افشین لیاقت، کارگردان تلویزیون و سینما که چندی پیش با برنامه تلویزیونی پرمخاطب «شفا» در سومین جشنواره فیلم سلامت شرکت کرده بود، در گفت‌وگو با خبرنگار تلویزیون خبرگزاری موج، با انتقاد از وضعیت ارزیابی داوران این جشنواره گفت: متاسفانه برخورد جشنواره سلامت را در حوزه تلویزیون، یک برخورد نازل و سخیف دیدم. این نوع برخورد از لحظه ثبت نام تا انتخاب آثار به چشم می‌آمد، یعنی در بخش تلویزیونی جشنواره، برنامه‌های ترکیبی، سریال، فیلم نود دقیقه‌ای و کارهای موشن گرافیک در کنار هم قرار گرفتند که این خود، شکل غیرحرفه‌ای داشت.

این برنامه‌ساز حوزه سلامت، گفت: وقتی جشنواره سلامت فراخوان داد ، خوشحال شدم که ما هم می‌توانیم در این رقابت شرکت کنیم و موضوع و حرف برنامه شفا را بیشتر به گوش مردم برسانیم و در معرض قضاوت کارشناسان قرار دهیم اما وقتی جشنواره تمام شد، به چنین دستاوردی نرسیدیم.

لیاقت تصریح کرد: گلایه من از برخورد بسیار غیرحرفه‌ای با برنامه‌های ترکیبی حوزه سلامت در این جشنواره است. برنامه‌هایی که با مردم ارتباط مستقیمی برقرار می‌کنند و هر چقدر برخورد کارشناسانه‌تری با آنها انجام شود، دستاورد مهم‌تری حاصل خواهد شد. در اختتامیه این جشنواره دیدید که برنامه شفا دیده نشد اما برنامه‌ای جایزه گرفت که مطالب و محتوایش را از اینترنت می‌آورند و تمام برنامه را با صحبت‌های یک پزشک مهمان سپری می‌کنند! اگر قرار باشد که این برنامه را الگوی خود قرار دهیم، آن وقت چه کسی مستند بسازد و در برنامه‌اش بگذارد و چه کسی به موضوعات دیگری غیر از حرف زدن با یک پزشک بپردازد؟ اینجا این پرسش به میان می‌آید که آیا لابی‌ها باعث وقوع این دست اتفاقات هستند؟ چه موضوعاتی باعث می‌شود که شفا دیده نشود و برنامه‌ای مورد توجه قرار گیرد که نمونه آن در تلویزیون به وفور دیده می‌شود؟ شما شبکه دو، وسه، چهار، پنج یا هر شبکه دیگری را نگاه کنید، نمونه برنامه‌هایی مانند برنامه‌ای که در جشنواره سلامت مورد توجه قرار گرفت، فراوان است. با این شرایط چه طور می‌شود گفت کدام برنامه از دیگر برنامه‌ها بهتر است؟

چندی است در تلویزیون شاهد برنامه های دکتر پولی هستیم

این برنامه‌ساز در ادامه به نقش تلویزیون و انواع برنامه های آن در حوزه سلامت اشاره کرد و گفت: تلویزیون نقش خوبی در فرهنگ سازی سلامت دارد. ما در حوزه سلامت یک سری برنامه ترکیبی، سریال و فیلم های نود دقیقه‌ای داریم. به طبع برنامه های ترکیبی، به دلیل اتفاقات و موضوعاتی که دارند و مطرح می کنند، مردم را بیشتر جذب می کنند. سریال ها هم جایگاه خودشان را دارند ولی واقعا ارتباط مستقیم مخاطب با حوزه سلامت در برنامه ترکیبی به خوبی اتفاق می افتد. به لحاظ کیفی برنامه ترکیبی هم انواع مختلفی دارد و متاسفانه در سال های اخیر در تلویزیون شاهد برنامه های هستیم که در موردشان اصطلاح دکتر پولی رایج است به این معنا که پزشکان برای حضور در این برنامه‌ها پول می دهند و معمولا اشتباهات عجیب و غریبی در این برنامه‌ها اتفاق می‌افتد. قالب این برنامه‌ها مشخص است که یک دکور ساده، پخش تصاویری از اینترنت و یک دکتری که دو ساعت حرف می‌زند و هیچ اتفاق دیگری رخ نمی‌دهد. ما هنگامی که می‌خواستیم برنامه شفا را بسازیم خیلی دقت کردیم که در این فضا قرار نگیریم؛ هر چند محدودیت‌ها و مشکلات مالی باعث شد که ما هم مینیمال کار کنیم، ولی سعی کردیم تا جایی که می‌توانیم از فضای استودیویی فرار کنیم و به موضوعات مستندتر و واقعی‌تر در دل موضوع برویم.

