خبرگزاری موج گزارش می‌دهد؛
هزینه اظهارنظر درباره تغییر دکترین هسته‌ای ایران بر دوش ملت
در حالی که حساسیت رهبران و افکار عمومی دنیا نسبت به برنامه هسته‌ای ایران بسیار زیاد است، در ماه‌های اخیر شاهد سخنان نسنجیده‌ای درباره بحث دستیابی به سلاح هسته‌ای از سوی افرادی در کشور هستیم که مسئولیت اصلی در این موضوع ندارد. لذا هزینه طرح این مباحث بر دوش ملت ایران خواهد بود.
، چند روز قبل کمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی در مصاحبه با شبکه الجزیره قطر گفت: «درصورتی‌که رژیم صهیونیستی جسارت کند و به تأسیسات هسته‌ای ایران لطمه بزند، سطح بازدارندگی ما متفاوت خواهد شد و اگر موجودیت ایران تهدید شود، ناچاریم دکترین هسته‌ای خود را تغییر دهیم.»
این سخنان به‌سرعت در محافل سیاسی و رسانه‌های خبری دنیا بازتاب پیدا کرد، زیرا خرازی در میان سیاستمداران ایرانی، شاید ساکت‌ترین و گزیده‌گوترین شخصیت باشد؛ به عبارت بهتر، خرازی به‌ندرت در محافل ظاهر می‌شود و در همان معدود حضور خود هم سعی می‌کند از مصاحبه و رویارویی با خبرنگاران دوری کند. به همین دلیل، ناظران این اظهارات او را موردتوجه قرار داده‌اند.
از همین‌رو ودانت پاتل، معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا درباره احتمال تغییر دکترین هسته‌ای ایران طبق گفته خرازی واکنش نشان داد. وی گفت: «آنچه را قبلاً گفته‌ام، تکرار می‌کنم بایدن رئیس‌جمهور و بلینکن وزیر امور خارجه اجازه نخواهند داد ایران به سلاح هسته‌ای دست یابد. ما همچنان به ارزیابی خود ادامه می‌دهیم، اگرچه ایران در حال حاضر فعالیت‌های کلیدی لازم برای تولید یک سلاح هسته‌ای قابل آزمایش را انجام نمی‌دهد. ما معتقد نیستیم که رهبر عالی ایران هنوز تصمیمی برای از سرگیری برنامه تسلیحاتی که از نظر ما در پایان سال ۲۰۰۳ تعلیق یا متوقف شده، گرفته باشد. اما باز هم اجازه نخواهیم داد ایران سلاح هسته‌ای داشته باشد.»
در همین راستا، ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه نیز در نشست خبری خود در پاسخ به سؤالی درباره اظهارات کمال خرازی گفت: «ایران بارها موضع اصولی خود را مبنی بر مخالفت با تولید، نگهداری، انباشت و اشاعه سلاح‌های کشتار جمعی بر مبنای دکترین ایران و فتوای صریح و روشن مقام معظم رهبری تکرار کرده است. وجود سلاح‌های هسته‌ای تهدیدی برای صلح و امنیت جهانی و برای بشریت است. این رژیم صهیونیستی است که به معاهده ان‌پی‌تی نپوسته و خطر واقعی در منطقه تهدیدات و تسلیحات این رژیم است. مواضع رسمی ایران در خصوص موضوعات مختلف از جمله سلاح‌های کشتار جمعی به صورت صریح و شفاف از طریق مقامات مختلف عالیه ایران به صورت مشخص بارها و به کرات بیان شده و در دکترین هسته‌ای ایران هیچ‌گونه تغییری ایجاد و حاصل نشده است.»
ادعای یک نماینده مجلس درباره دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای
اما این تمام ماجرا نیست. احمد بخشایشی‌اردستانی، عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق، نماینده دوره‌های نهم و دوازدهم مجلس و عضو سابق کمیسیون امنیت ملی، در این زمینه گفت: «فارغ از تحلیل آقای خرازی، احساس می‌کنم زمانی که ایران مواضع آمریکا در عراق را تهدید و با ۱۹ موشک مورد حمله قرار داد و زمانی که ایران ۳۰۰ موشک به سمت اسرائیل روانه کرد، معمولًا در فرهنگ سیاسی اینطور برداشت می‌شود حتماً در محاسبات خودش از یک قدرتی برخوردار است. به نظر می‌رسد ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا کرده که توانسته با این اطمینان اسرائیل را موردتهاجم قرار دهد و قبل از آن هم پایگاه آمریکا در عین‌الاسد را موردتهاجم قرار دهد.»
توئیت جنجالی کریمی‌قدوسی با موضوع هسته‌ای
چندی قبل کریمی‌قدوسی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی نیز در توئیتی جنجالی نوشت: «در صورت صدور اذن تا انجام اولین آزمایش، یک هفته فاصله می‌باشد.» این نوشته بازتاب‌ها و انتقادات زیادی در رسانه‌های کشور به دنبال داشت.
چه اقداماتی «تغیییر دکترین هسته‌ای» محسوب می‌شود؟
علی‌رغم تأکید رهبری بر حرام بودن دستیابی به سلاح کشتارجمعی و از جمله سلاح هسته‌ای و تکرار این موضع فقهی از سوی مقامات ارشد جمهوری اسلامی ایران، با این حال مواردی وجود دارد که می‌تواند با تغییر در آن «دکترین هسته‌ای» کشور را عوض کرد، بدون اینکه سلاح هسته‌ای ساخت.
