ایران و چین به عنوان دو تمدن زنده و پویای بشری در ابتکاری تاریخ‌ساز از طریق جاده ابریشم باستانی به یکدیگر پیوند خوردند و رفاه و سعادت بشری را به عنوان یک خیر عمومی غیرقابل تقسیم (indivisible) که از طریق تعامل و همکاری قابل تحقق است در حافظه تاریخ به ثبت رساندند. چین از طریق جاده ابریشم باستانی، جهانی شد و این سعادت و رفاه از رهگذر ایران زمین، پایداری یافت. اینک با احیای این ابتکار در جهان جدید، دو ملت بار دیگر در سرنوشت یکدیگر شریکند.

دولت‌های ایران و چین که برنامه مشارکت جامع راهبردی را به عنوان الگوی تعاملات پایدار خود انتخاب کرده‌اند دارای اشتراکات و رویکردهای مشابهی به تحولات بین‌المللی هستند. دو کشور با سلطه‌طلبی و یکجانبه‌گرایی مخالفند و بر لزوم احترام به حقوق و منافع همه کشورها تأکید دارند. هر دو کشور ایران و چین باور عمیق دارند که از طریق اولویت دادن به ارزش‌های معنوی – انسانی و احترام به حق توسعه ملت‌ها، می‌توان صلح، انصاف و عدالت جمعی را در جهان گسترش داد. هر دو کشور یکجانبه‌گرایی و توسل به اقدامات قهرآمیز از جمله تحریم ظالمانه را ریشه اصلی بحران و ایجاد ناامنی دانسته و بر ضرورت مساعی مشترک در جهت دستیابی به چندجانبه‌گرایی واقعی و تحقق عدالت و انصاف بین‌المللی و استقرار حکمرانی عادلانه جهانی تأکید دارند.

ایران و چین که در درازای تاریخ با یکدیگر در ارتباط و تعامل بوده‌اند و آشنایی و مفاهمه مستقیم داشته‌اند اینک نیز شایسته است که در دوران جدید شناخت خود از یکدیگر را بصورت مستقیم تجربه کنند، نه آنکه توسط طرف‌های ثالث همدیگر را بشناسیم. شناخت غیرمستقیم منجر به شکل‌گیری درک طرفین براساس چارچوب ذهنی و منافع طرف‌های ثالث می‌شود. برای رسیدن به این هدف، دولت من روابط مردم با مردم بخصوص تعامل دانشگاهیان و گردشگری بین ایران و چین را مورد حمایت جدی قرار می‌دهد. در همین راستا چند نکته را برای شناخت بهتر اهداف والای ملت و دولت ایران مطرح می‌کنم:

جمهوری اسلامی ایران بر این باور است که پیشرفت، اصالتاً امری درون‌زا و برون‌گرا است. بر این اساس ملتها باید براساس ارزشها و الگوی حکمرانی بومی و فرهنگی داخلی، برنامه توسعه خود را تدوین و اجرا نمایند. منافع اساسی و حقوق ملتها از جمله حق توسعه قابل مذاکره نیست و هر تلاشی توسط کشورهای قلدر برای سیاسی کردن و نهایتاً سلب حقوق ملت‌ها با سوءاستفاده از مکانیسم‌های بین‌المللی محکوم است.

جمهوری اسلامی ایران براساس مبانی اسلامی و احترام به همه ادیان و فرهنگ‌ها با افراط گرایی و تروریسم مخالف بوده و آن را مغایر اسلام ناب و سعادت بشری می‌داند. اسلام ناب مخالف تروریسم و اقدامات افراطی و تکفیری است. ما معتقدیم تنها راه تأمین امنیت، اتکا به بازیگران منطقه‌ای است. تجربه ما در غرب آسیا نشان داده که مداخله بیگانگان تنها منجر به تشدید ناامنی و گسترش تروریسم می‌شود. تجربه موفق ایران در مبارزه با تروریسم تکفیری داعش و ممانعت از تسری آن به شرق و غرب عالم، دلالت بر آن دارد که قدرت ایران قدرتی امنیت‌ساز است و ظرفیت‌های منطقه‌ای آن، حامی صلح و ثبات در کشورهاست و فقط برای مقابله با تهدید قدرت‌های سلطه‌گر بکار گرفته می‌شود.

جمهوری اسلامی به دنبال تعامل حداکثری با همه کشورهای جهان بخصوص قدرت‌های دوست مثل چین است. پکن همواره نشان داده چگونه یک کشور می‌تواند بدون استعمار -  که ویژگی قدرت‌های غربی است - پیشرفت نماید و به توسعه دیگران نیز کمک نماید. این رویکرد مورد احترام جمهوری اسلامی ایران است.

روابط جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین همواره روابط حسنه و رو به گسترشی بوده است. همسویی دو کشور در وضعیت جدید نظم بین‌المللی می‌تواند بیش از پیش به تقویت این روابط منجر شود. مایلم بر این مسأله تأکید کنم که سیاست جمهوری اسلامی ایران در تقویت روابط دوجانبه فارغ از تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی استمرار خواهد یافت.

