالی که ممکن است به وجود آید برای این کار نیاز به منابع داریم.

وزیر اقتصاد گفت: در شرایطی که دشمن از تمام توان، تجربه و عوامل خود استفاده و راه‌های ورودی منابع به کشور را مسدود می‌کند ما باید چه کنیم؟ دشمن از هیچ کوشش، ابتکار و تلاشی برای اینکه ورودی منابع به کشور را به حداقل برساند دریغ نکرده است. چه از طریق تحریم منابع نفتی،‌ صادرات نفتی، نقل و انتقال مالی و چه تحریم کالاهای صادرات غیرنفتی در حوزه‌هایی همچون صنایع فلزی، پتروشیمی و ...

دژپسند تصریح کرد: ما در این شرایط باید تمام تلاش‌ها را معطوف به این کنیم که تأمین منابع اولاً فقط منحصر به تأمین منابع مالی خارجی نشود و ثانیاً آنچه که در داخل داریم به انواع گوناگون به صورت یک بسته کامل و سیستمی به کار گرفته شود تا این منابع مورد استفاده قرار گرفته شود.

وی ادامه داد: اقداماتی در بازار سرمایه، اهتمام جدی در واگذاری ها، مالیات و سرمایه‌‌گذاری های خارجی برنامه‌ریزی شده و در حال  انجام است و لایحه آن در دست تهیه است و در همین هفته لایحه  جذب منابع ایرانیان مقیم خارج را به مجلس می‌فرستیم تا تامین منابع صورت بگیرد.

دژپسند درباره صادرات تجارت خارجی، تصریح کرد: به رغم تمام فشارها، تهدیدات و مشکلات، تجارت خارجی ما در سنوات گذشته روند خوبی داشته و حتی در سال ۹۷ تراز تجاری ما مثبت بوده است و در سال ۹۸ به رغم تشدید این فشارها باز می‌بینیم که صادرات غیرنفتی ما با کمترین تغییر و کاهش نسبت به سال قبل تحقق پیدا کرد.

وزیر اقتصاد و امور دارائی افزود: ما در تجارت خارجی به وضوح می‌توانیم ببینیم که خوشبختانه کمترین تأثیر را نسبت به فشار و شیطنت‌های دشمن داشته‌ایم چون توانستیم از این امر استفاده کنیم که نخست اهتمام و جدیت در داخل و یک همسو و هماهنگی بین بخش دولتی و خصوصی داشته باشیم به گونه‌ای که بسیج کامل بخش خصوصی برای صادرات تمام مسائل را کاملاً  جبران کرد.

وی ادامه داد: ما به رغم اینکه در این سنوات باید واردات کالاهای اساسی را که بخش قابل توجهی جنس مصرفی دارد مورد توجه ویژه قرار می‌دادیم اما وزن کالای مصرفی در واردات تفاوت چندانی نکرد. برای اینکه بتوانیم این بحث را به سمتی برویم که گام‌های درستی برداریم چون می‌خواستیم که آحاد جامعه ایرانی که همواره به عنوان پشتیبان اصلی و  محوری نظام بوده‌اند احساس نگرانی در مورد تأمین مایحتاج و کالاهای اساسی نداشته باشند بنابر این دشمن که تجارت خارجی ما را هدف قرار گرفته نبود نتوانست در این زمینه به موفقیتی برسد.

وزیر اقتصاد و امور دارائی گفت: محور دوم که اتکا به داخل توانست به ما کمک کند همین بازار سرمایه است؛ بازار سرمایه در سال گذشته و چند ماه سال جاری کاملا نشان داد که ظرفیت جدیدی در اقتصاد ایران برای تأمین مالی است به عبارتی یک کریدور مناسب برای تأمین مالی اقتصاد حتی برای تأمین مالی دولت وجود دارد. تأمین مالی دولت نه به ازای این صحبت‌هایی که برخی منتقدین مطرح می‌کنند بلکه از قبل فروش اوراقی که قانون‌گذار در قانون بودجه تصویب کرد هدر آنجا به صورت سلامت و بدون حاشیه صورت می‌گیرد بلکه از قبل از فرصت‌سازی برای عرضه سهام، دارایی‌های دولت است.

