به گزارش خبرنگار سینمایی خبرگزاری موج، چندی پیش در حالی که در کشور جشن ها و جشنواره های متعدد و متنوعی با موضوع سینما برگزار می شود، جشن جدیدی اعلام حضور کرد. موسسان این جشن کیوان کثیریان و علی علایی، دو نفر از منتقدان با سابقه کشور هستند که تجربه حضور بر مسند ریاست و عضویت در هیات مدیره انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران و حضور در جشنواره‌های مختلف خارجی و داخلی در سمت های مختلف و یا به عنوان شرکت کننده ای ساده را دارند. از آنجایی که نفس هر گردهمایی برای تقویت و رونق فعالیت های فرهنگی و هنری در هر جامعه‌ای بویژه کشور عزیزمان، مغتنم شمرده می شود، تصمیم گرفتیم تا میزبان این دو دوست دیرین باشیم و از آنها از سیر تا پیاز جشن آکادمی سینما سینما را بپرسیم.
گرچه این نشست نسبتا چالشی کمی بعد از برگزاری اولین دوره این جشن و در پایان شهریورماه برگزار شد، اما به رغم نارضایی مهمانانمان ما تصمیم گرفتیم تا مشروح آن را با تاخیر و در آستانه شروع بسیاری از اتفاقات دیگر سینمایی منتشر کنیم. شاید در این زمان که اخبار جشنواره ها و حال و هوای برگزاری آنها در سطح جامعه ساری و جاری است، این گفت‌وگو بیشتر مورد توجه قرار بگیرد.
بخش اول (اینجا) و دوم (اینجا) این گفت و گوی طولانی که در سه بخش به صورت پرسش و پاسخ تنظیم شده، هفته‌های گذشته منتشر شد و بخش پایانی آن را در ادامه می خوانید:

موج: آیا جشنواره شما دچار تکرار در جوایز نشده است؟

کیوان کثیریان: این نکته از نقدهای صحیح و وارد است که ما به سرعت برای برطرف کردن آن اقدام خواهیم کرد. اساسا زمان برگزاری مراسم ما در زمانی که امسال برگزار شد نیست، چراکه ما زمان برگزاری مراسم را، در فروردین ماه ثبت کرده‌ایم. بخاطر مجوزها در سال اول و شروع جشن آکادمی سینما سینما، مجبور به برگزاری در این زمان شدیم. حتی در ابتدا قرار بود مراسم را مرداد ماه برگزار کنیم که آقای اسعدیان تماس گرفتند و تقاضا کردند که این جشن را بعد از جشن خانه سینما برگزار کنیم. ما هم برای اینکه شائبه این که در صدد تضعیف جشن خانه سینما هستیم برطرف شود، موافقت کردیم؛ در حالی که این موضوع به نوعی به ضرر ما تمام شد چرا که جایزه بخش‌های سینمای مستند، فیلم نامه و یکی از بازیگرها سوخت و این نتایج کاملا تکراری به دست آمد. حتی آقای فرزاد مؤتمن هم نوشت که همه اینها، یک ماه پیش جایزه گرفته بودند.
این نکته درست است گرچه امسال به طور عجیبی همه جشنواره ها به آثار مشابهی جایزه دادند ولی ما از سال بعد، قبل از همه، مراسم خود را برگزار می‌کنیم و به غیر از فجر، که به فیلم‌های یک سال بعد جایزه می دهد، همه جشن‌ها و جوایز دیگر از ما عقب‌تر خواهند بود و بعد از ما برگزار می شوند.

علی علایی: اصلا این نکته قابل مطالعه است که چه اتفاقی افتاده که در میان این همه آثار تولید شده در سینمای ایران در یک سال، تنها به چند اثر توجه می شود.

