، رافائل گروسی ، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار است برای دیدار با مقام‌های جمهوری اسلامی به تهران سفر کند. بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی هسته‌ای ایران اعلام کرد گروسی برای شرکت در «کنفرانس بین‌المللی علوم و فنون هسته‌ای» که قرار است از ۱۷ تا ۱۹ اردیبهشت در اصفهان برگزار شود، به ایران بیاید. ساعاتی پس از انتشار این خبر در رسانه‌های داخلی، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز در بیانیه‌ای سفر گروسی به ایران را تایید کرد.

در ماه‌های اخیر چندین‌بار زمزمه سفر مدیرکل آژانس مطرح شده بود، اما در نهایت چنین اتفاقی نیفتاد. گروسی در حالی قرار است به ایران بیاید که مدعی است پیشرفت در برنامه هسته‌ای سرعت بالایی گرفته و میزان نظارت‌های آژانس بر برنامه هسته‌ای ایران هم به کمترین میزان در سال‌های اخیر رسیده است.

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اسفند ۱۴۰۲ ادعا کرد در حال برنامه‌ریزی برای سفر به تهران برای مقابله با «انحراف» در روابط بین آژانس و جمهوری اسلامی ایران است. در همان ماه، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش محرمانه‌ای به ۳۵ کشور عضو خود اعلام کرد که ذخایر اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی ایران در سه ماه اخیر «اندکی» کاهش یافته، واما مجموع ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران همچنان رو به افزایش است. طبق تعریف آژانس، ایران به حداقل ۴۲ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۶۰ درصد برای تولید یک بمب هسته‌ای نیاز دارد.

روزنامه وال‌استریت ژورنال نیز به نقل از مقام‌های امریکایی مدعی شد احتمالاً کمتر از دو هفته طول می‌کشد تا ایران به اندازه کافی مواد مناسب برای گذر از آستانه گریز هسته‌ای را تولید کند. اما جمهوری اسلامی ایران بارها تاکید کرده برنامه هسته‌ای کشور ما برای برنامه‌های کاملاً صلح‌آمیز غیرنظامی است و هرگز قصد تولید سلاح‌های هسته‌ای نداشته است.

در همین خصوص، ۲۹ فروردین ۱۴۰۳ محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ، درباره ادعای رافائل گروسی مبنی بر اینکه برنامه هسته‌ای ایران ابهام دارد، تصریح کرد: «گزارش‌هایی که آقای گروسی به شورای حکام یا شورای امنیت سازمان ملل ارائه می‌دهد، دارای دو بخش است. بخش نخست درباره برجام و بخش دیگر آن به پادمان و ان‌پی‌تی مربوط است. در بخش پادمان و ان پی تی، روابط خوبی بین ایران و آژانس برقرار است در این بخش نصب دوربین‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و نظارت و دائم آنها در حال انجام است و دانش اطلاعاتی‌شان نسبت به عملکرد ما همیشه به‌روز است.»

وی افزود: «فعالیت هسته‌ای ایران در قانون اقدام راهبردی در چارچوب پادمان است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هر سه ماه یک‌بار به شورای حکام و ۶ ماه یک بار به شورای امنیت سازمان ملل گزارشی درباره فعالیت هسته‌ای ایران ارائه می‌دهد و موضوع انطباق یا عدم‌انطباق فعالیت هسته‌ای ایران با برجام محور اصلی گزارش است. جمهوری اسلامی طبق بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام به تعهدات خود عمل می‌کند، اما رافائل گروسی در صحبت‌های اخیر گفته که ایران نسبت به غنی‌سازی بالا اقدام می‌کند، اما باید تاکید کنیم این به معنای برخورداری ایران از سلاح هسته‌ای نیست.»

اما چنین اظهاراتی در مورد رویکرد تهاجمی برنامه هسته‌ای ایران در ماه‌های اخیر محدود به گروسی نیست. در ماه فوریه سال جاری میلادی نیز، کالین کال، معاون وزیر دفاع دولت بایدن مدعی شد ایران به‌زودی می‌تواند ظرف چند روز از آستانه گریز هسته‌ای عبور کند.