-خروج ایران از « ان‌پی‌تی » که همواره گزینه روی میز برای ایران بوده، می‌تواند تغییر در دکترین هسته‌ای ایران به شمار رود. محمدجواد ظریف، وزیرخارجه سابق، در مقطعی جلودار طرح خروج ایران از «ان‌پی‌تی» بود، با این نگاه که شاید در مدت قانونی پیموده شدن مراحل خروج شامل تصویب در مجلس و... گره کور مذاکرات هسته‌ای باز شود.
- از سوی دیگر، توقف پروتکل الحاقی هم گزینه دیگری است که جمهوری اسلامی ایران برای تغییر دکترین هسته‌ای دارد که می‌تواند منجر به کاهش و محدودیت گسترده بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از تاسیسات ایران شود و در نوع خود گزینه راهبردی به‌شمار می‌رود.
-توقف اقدامات هسته‌ای ایران مطابق با برجام از جمله در حوزه آب سنگین، ذخایر اورانیوم و درصد غنی‌سازی هم دیگر گزینه‌های تهران در چارچوب تغییر دکترین هسته‌ای به‌شمار می‌روند.
ایجاد هزینه برای کشور با طرح موضوعات حساسیت‌برانگیز هسته‌ای
به‌طور کلی موضوع «هسته‌ای» در رابطه با ایران یک موضوع بسیار حساس است. هرگونه اظهارنظر و انتشار خبر درباره کوچک‌ترین و ساده‌ترین مسائل مرتبط با نیروگاه های هسته‌ای و مباحث فنی، به‌سرعت واکنش جهان را برمی انگیزد. حتی سفر مقامات آژانس اتمی به ایران هم همواره در صدر اخبار رسانه‌های دنیا قرار می‌گیرد. باتوجه به این حساسیت ویژه، سخنان مقامات ارشد و حتی سابق جمهوری اسلامی ایران در موضوع هسته‌ای می‌تواند پیامدهای زیادی را به بار بیاورد از جمله تحمیل تحریم‌های شدیدتر، ایجاد اجماع جهانی علیه ایران، همراه کردن افکار عمومی دنیا با پیش بردن پروژه ایران هراسی و حتی انجام برخی تحرکات نظامی در اطراف کشور مانند تقویت پایگاه های آمریکا، برگزاری مانورهای مختلف و...
لذا بهتر آن است سیاست مدونی وجود داشته باشد که افرادی مانند نمایندگان مجلس یا مقامات دولتی سابق اجازه نداشته باشند خیلی راحت تصورات خود را درباره دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای را به‌طور رسمی و غیررسمی مطرح کنند. بحث دستیابی به سلاح هسته‌ای شاید استراتژی‌ترین موضوع کشور است که قطعا پرداختن به آن در سه اولویت اول قرار دارد؛ بنابراین بهتر است فقط مقامات رده اول نظام با آگاهی از پذیرش پیامدهای آن در این‌باره سخن بگویند. در غیر این صورت، هزینه این سخنان از سوی نمایندگانی مانند کریمی قدوسی فقط بر ملت ایران تحمیل خواهد شد که باید به شیوه‌های گوناگون آن را بپردازد.
تاریخچه‌ای کوتاه از روند نقض برجام
ایران پس از امضای برجام در سال ۱۳۹۴ با هدف لغو تحریم‌های ظالمانه، به‌عنوان کشوری مسئولیت‌پذیر، تعهدات خود را بدون عیب و نقص اجرا کرد و این مسئله در ۱۶ گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی موردتایید قرار گرفت، اما پس از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۱۷ (دی‌ماه ۱۳۹۵) و پس از چند اقدام مقدماتی، نهایتا با اتخاذ مواضع مغایر با مفاد برجام، با خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از آن در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۸ مه ۲۰۱۸)، در دو مرحله تحریم‌های ثانویه آن علیه ایران بازگردانده شد.
اجرای نامتوازنِ این توافق از یک سو و فشارهای ناشی از اعمال و تشدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا از سوی دیگر، باعث شد یک سال پس از خروج آمریکا از برجام، نهایتاً در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ (۸ مه ۲۰۱۹) شورای‌عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تصمیماتی در راستای متوقف کردن گام‌به‌گام اجرای اقدامات داوطلبانه تعهدات هسته‌ای با اعطای فرصت‌های ۶۰ روزه به دیپلماسی، اتخاذ کند.
ایران تا یک سال پس از خروج آمریکا از برجام، به‌تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند، فرصت دهد برای تحقق این وعده تلاش کنند، اما با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند، در چند گام، تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد. کاهش تعهدات ایران براساس مفاد توافق هسته‌ای برجام انجام شد.
دولت دموکرات جو بایدن پس از روی کار آمدن در ژانویه ۲۰۲۱، اقدام یکجانبه دولت سابق این کشور برای خروج از توافق ایران و گروه ۱+۵ را محکوم کرد، اما تاکنون در برابر هرگونه اقدام معتبر برای جبران رفتار نادرست گذشته، کوتاهی کرده است.
ارسال نظر