کیوان کثیریان:  امسال بضاعت سینمای ما همین بود و فیلم خوب کم بود به نحوی که در همه جشنواره ها و جایزه ها، همین چند فیلم جوایز را از آن خود کردند. البته به یک نکته هم باید ازعان داشت که در خارج از کشور هم، وقتی فردی خوب عمل می کند، همه جوایز را درو می کند و صدای کسی هم در نمی آید. در مورد لیلا حاتمی و نوید محمدزاده هم این اتفاق افتاد. بویژه وقتی کسی جایزه خارجی هم می برد، نظرها را به سمت خود جلب می کند. به هر حال با این همه اختلاف و فاصله نسبت به سایرین، باید گفت که حتما کار به خوبی انجام شده که همه جوایز را برده است.
اما نکته دیگری که از نظر من هم انتقاد درستی است و برای رفع آن در دوره‌های بعد تلاش خواهیم کرد؛ این است که «عناوین جوایز» هم تکراری است و شاید باید آنها را تغییر دهیم و یا مانند عنوان «چهره موثر سال» عناوین و سرفصل‌های جدیدی ایجاد کنیم.
به عنوان مثال، دیگر اعتقادی به آن ندارم که جایزه‌ای به عنوان بهترین بازیگر مرد بدهیم؛ چرا که این عنوان تکرار جشنواره‌های دیگر است. ما باید عناوین و جایزه‌ها را به شکل جدیدی عرضه کنیم که محتوا هم داشته باشد. مثلا در جایزه چهره موثر سال که بهترین قسمت برنامه امسالمان هم بود ما می‌پرسیم بهترین چهره موثر چه کسی است و چرا؟ که اتفاقا به این وسیله می شود حرف جدیدی زد و تولید محتوا کرد؛ همانطور که در روز جشن هم گفتم، از این رای‌ها به راحتی یک کتاب در می آید. چرا که رای‌دهندگان در مورد هر کدام از رای‌هایشان ٢٠٠ کلمه نوشته اند و در نتیجه هزاران کلمه و محتوا، تولید شده است. این عنوان جایزه، با ما حرف می‌زند و بنابراین در این روش عجیب نیست که عطاران از فرهادی جلو بزند. چرا که رای دهندگان نوشته اند و فکر کرده اند که اگر فرهادی در سال ٩٦ یک فیلم با عوامل خارجی ساخته که از اهمیت خاصی هم برخوردار است، ولی کلمه «موثر» رای‌دهنده را محدود می‌کند و به این سوال می رساند که این ساخت فیلم چه تاثیری در سینمای ایران داشته است؟
ضمن اینکه، همانطور که پیش از این اشاره شد، حتی نقد به این مسئله هم خوب است چرا که من تنها، انتقال دهنده نظرات هستم و وقتی اسم رای‌دهنده‌ها را اعلام میکنم و آمادگی انتشار نظرات را هم دارم، اگر من گزینشی عمل کرده باشم، میتوانند بگویند چرا؟ و این گویای این است که ما در این بخش نه در انتخاب افراد و نه انعکاس نظراتشان به صورت گزینشی عمل نکرده ایم. البته به نظر من تشخیص چهره تاثیرگذار، تا حد زیادی یک کار ژورنالیستی است و یک بحث تخصصی مانند بازیگری نیست بلکه یک روزنامه نگار بهتر از هر کسی می‌تواند در مورد آن نظر دهد.
همان طور گفتم فکرهایی در سر داریم که جای بحث دارد، ولی دست کم عرض می کنم که باید جوایز دیگرمان هم به این شکل شود؛ یعنی عنوان جایزه فرق کند و آن وقت، جایزه هم متفاوت و «تک» می شود. ضمن اینکه با برگزاری جشن در زمان پیش‌بینی شده، از نظر زمان برگزاری از همه جشنواره ها جلوتر خواهیم بود و بنابراین جایزه ما تازگی خواهد داشت و شاید در جشن‌های دیگر تکرار شود.

علی علایی: یک نکته مهم این است که در این جشنواره تخصص گرایی به صورت جدی رعایت شده بود، به این شکل که هر یک از اعضای آکادمی به همه حوزه های شش گانه ما رای می دادند اما در حوزه تخصصی خودشان، به رای شان تعلق می گرفت. در واقع رای یک بازیگر برای جایزه بازیگری، از رای یک منتقد مهمتر و موثر تر است و در سایر رشته ها هم به همین نسبت رای افراد متخصص اهمیت می یابد.