دژپسند افزود: در قانون بودجه سال جاری حدود ۶۱ میلیارد تومان تأمین مالی بودجه از طریق واگذاری‌ها است اعم از واگذاری دارایی‌ها، سهام و مولدسازی صورت گرفته است. ما اینجا می‌توانیم روش‌های مختلفی را برای تأمین این منابع طی کنیم اما بعد از آسیب‌شناسی که صورت دادیم نسبت به روش‌های واگذاری و روش‌های قیمت‌گذاری به این دست یافتیم که بهترین ، شفاف‌ترین و مناسب‌ترین راه برای حذف و کاهش آن حواشی همین بازار سرمایه است. در بازار سرمایه وصول منابع هم بدون حرف و حدیث و حاشیه‌ها صورت می‌گیرد و منابع به خزانه واریز می‌شود، این عمل هم تأمین مالی دولت را تسهیل و تسریع می‌کند و هم بازار سرمایه را عمق می‌بخشد.

وی تصریح کرد: با شیفت از بازار ثانویه به بازار اولیه در بازار بورس یک وام بنیادین برای پایداری بازار سرمایه گرفته می‌شود. ای همانی است که ما منابع و پس‌انداز خود را گسیل کنیم به سمت بازاری که می‌تواند برای همه مورد استفاده قرار بگیرد این برای دولت اما برای بخش خصوصی

وزیر اقتصاد در ادامه تاکید کرد: گاهی اوقات مطرح می‌شود که این نوع فروش‌ها و عرضه‌ها در بازار سرمایه برای بخش خصوصی مناسب نیست در حالی که این گونه نبوده و بخش خصوصی می‌تواند نسبت به انتشار اوراق خود اقدام کند. ما شاهد بودیم که در یک روز هزار میلیارد تومان توسط یک بنگاه اوراق عرضه و به فروش رسید. این شرایط جدید بازار سرمایه است که چنین اقتضایی را ایجاد کرده است. امروز با عرضه اولیه بیش از ۳۰ میلیون و ۶۰۰ هزار شاهد هستیم که  توانسته‌ایم شرایط مناسبی را در هدایت سرمایه‌های خرد به سمت بازار سرمایه داشته باشیم. ارزش معاملات بازار سرمایه امروز حدود ۲۸۰ هزار میلیارد تومان است. اگر این حجم از نقدیندگی در بازار رها می‌شد معلوم نیست که چه اتفاقی رقم می‌خورد.  

دژپسند در ادامه خاطرنشان کرد: ما از شرایط بازار سرمایه غافل نیستیم و عزم خود را با همکاری کارشناسان جزم کردیم تا بازار سرمایه را رونق دهیم و عرضه اولیه را افزایش دهیم. اگر بنگاه‌های بزرگ برای تامین منابع به بازار سرمایه روی بیاورند منابع بانک‌ها به بنگاه‌های کوچکتر تخصیص می‌یابد. ما در سال گذشته حدود ۲۹۵ هزار میلیارد تومان تامین مالی اولیه در بازار سرمایه داشتیم و در سال جاری نیاز به هزار هزار میلیارد تومان منابع داریم که تمام برنامه ریزی‌های ما به طور جدی برای تحقق این امر است.