به منوال گذشته مقامات اسرائیل نیز از مدت «دو هفته و یا یک هفته» برای سیدن ایران به آستانه سلاح هسته‌ای صحبت کردند. برای مثال در این زمینه ییتصخاک هرتزوگ، رئیس‌جمهوری این رژیم در گفت‌وگویی با روزنامه بیلد آلمان مدعی شد: «مشخصاً، بزرگ‌ترین تهدید علیه ثبات در جهان، تمایل ایران برای بمب است.»

نقش توانمندی هسته‌ای در بازدارندگی

در همین رابطه رافائل کوهن، مدیر برنامه راهبردی و دکترین در نیروی هوایی پروژه رند (RAND) ، بر این باور است اسراییل احتمالاً همچنان به حمله به عوامل و منافع ایران دست خواهد زد تا بتواند جریان حمایت مادی و راهبردی ایران و متحدین منطقه‌ای‌اش را مختل یا حتی قطع کند. به‌زعم این تحلیلگر، اینکه ایران پس از موشک‌باران اهداف اسراییلی مسئله را تمام‌شده می‌داند، احتمالا نوعی تاکتیک از سوی ایران است که همواره خواسته تا سطح تنش از اینکه هست بالاتر نرود. اما کوهن مدعی است خلاف نظر ایران مبنی بر اینکه «موضوع ختم شده است»، اسراییل همچنان درصدد است به منافع تهران آسیب وارد کند و این می‌تواند به افزایش سطح تنش‌ها بینجامد. حمله اخیر اسراییل به پایگاه کالسو متعلق به حشدالشعبی می‌تواند بر این ایده مهر تایید بزند که اسراییل همچنان در تلاش برای بالا بردن سطح تنش در منطقه است. این امر غیر از ماه‌ها تنش مرزی به حزب‌الله لبنان است که اخیرا حملات خود را علیه اهداف یکدیگر افزایش داده‌اند.

کوهن همچنین مدعی است تنها دلیل ترس تل‌آویو برای دامن نزدن به تنش بزرگ‌تر با ایران که بتواند تهران را مجبور به رویارویی بزرگ کند، «برنامه هسته‌ای ایران» است. از سوی دیگر، تل‌آویو شاید در نظر دارد با کشاندن ایالات متحده به رویارویی مستقیم با ایران، علیه اهداف و سایت‌های هسته‌ای ایران اقدام کند. هر دو این حالت‌ها می‌تواند به تغییر دکترین هسته‌ای ایران بینجامد. اما به نظر می‌رسد تهران قصد چنین کاری را ندارد و آن‌طور که مقامات رسمی بارها اعلام کرده‌اند، برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز است.

بنابراین در وضعیت کنونی با تشدید تنش نظامی مستقیم میان ایران و رژیم صهیونیستی، تلاش این رژیم برای هدف قرار دادن مراکز مرتبط با تأسیسات هسته‌ای در اصفهان، توقف مقطعی کار بازرسان آژانس به خاطر تقابل نظامی و اظهارات گروسی درباره میزان غنی‌سازی و ذخایر اورانیوم، حضور مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در کشورمان می‌تواند این سوء‌تفاهمات و نگرانی‌ها را برطرف کند.

در این راستا سخنان نسنجیده برخی از نمایندگان مجلس درباره «احتمال» بازبینی در جهت‌گیری برنامه هسته‌ای ایران، نگرانی جامعه بین‌المللی را افزایش داد. آنها نباید با طرح آن اظهارات در فضای پرتنش منطقه، موجب تقویت سوءظن‌ها علیه کشورمان می‌شدند. لذا حضور گروسی در اصفهان می‌تواند به روشن شدن فضا کمک کند و این در چارچوب منافع ملی ایران است.