موج: در اینجا باز این سوال را تکرار می کنم که چرا در همین زمینه هم از بعضی‌ها رای نگرفتید؟

یک‌بار دیگر از شما می‌خواهم که تعداد و طیف رسانه‌های رای دهنده را ببینید. در ابتدا قرار بود رای ٣٠ نفر از اهالی رسانه و دبیران فرهنگی رسانه‌های تاثیرگذار را داشته باشیم. ولی خوب تعداد رسانه و افراد مرتبط زیاد است بنابراین من در ابتدا برای ٢٠٠ نفر دعوت نامه فرستادم، که در نهایت از طرف ١٧٠ نفر پذیرفته شد.

موج: موانع و مشکلات برگزاری دوره نخست جشنواره چه بود؟

کیوان کثیریان: مهمترین مشکل و مسئله ما بحث بودجه بود چون این آکادمی به معنی واقعی کاملا خصوصی و شاید بهتر باشد که بگویم شخصی برگزار شد. اصرار داشتیم هیچ کمکی از هیچ منبع دولتی قبول نکنیم و به رغم برخی پیشنهادات، حتی یک ریال هم قبول نکردیم. اما گرچه دور خیز و زمان بندی ما خوب بود و من به تنهایی بیش از ٢٠ مذاکره داشتم و آقای علایی هم، به چندین جا برای گرفتن اسپانسر رفت.

علی علایی: چون ایده خوبی بود، در ابتدا همه خیلی استقبال می‌کردند و حتی در مقطعی، حامی‌های مالی خصوصی خیلی خوبی پیدا کردیم؛ ولی با پاره شدن برجام و بوجود آمدن اوضاع نابسامان اقتصادی، همه از این کار منصرف شدند.

کیوان کثیریان: ما سه اسپانسر قطعی شده داشتیم که متاسفانه با توجه به شرایط اقتصادی نشد! یک اتفاق بیرونی باعث همه اینها شد. من دلخور شدم اما درک می کنم که این گرفتاری همه را درگیر کرد و ارزش پول همه کاهش یافت.
در این میان دوستان سینمایی و حتی اصحاب رسانه ها هم وقتی متوجه مشکل مالی ما می‌شدند اقداماتی برای گرفتن اسپانسر کردند که موفقیت‌آمیز نبود. من فکر می‌کردم که حداقل یک اسپانسر را می توان داشت و هزینه حداقلی مراسم، از طریق آن اسپانسر تامین شود؛ ولی آن هم نشد. حتی تا روز قبل از مراسم، یعنی تا ظهر شنبه (روز قبل از برگزاری مراسم)، حضور یک اسپانسر در آستانه قطعی شدن بود، که در انتها محقق نشد. حتی در حال حاضر دوستی که نامش را نمی گویم مبلغ کمی را به عنوان حمایت از این برنامه آورده و حتی اصرار دارد که سال بعد هم به او اطلاع دهیم؛ ولی به هر حال از این موارد هم داشته ایم. اما من تمایلی به دریافت آن مبلغ نداشتم و تمام هزینه را شخصا پرداخته ام.

موج: حال که بنابر شفاف سازی است، هزینه برگزاری این دوره جشن آکادمی سینما سینما چقدر بود؟

علی علایی: این جشنواره یک مقدار آورده داشته و بخشی حمایت های غیر نقدی که شاید ارزش‌گذاری آن به طور دقیق سخت باشد.