وی در ادامه با اشاره به عملکرد مالیاتی دولت بیان کرد: همگی از شرایط فروش نفت کشور آگاه هستند با توجه به شرایط حاکم و حتی در صورت افزایش قیمت نفت و کنار رفتن موانع صادرات نفتی در سال جاری دسترسی به منابع حاصل از فروش نفت محقق نخواهد شد. بنابراین ما امسال به معنای واقعی نیاز به بودجه غیر نفتی داریم که مهمترین تکیه گاه ما در بودجه غیر نفتی درآمدهای مالیاتی است. خوشبختانه در سال گذشته حتی با وجود امهال برخی از مالیات‌ها در چند ماه پایانی به خاطر شیوع ویروس کرونا شاهد بودیم که مالیات محقق شده بیشتر از میزان مصوبه بود که این در ۱۴ سال گذشته نادر بوده است. در سال گذشته فعالان اقتصادی که بدهی مالیاتی داشتند از آن دسته از فعالانی که فرار مالیاتی داشتند تفکیک شدند، بدهکاران مالیاتی قصد دارند تا مالیات‌های خود را پرداخت کنند اما جریمه‌ها دست و پای آنها را بسته بود. بدین منظور ما شرایطی را فراهم کردیم تا بدهکاران مالیاتی بتوانند با تخفیف و بخشودگی جرایم مالیات های خود را پرداخت کنند ما به دنبال افزایش درآمدهای مالیاتی هستیم اما نمی‌خواهیم به مودیان مالیاتی خوش حساب فشار وارد شود. ما در شرایط کرونا جزو اولین دستگاه‌هایی بودیم که درخواست امهال مالیات‌ها را کردیم. اما با برنامه ریزی صحیح در دو ماه اول امسال از لحاظ مالیات وضعیت خوبی داریم.  ما به دنبال ساماندهی معافیت‌های مالیاتی هستیم. به نحوی که در جاهایی که لازم است باز هم معافیت‌ها اعمال شود اما در برخی از جاها معافیت‌ها باید کنار رود در نهایت سیاست ما افزایش درآمدهای مالیاتی است.

*دولت قصد استقراض از بانک مرکزی را برای تامین منابع خود ندارد

وی در ادامه با اشاره به این که دولت قصد استقراض از بانک مرکزی را برای تامین منابع خود ندارد، بیان کرد: برخی از نگرانی‌ها این است که آیا دولت برای تامین منابع مورد نیاز خود قصد دارد به استقراض از بانک مرکزی دست بزند اما در پاسخ باید بگویم همانطور که در چند سال گذشته این اتفاق رخ نداد امسال نیز با برنامه ریزی نقدیندگی موجود در خزانه دولت قصد ندارد به منابع بانک مرکزی متصل شود. همه می‌دانند که استقراض از بانک مرکزی زیان بار است و ما نیز چنین قصدی را نداریم. ما باید امسال سیاست‌هایی را اتخاذ کنیم که به تحریک تقاضا بینجامد. برنامه ریزی ما به این گونه است که ۱۰۰ درصد اعتبارات عمرانی پرداخت شود که اگر این اتفاق افتاد کمک قابل توجهی به جهش تولید می‌شود. ما اعتقاد داریم که باید هزینه‌ها را مدیریت کنیم ولی می‌دانیم که ساماندهی هزینه‌ها نیز به این راحتی محقق نمی‌شود.

وزیر امور اقتصاد و دارایی با تاکید بر این که محور رونق تولید و افزایش سرمایه گذاری بعد روانی و بهبود فضای کسب و کار است، بیان کرد: ما برای شروع کسب و کارها و تاسیس یک شرکت شاهد هستیم که در برخی از کشورها تنها یک روز زمان لازم است اما در کشور ما برای این عمل بیش از ۷۳ روز زمان لازم بود یکی از گام‌های موثری که در این حوزه برداشته شد تشکیل پنجره واحد بود که هفته گذشته افتتاح شد و این ۷۳ روز دوندگی را به سه روز کاهش داد یعنی هر کسی قصد تاسیس شرکت داشته باشد با مراجعه به یک نقطه و با حضور ۶ دستگاه در طی سه روز این کار انجام می‌شود. یکی از چالش‌هایی که در فضای کسب و کار وجود دارد بحث قوانین و مقررات مزاحم است. آن چه که ما نیاز داریم کنار زدن این قوانین است خوشبختانه مجلس دهم این امکان را فراهم کرد و ضمانت اجرایی به هیات مقررات زدایی داد تا مجوزهای زایدی که کنار می‌رود دیگر از پنجره وارد نشود. امیدواریم شورای نگهبان نیز مصوبه مجلس را تصویب کند. ان‌شاءالله با مدیریت قوی بتوانیم فضای کسب و کار را بهبود بخشیده و گزارش بهتری ارائه کنیم.