از سروش صحت و میر سیدی توقع نداشتم

لیاقت با اشاره به فرهنگسازی غلط سومین جشنواره سلامت گفت: من این نقد را به جشنواره سلامت و داورهای آن به ویژه به افرادی مثل سروش صحت و خانم میرسیدی وارد می‌دانم و از آنها می‌پرسم شما که حرفه‌ای تر و از جنس ما هستید، چرا باید این انتخاب را داشته باشید؟ من شناختی روی داورهای دیگر این جشنواره ندارم. آقای زارع‌نژاد که رئیس روابط عمومی وزارت بهداشت است، سلیقه‌اش مشخص و مطابق با سیاست‌های سازمانی‌اش است، ولی افرادی که کارهایشان را در تلویزیون می‌بینم و هر دو عالی هستند، چه طور این تصمیمات را می‌گیرند؟ من واقعا متاسفم که اگر قرار باشد که نتیجه این تصمیم‌گیری‌ها، الگودهی به برنامه‌های  سلامت‌محور باشد، جشنواره سلامت قرار است چه اتفاقی را پیش بیاورد؟

گویی همه چیز جشنواره‌ها از قبل تعیین می‌شود

این کارگردان ضمن انتقاد از وضعیت مشابه قضاوت حرفه‌ای در جشنواره‌های مختلف گفت: بنده زیاد در جشنواره‌ها شرکت کرده‌ام؛ از جشنواره یاس گرفته که با یک فیلم تجربی در آن شرکت کرده‌ام تا جشنواره‌های دیگر. این قضیه محدود به جشنواره فیلم سلامت نیست. در دوره پیشین جشنواره فیلم کودک، فیلمنامه من نامزد این جشنواره شده بود اما حتی مرا به اصفهان دعوت نکردند و چند وقت بعد ازجشنواره، از یکی از دوستان شنیدم که جوایز را در دفتر تهران آماده کرده بودند و از قبل داوری‌ها انجام شده بود و در واقع روز اختتامیه، نامزدها بیخود نگران این بودند که حالا که آنها را دعوت نکرده‌اند آیا جایزه‌ای به آنها می‌دهند یا نه!.. نمونه دیگر این برخوردها، کاندیدا شدن برنامه آقای آتش‌نشان در آخرین دوره جشنواره جام جم بود. این برنامه پربیننده‌ترین برنامه شبکه پنج در سال ۹۵ بود اما نظیر همین برخورد صورت گرفت. بعد تلویزیون را که نگاه می‌کنید، می‌بینید نصف سالن مراسم اختتامیه، خالی است و به نامزدها هم ارزش نگذاشته‌اند! آنچه برای من مسلم شده، این است که گویی همه چیز جشنواره‌ها از قبل تعیین می‌شود، ولی من می‌گویم در جشنواره‌ای مثل جشنواره سلامت این کار را نکنید! موضوعات جشنواره سلامت، خیلی به زندگی انسان‌ها نزدیک است. آدم‌ها را باید در مدل جشنواره سلامت برای رسیدن به اهدافی که یک جامعه نیاز دارد، تشویق کرد.

او گفت: من بحث رقابت در جشنواره سلامت ندارم، چون در کار فرهنگی همه چیز معنوی است. این که بتوانیم کاری انجام دهیم که برای جامعه مفید باشد کافی است. اما دلم می‌خواهد الگوهایی که می‌سازند، الگوهای درستی باشند.

همه در بیمارستان مسیح دانشوری برنامه شفا را می بینند

لیاقت در مورد برنامه تلویزیونی‌اش گفت: برنامه شفا، یک برنامه عام‌المنفعه است که با آن در جشنواره سلامت شرکت داشتیم. این برنامه ساعت یازده و نیم صبح روزهای پنج شنبه و جمعه پخش می‌شود. نگاه این برنامه این بوده که در کنار فرهنگ‌سازی و محتواسازی برای حوزه سلامت، کمک کنیم بیمارستان مسیح دانشوری ساختمان امام  حسن مجتبی (ع) را کامل کند و سایر ساختمان هایش که خیلی مستهلک شدند را هم مرمت کند. همه کارهای این ساختمان انجام شده و فقط باید پولی جمع شود و نازک کاری آن انجام شود تا همه امکانات به یک ساختمان واحد منتقل شود و این واقعا نیاز بیمارستان دانشوری است.