کیوان کثیریان: من سعی می کنم که توضیح بدهم. البته، گرچه ما اسپانسر نقدی نداشتیم، اما اسپانسرها جوایز را تامین کردند و نهایتا جوایز گرانی هم تقدیم کردیم. به عنوان مثال یکی از برندهای معتبر لباس، اسپانسر جوایز شد و ما بُن خرید لباس به ارزش هفت میلیون تومان به برندگان تقدیم کردیم. در روزهای آخر هم اسپانسری جور شد که ما یک جایزه هم به دوستان آکادمی بدهیم که به تعداد ٦٠ جایزه فرهنگی و کتاب نفیس و ارزشمند بود. شرکتی هم قرار بود ٦٠ عدد ساعت به اعضای آکادمی تقدیم کند، که بعد کنسل کرد و گفت من به تعداد جوایزتان ساعت می دهم. ما گفتیم معادل ساعت‌ها مبلغ ریالی اش را بدهید که گفت می خواهم منتخبین با ساعت من عکس بگیرند. این گونه بود که دو جایزه خوب تقدیم کردیم و بهترین بازیگر سال ما ٧ میلیون تومان بُن لباس گرفت و ٣ میلیون هم پول ساعتشان بود، که از جوایز جشنواره فجر هم بیشتر بود. اما چیزی دست خودمان را نگرفت!
ما برای دوره بعد باید از همین الان شروع کنیم همانطور که برای اولین دوره هم از مدتها قبل کار را شروع کردیم اما آنقدر قول‌ها کنسل شد که کار ما به ده روز و حتی روز قبل از مراسم کشید و جواب می شنیدیم که آقا خیلی دیر آمدید!

موج: آیا قرار است جشنواره شما به فیلم ها اعتبار دهد یا شما از سینما اعتبار بگیرید؟ آیا کیوان کثیریان به دنبال علی معلم دو شدن است؟

کیوان کثیریان: اول دوباره تاکید کنم که به شبیه کسی شدن، حتی فکر هم نمی کنم؛ اما یک نکته وجود دارد، آن هم اینکه به نظر من، اعتباردهی هر اتفاقی از این دست، دو طرفه است. باز یک مثال رسانه‌ای می زنم. مثلا اگر فیلمی ساخته نشود، مجله سینمایی نمی‌تواند کار کند. در عین حال می‌توان پرسید که سینما به مجله اعتبار می دهد یا مجله به سینما اعتبار می دهد؟ حالا بر می گردم به سوال شما؛ ما به هرحال یک رزومه کم یا زیادی داریم و جایزه ای که داریم برگزار می کنیم، دوره اول آن است و کسی نمی داند که چگونه و چیست. با این اوصاف اگر کسی که دعوت من را می پذیرد و می آید برای چه می آید؟جایزه را که نمی شناسد و مراسمی هم تا به حال برگزار نشده؛ حال شما بگویید که من دارم اعتبارم را از آنها می گیرم و یا سینما از جایزه من اعتبار می‌گیرد؟ من معتقدم این رابطه دو طرفه است.

موج:اما به هر حال عده ای هم نسبت به جشن شما محتاطانه رفتار کردند و به عنوان مثال از شورای مرکزی انجمن منتقدان در جشن کمتر حضور داشتند.

