نوذر شفیعی در گفت و گو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری موج، درباره نشست دوحه 3 که در روزهای 10 و 11 تیر با حضور نمایندگان 22 کشور، هشت سازمان بین المللی و هیئت طالبان در قطر برگزار شد، گفت: با توجه به اخباری که از این نشست منتشر شد، به نظر می­ آید دستاورد مخصوصی برای این نشست به دست نیامده است. یعنی اگر از کسی سوال شود در نهایت در این اجلاس چه تصمیمی گرفته شد، پاسخ داده خواهد شد که فقط درباره دو موضوع افغانستان بحث شد: یکی رفع تحریم مالی و بانکی و دیگری مسئله مبارزه با مواد مخدر . البته هیچ تصمیم مشخصی در این راستا نگرفتند.

تمام شروط طالبان برای حضور در دوحه 3 پذیرفته شدند

وی افزود: با این حال با این حال به نظر می­ آید این اجلاس بیشتر به لحاظ سیاسی و تبلیغاتی به سود طالبان بود. چون طالبان قبل از اجلاس سه شرط مطرح کرد که هر سه اجرایی شدند. اولین شرط این بود که دستور اجلاس چیست؟ طالبان با در دستور کار قرار گرفتن مسئله حقوق بشر یا تشکیل دولت فراگیر مخالف بود، بنابراین از دستور کار اجلاس هم خارج شد. دومین شرطی که طالبان داشت این بود که دو گروه جامعه مدنی و اپوزیسیون افغانستان نمی بایست در آن نشست شرکت می کرد. در دوحه سه هم شاهد بودیم این دو گروه حضور نداشتند. شرط سوم طالبان این بود که چه عنوانی دعوت به عمل خواهد آمد، آیا به عنوان سرپرست موقت افغانستان، دولت افغانستان یا عنوان یک گروه به دوحه دعوت می شود. در این جلسه از طالبان به عنوان حاکمان افغانستان دعوت به عمل آمد که نه گروه، نه سرپرست و نه دولت افغانستان را شامل نمی شد. با این حال این عنوان برای طالبان خوشایند بود.

نماینده ادوار مجلس تصریح کرد: در این اجلاس درباره تحریم‌های مالی و بانکی طالبان صحبت شد، اگرچه هنوز دستاورد مشخصی به بیرون درز نکرده است. ولی به هر حال همین که یک موضوعی که قبلاً تحریم شده بود در دستور کار قرار می‌گیرد و درباره آن صحبت می‌شود، نکته مثبتی برای طالبان است. همچنین در این نشست هیئت طالبان دستاوردهای اقتصادی و دستاوردهای مبارزه با مواد مخدر خود را تشریح کردند که در اجلاس هم هم با دید مثبتی به این اقدامات نگاه شد. لذا این هم یک موفقیت دیگر برای طالبان بود.

دوحه 3 نشان داد جامعه بین المللی به سمت عدول از سیاست های قبلی خود درباره طالبان حرکت می کند

شفیعی با تأکید بر اینکه دوحه 3 برای سایر کشورها و سازمان های شرکت کننده هیچ دستاوردی نداشت، خاطر نشان کرد: عمدتاً دستاوردها برای طالبان بود. کشورهای دیگه قاعدتاً باید روی تشکیل دولت فراگیر، مسئله حقوق بشر با تمرکز بر حقوق زنان و کودکان، مسئله تحصیل و اشتغال زنان و فعالیت‌های مدنی مانور می دادند. اما هیچ کدوم از این‌ها نه طرح شدند و نه طالبان به طرح ها تن داد. لذا به نظر می‌آید که دستاورد خاصی برای این کشورها نداشته ضمن اینکه نفس این اجلاس و حضور طالبان در این اجلاس، نشان می دهد جامعه بین‌المللی به تدریج به سمت عدول از از سیاست‌های گذشته اش گام برمی‌دارد. این هم یک دستاورد برای طالبان است.

 این کارشناس مسائل افغانستان در پاسخ به این سوال که آیا نشست های باز هم ادامه می یابند یا خیر، عنوان کرد: بله حتماً. چون مسائل افغانستان هنوز حل نشده اند قاعدتاً ما باید شاهد نشست های بعدی باشیم.

شفیعی در مورد اینکه آیا طالبان زمانی حاضر به پذیرش تشکیل دولت فراگیر خواهد شد، گفت: تا 20-30 سال قبل، همین که یک نیرو در یک چهارچوبه سرزمینی قدرت را به دست می‌گرفت و بر مردم حکومت می‌کرد و دارای یک دولت بود و متأثر از آن، حاکمیتی شکل میگرفت‌، برای شناسایی اش از سوی جامعه بین المللی کافی بود. اما امروزه مسئله حقوق بشر و دموکراسی «تلویحاً» جز شروط بین المللی برای شناسایی دولت هاست. علاوه بر این قطعنامه‌های سازمان ملل به ویژه قطعنامه‌های مجمع عمومی، هر گروهی که در پرتو قدرت اسلحه، دولتی تشکیل دهد، به رسمیت نمی شناسند.

اگر مسیر سیاسی حل مشکلات افغانستان بسته شود، وقوع درگیری مسلحانه در این کشور محتمل است

وی ادامه داد: لذا ممکن است طالبان شروط جامعه بین المللی را نپذیرد و بر موضع خود اصرار بورزند ولی مسئله حقوق بشر هم از جمله معیارهای غیررسمی شناسایی بین‌المللی یک دولت است. در این شرایط به هر حال متضرر اصلی مردم افغانستان هستند که هم تحت تحریمند و هم تحت حاکمیت طالبان. این گروه هم از طریق اسلحه بر این کشور حاکم شده است و حرف‌های جامعه بین المللی را هم نمی‌پذیرد. قاعدتاً اگر چنین باشد ما باید شاهد این باشیم که از این به بعد گروه‌های مسلح که می دانند روش سیاسی حل مسئله به نتیجه نمی رسد، ممکن است به سمت اقدامات مسلحانه حرکت کنند و در پی آزادی افغانستان از طریق قدرت نظامی برآیند. همچنین محتمل است از این به بعد نارضایتی‌های مدنی افغانستان از طریق زنان، احزاب و رسانه ها شکل بگیرد. البته طالبان هم به سمت سرکوب این نیروها خواهد رفت. بنابراین ما باید برای آینده افغانستان، یک وضعیت نامطمئن متصور باشیم.