ما روند رشد اقتصادی و سرمایه‌گذاری خارجی چین را به نفع مردم این کشور و دیگر ملت‌ها می‌دانیم و از ابتکارهای چین در راستای ترویج صلح، امنیت و توسعه در جهان استقبال می‌کنیم. امیدواریم این روند مثبت با مدیریت رئیس جمهور دوراندیش چین تا دستیابی به اهداف متعالی در چشم‌انداز سال‌های آتی استمرار داشته باشد.

ما بر این باور هستیم که ایران و چین در کنار همکاری‌های سیاسی و احترام به حاکمیت ملی و تمامیت ارضی، در مسیر رشد اقتصادی، مکمل‌های راهبردی خوبی برای یکدیگر خواهند بود و می‌توانند خدمات متقابل ارزنده‌ای در زمینه توسعه به یکدیگر ارائه دهند. استقلال سیاسی، قدرت امنیت‌ساز، نیروی انسانی تحصیل‌کرده، هزینه پایین تولید، ذخایر انرژی، موقعیت ترانزیتی و زیرساخت‌های صنعتی تنها بخش‌هایی از ظرفیت‌های ایران هستند که می‌تواند منجر به تقویت مشارکت راهبردی ایران و چین شود.

جمهوری اسلامی ایران از نقش چین در عبور از بحران کرونا، پیوستن ایران به سازمان شانگهای و الحاق به بریکس پلاس قدردانی کرده و در سایه برنامه مشارکت جامع راهبردی ۲۵ ساله آمادگی تقویت روابط دوجانبه با چین به ویژه در زمینه تولیدات صنعتی و فناوری‌های پیشرفته را دارد.

اولویت سیاست خارجی دولت من سیاست همسایگی است و در این راستا دست دوستی به تمامی همسایگان دراز کرده و امیدوارم با تلاش‌های جمعی، همگرایی منطقه‌ای محقق شود. جناب آقای شی نیز با ابتکار کمربند – راه، مسیرهای نوینی برای توسعه جمعی و مشارکت حداکثری کشورها جهت نیل به سرنوشت مشترک بشری معرفی کرده است. جمهوری اسلامی ایران ابتکار کمربند – راه را نه تنها به عنوان یک کریدور بین‌المللی بلکه بستری برای توسعه و ایجاد یک تحول تمدنی و صنعتی در امتداد این مسیر می‌داند.

ملت ایران همزمان با انتشار این یادداشت، چهل و چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی خود را جشن می‌گیرد. انقلاب اسلامی برای رهایی ملت ایران از زیر یوغ هزاران سال حکومت‌های استبدادی وابسته به قدرت‌های سلطه‌گر جهانی واقع شد، ملت ایران برای اینکه روی پای خود بایستد هزینه داده است. ایران روز استقلال ندارد چرا که هیچ وقت مستعمره نبوده است. علت دشمنی قدرت‌های سلطه‌گر آنست که ملت ایران اراده کرده است که سرنوشت خود را رقم بزند و در این مسیر موفق بوده است.

در طول این سال‌ها ملت ایران پیشرفت و مقاومت را همزمان تجربه کرده است. جمهوری اسلامی ایران توانسته به پیشرفت‌های قابل ملاحظه در حوزه‌های مختلف از جمله علم و فناوری دست یابد. امروزه ایران در دانش‌هایی نظیر سلول‌های بنیادین، صنایع فضایی، زیست فناوری و نانو فناوری، علوم هسته‌ای و بسیاری علوم روز پیشتاز است. ایران سرزمین دانش و هنر است. به مدد استعداد جوانان و تلاش دانشمندان، ایران در تولید علم رتبه پانزدهم جهانی را داراست. ایران در فناوری فضایی با طراحی و پرتاب ماهواره براساس فناوری بومی در باشگاه محدود قدرت‌های فضایی جهان قرار دارد. در تحقق همه این پیشرفت‌ها بانوان ایرانی همیشه پیشگام بوده و نقش قابل ملاحظه‌ای در توسعه ایران داشته و دارند. این دستاوردها و ظرفیت‌ عظیم علمی می‌تواند زمینه همکاری گسترده دو ملت ایران و چین در علوم پیشرفته قرار گیرد.

فرهنگ دوستی و جوانمردی در ایران به قدمت تمدن آن سابقه دارد. ایران و چین دوستان شرایط سخت یکدیگرند: «دوستان در ضیافت و خنده بسیارند ولی در سختی‌ها معدودند». پیوندهای دوستی دو ملت با اتکاء به اراده مشترک، فرصت‌های فراوانی برای تعمیق اعتماد متقابل راهبردی و آینده‌ای درخشان برای روابط دو کشور ایجاد می‌کند.