کیوان کثیریان: ببینید! من یک سری از دوستان را شخصا دعوت کردم که نیامدند. ولی این نکته دارد، اگر این حس به وجود بیاید که اینها (کثیریان و علایی) می‌خواهند جشن منتقدان را تضعیف کنند، طبیعی است که دعوتم را نپذیرند. من که یادداشتی نوشتم و توضیحاتی هم برای روشن شدن مسئله دادم که اول اینکه جشن منتقدان، موضوع دیگر را داوری می کند. دوم این که ما یک سال عقب تر هستیم، ما که رگ خواب آنها را نمی سوزانیم بلکه آنها رگ خواب ما را می سورانند. سوم، الان من این جرات را دارم که اعضای آکادمی را اعلام کنم ولی در آنجا، این جرات را نداشتم که اسامی را اعلام کنم، دلیلش هم مشخص است. بنابراین سوال اینجا است که اگر جایزه ما تضعیف کننده جشن منتقدان است چرا جشن حافظ نیست؟ چرا در جشن حافظ، آقای طوسی و دهقان داور می شوند و می روند؟ البته از نظر من مسئله‌ای ندارد.
شاید لازم باشد که در مورد انجمن منتقدان توضیح واضح تری بدهم. اول اینکه ما زمانی عضو شورای مرکزی انجمن منتقدان بودیم (به مدت یازده سال) و در حال حاضر، به عنون یک جایزه بخش خصوصی، مناسبات خاص حقوقی با آن نداریم. دوم اینکه ما افراد را به عنوان شخصیت حقیقی می بینیم و نه حقوقی و البته من از همه اعضای شورای مرکزی برای حضور در جشن دعوت کرده بودم. سوم اینکه آقای خسرو دهقان از اعضای آکادمی سینما سینما هستند و خانم سپیده اعرابی و زهرا مشتاق هم در جمع آن ۱۷۰ روزنامه نگار رای دهنده بودند و به هر حال آکادمی نمی تواند ٥٠٠ نفر باشد یک سری ها هم باید جوایز دریافت کنند. خیلی ها دعوت شدند ولی جز آکادمی نبودند. بعضی از اعضای شورای مرکزی منتقدان دعوت شدند و دلیلی آوردند و نیامدند ولی آقای دهقان آمدند و ما با هیچ کسی مشکلی نداریم و اصلا برای چه باید مشکلی داشته باشیم.

موج:ما اسم نمی بریم، ولی کسی می گفت حضورم اگر مهم بوده، چرا نظرم مهم نبوده است؟!

کیوان کثیریان: من این جایزه را به صورت خصوصی برگزار کردم که به کسی جواب پس ندهم؛ گرچه در انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران مجبور بودیم پاسخگو باشیم به دلیل اینکه ما مسئول صنف بوده و وظیفه خود را هم بلد بودیم. در آنجا حتی اگر از نظر شخصی من، فلسفه عضویت فردی زیر سوال بود مهم نبود؛ چرا که بر اساس معیارهای موجود به عضویت صنف درآمده و حق رای داشت. بر همین اساس همه اعضا صرف اینکه عضو هستند، باید رای می دادند و البته الان مهم نیست که چند نفر رای می دادند. ولی وقتی برنامه‌ای خصوصی است، ما حق انتخاب داریم و می توانیم آن کس را که می خواهیم دعوت کنیم یا برعکس. برای چه باید به کس دیگری جواب بدهم؟ مگر این برنامه متعلق به انجمن یا صنف و یا خانه سینماست؟
اگر کسی می پرسد که چرا من نیستم، به این دلیل است که مراسم خوبی شده است و دوست دارد اسمش باشد. ما نمی توانیم از همه پنج شش هزار نفر اهالی سینما نظرخواهی کنیم بلکه آکادمی یعنی یک چهارچوبی تعیین شود که یکی باشد و دیگری نباشد و یکی رای بدهد و دیگری جایزه بگیرد. دوست دارند باشند چون که این قاب قشنگ است و اسامی بزرگی در آن حضور دارند.
من پیش‌بینی می کردم که اگر اسم ها را منتشر کنیم تازه گلایه دوستانمان شروع می شود که چرا که ما نیستیم. ولی ما تک تک افراد را با دقت انتخاب کردیم.

موج: معیار شما برای انتخاب اعضای آکادمی چه بود؟

کیوان کثیریان: معیار کلی این بود که آدم صاحب نظری باشد و فیلم دیده باشد. این خیلی مهم بود که اعضا فیلم ها را دیده باشند. در این میان افراد بسیار معتبری بودند که این ویژگی را نداشتند که از ایشان خواستیم که فیلم ها را ببینند. به دلیل اینکه امسال مراسم شهریور برگزار شد، تقریبا همه فیلم ها به جز دو فیلم سد معبر و بدون تاریخ بدون امضا، در دسترس بودند؛ بنابراین ما دی وی دی و هاردی از فیلم های موجود در بازار  آماده کردیم و برای برخی از افراد فرستادیم و یا با هماهنگی به دفتر تهیه کننده رفتند و فیلم ها را دیدند؛ بنابراین سعی کردیم که نظرات بی‌اساس نباشد. 