او در مورد عوامل این برنامه گفت:  کریمی تهیه کننده و بیات سردبیر ما بود که با خانم نسرین امینیان، مسئول روابط عمومی بیمارستان مسیح دانشوری، یک تیم را تشکیل دادیم و توانستیم با این محوریت ها، خوب جلو ببریم. بیماران را می‌بینیم و برایشان مستند می سازیم و برنامه رابطه بسیار خوبی هم با بیمارستان برقرار کرده است. وقتی که این برنامه پخش می‌شود، همه تلویزیون‌های بیمارستان مسیح دانشوری روی برنامه شفا متمرکز است.

همه چیز از فیلم جلیلی شروع شد

لیاقت در رابطه با پیشینه فعالیتش در حوزه سلامت گفت: من اوائل دهه هفتاد در جریان تولید فیلم سینمایی یک داستان واقعی ساخته ابوالفضل جلیلی که در آنجا دستیار تدوین بودم، با موضوعی مرتبط با سلامت برخورد کردم که به جراحی و درمان پای یک بچه می‌پرداخت و خیلی علاقه‌مند به تداوم این نگاه در حوزه سلامت شدم و این که نگاه هنری می‌تواند در خدمت سلامت هم باشد. چند سال بعد، در تجربه‌ای دیگر به نام فیلم نفس قرار گرفتم که خودم آن را ساختم و مجید برزگر آن را تدوین کرد. این فیلم مستند، در مورد پیوند اعضا بود و دختری که برای پیوند جفت ریه‌اش باید از ایران می رفت و به مبلغ 200 میلیون تومان نیاز داشت. اسم آن دختر را نمی‌آورم چون او الان ازدواج کرده است و خانواده همسرش راغب نیست همه موضوعات را بدانند. ولی در سال 82 توانستیم با همکاری مجله چلچراغ و مانا نیستانی مبلغ مورد نیاز را جور کنیم.

لیاقت ادامه داد: ما آن زمان در روزنامه‌ها فعالیت می کردیم و این مستند گزارشی را با کمک دوستان ساختیم. بعد این فیلم دی.وی.دی شد و در دست مردم چرخید و حتی به همراه 110 نفر از روزنامه‌نگاران به رئیس جمهور وقت نامه نوشتیم که به ما کمک کند، ولی کمکی به ما نشد. مجله چلچراغ مطلبی درباره آن نوشت و پول مردمی در عرض 5 ماه جمع شد و آن دختر توانست به پاریس سفر کند و خیلی‌ها در این راستا کمک کردند. موضوع جالب توجه در آن زمان، این بود که وسیله ارتباط جمعی‌مان وبلاگ و یاهو مسنجر بود و امکاناتی مثل شبکه‌های اجتماعی فعلی وجود نداشت.

در دنیا به آن سرمونی نفس می گویند!

او افزود: پس از رفتن آن نوجوان برای مداوا، باز خدا قسمت کرد با فعالیت دیگری در بیمارستان مسیح دانشوری آشنا شدم. در این بیمارستان  دکتر نجفی زاده آنجا به عنوان سر تیم بچه‌هایی که دنبال اهدای عضو بود، تلاش می کرد که برای پیوند اعضا کاری انجام دهد. من در سال 83 برای اولین بار او را دیدم. نکته جالب این که مشکل آنها پول نبود، بلکه مسئله اصلی نبود اهدا کننده بود و کسی برای انجام این کار رضایت نمی داد. من هم یک طرح فرهنگی به نام جشن نفس، به فعالیت آنها پیوست کردم که 15- 16 سال است در حال برگزاری است و یکی از مطرح ترین جشن های حوزه سلامت است و در دنیا به آن سرمونی نفس می گویند. میزبان آن سایت انجمن اهدای عضو ایرانیان است و جشن بسیار بزرگی شده و افراد زیادی در این سال ها به ما پیوستند و خیلی ها در این راستا کمک کردند. مهراوه شریفی نیا سال دوم جشن به ما پیوست و تعداد زیادی ازسلبریتی ها را دعوت کرد و آنها هم بسیار به ما کمک کردند و باعث شدند این جشن حرکت بزرگی انجام دهد. با فوت عسل بدیعی در سال دهم این جشن و اهدای عضوی که انجام داد، مهراوه شریفی‌نیا، مدیریت استیج جشن نفس را به عهده داشت و بزرگداشت جالبی برای عسل بدیعی برگزار کرد.

لیاقت که ساخت ده‌ها فیلم کوتاه و مستند را در کارنامه دارد، به تجربه‌های بلند سینمایی خودش هم اشاره کرد و گفت: فیلم دنیا تنهایی کم ندارد که قرار است در گروه هنر وتجربه اکران شود، یک فیلم تجربی است و فیلم بعدی من در مورد بچه‌های سرطانی خواهد بود که سال گذشته فیلمنامه آن در جشنواره کودک نامزد شده بود.