علی علایی: حتی بازیگری عضو آکادمی بود که در زمان داوری در شهرستان سرصحنه فیلمبرداری بود و هنگامی که مرخصی داشت، به همان شیوه گفته شده، فیلم‌ها را دید. این را هم بگویم که این کار (تهیه فیلم‌ها)  در حیطه وظایف ما نیست و تنها امسال به این شکل بود و ما باید ساز و کاری فراهم کنیم که اعضای آکادمی در طول سال فیلم را ببینند. در واقع پخش کنندگان باید فرصت تماشای فیلم را برای ایشان فراهم کنند.

 کیوان کثیریان: این اعضا از نظر ما ثابت هستند و ما طی ساز و کاری از آنها می‌خواهیم که دوره بعد هم باشند و ممکن است در این میان یک نفر انصراف بدهد، که به نظرم بعید است. البته من پیش بینی می کنم که بین ٤٠ تا ٦٠ نفر دیگر هم به اعضای آکادمی اضافه کنیم و شاید مانند اسکار، کسی که جایزه می‌گیرد، به صورت اتوماتیک به آکادمی راه پیدا کند و عضو شود. البته در این خصوص ما از خودشان نظر خواهی می‌کنیم چون ممکن است تمایلی نداشته باشند. نکته مهم این است که باید حواسمان باشد آنهایی که عضو هستند خیلی با کسانی که جایزه دریافت می کنند یکسان نشوند. مثلا امسال طناز طباطبایی، فریدون جیرانی و یک نفر دیگر عضو آکادمی بودند و نامزد هم بودند. اما، نه به خودشان رای دادند و نه به عوامل فیلمشان. برای اطمینان، ما هم رای اعضا را با اسامی دریافت می کردیم و اگر رایشان مطابق با آیین نامه نبود، از آنها می‌خواستیم تا جایگزین کنند. در حالی در خانه سینما به این شکل نیست و هر کس به خودش هم میتواند رای دهد و این یکی دیگر از وجوه تمایز ما است.

علی علایی: البته از نظر آماری وقتی تعداد رای دهنده ها زیاد است این مسئله، مشکلی ایجاد نمی کند اما وقتی تعداد کم باشد تاثیر آرا بیشتر است و ما به همین دلیل باید قوانین متفاوتی اعمال کنیم.

کیوان کثیریان: البته تعداد زیاد این مشکلات را هم پیش می آورد که شما می بینید ١٥ نفر از اعضای آکادمی نامزد هستند و به دلیل شائبه زیادی که بوجود می‌آید، مزه آن از بین می رود.
از معیارهای دیگر ما در انتخاب اعضای آکادمی، این بود که ما نخواستیم از افرادی که کم کار هستند و یا فیلم ندارند، استفاده کنیم. در واقع ما از افراد معتبر سینما استفاده کردیم. به عنوان مثال مسعود سلامی ٥ فیلم داشت و اگر فرد معتبری نباشد این تعداد فیلم هم ندارد. ما از افراد معتبر استفاده می کنیم اما شرایطی می گذاریم که این آرا عادلانه بماند.

موج: یکبار دیگر این سوال را مطرح می کنم، آیا دوستی با شما هم از معیارهای انتخاب شما بوده است؟

کیوان کثیریان: نه رفاقت به معنای مصطلحش از معیارهای ما نبود. ضمن اینکه اول این که اگر افرادی با چنین سطحی رفقای ما هستند که من به این رفاقت افتخار می کنیم. دوم، سوال من این است که آیا کسی می تواند بگوید که ما فرد نامربوطی را به جمع آکادمی آورده ایم در حالی که همه آنها کارنامه مشخصی و بسیاری از ایشان داوری جشنواره های مختلف و معتبر ما را به عهده دارند؟ من توانایی دعوت از پانصد نفر را دارم که همه آنها از رفقای من باشند اما نا مربوط به این حوزه نباشند.
من فردی رسانه ای هستم که هرگز از موضع پایین به این آقایان و خانم‌ها نگاه نکرده ام، چرا که شان رسانه ای خود را می دانم. جایگاه رسانه خیلی بالاتر از این است که من موضعی منفعل داشته باشم و هرگز از هیچکدام آنها هم، خواهشی نداشته و ندارم.
سوم این که من با همه این افراد به این معنا رفیق هستم که نگاه یکسان و همسویی داریم آن هم نه به معنی سلیقه یکسان که در آن صورت نیازی به یک تیم بزرگ برای رای دادن نبود، بلکه ما اصول یکسانی در قضاوت داریم و البته آرای متفاوت.
این افراد چهره و سوپر استار نیستند اما افراد بسیار باسواد و معتبری هستند، مثلا میکاییل شهرستانی همچون محمدرضا گلزار چهره نیست اما از سواد بالایی برخوردار است. حمید آذرنگ، فرشته صدرالعرفایی و سایر اعضا هم همینطور هستند که ما به دنبال بهره‌مندی از ارزش وجودی آنها هستیم و می خواهیم با قدرت و افتخار بگوییم که هر کسی که در جشن ما جایزه ای می گیرد، از این افراد گرفته است.

علی علایی: با این انتخاب‌ها معتقدیم که به تدریج، این جایزه به معتبرترین جایزه تبدیل می شود.

کیوان کثیریان: در واقع می توانم در اینجا به سوال قبلی شما این گونه پاسخ دهم که این جایزه از اسم هایی که در آن حضور دارند اعتبار می‌گیرد و برای آنها هم حضور در این آکادمی، یک هم‌افزایی است و یک اعتبار مضاعف در قضاوت می‌گیرند. این آکادمی را هم ما راه اندازی کرده ایم و اگر کس دیگری می تواند چنین کاری انجام دهد بسم‌الله. پس باز هم تاکید می کنم که رابطه اعتبار دهی در اینجا، دو طرفه است.

موج: آیا اعضای آکادمی برای همکاری با شما دستمزدی هم دریافت می کنند؟

نه اصولا چنین نگاهی وجود نداشته و ندارد.

موج: شما روزی از منتقدان بزرگ تعدد جشنواره ها و مراسم این چنین بودید، حال اگر فرد دیگری پیدا شود که جشن دیگری راه اندازی کند چه موضعی خواهید گرفت؟

کیوان کثیریان: اول اینکه ما برگزار کننده یک جشن و جایزه هستیم و نه جشنواره. دوم اینکه در فرانسه بیش از هزار جشنواره وجود دارد اما در اینجا به محض اینکه به پنج تا جشنواره می رسیم صدایمان در می آید. سوم اینکه ما منتقد جشنواره های دولتی بودیم که پول آنها را دولت می دهد و بحث من این است که اگر دولت قرار است به اثری جایزه بدهد که می دهد و نیازی به این همه جشنواره نیست. اما به نظر من دولت باید هر کسی که می تواند هزینه ها را به شکلی تامین کند و جشن و یا جشنواره‌ای را راه اندازی کند، تشویق به این کار کند.
اگر کسی برنامه و ایده دارد و می تواند به معنی واقعی بودجه مستقلی تامین کند، چرا  مانع شویم در حالی که پایمان را از مرزها بیرون می گذاریم در محلات هم شاهد شادی و برنامه هایی همچون کنسرت های خیابانی هستیم.
چرا که نه؟ این حق هر کسی است. اگر کسی واقعا توانایی اجرای خوبی دارد و حتی بودجه خودش، نه فقط بودجه دولت را، تلف نمی کند چرا جشنواره برگزار نکند؟ اگر من هم این اتلاف بودجه و سرمایه را انجام دادم بگویید چرا؟ ولی اگر افراد زیادی در یک برنامه جمع شده اند و حالشان هم خوب بوده چه اشکالی دارد.

موج: وضعیت آرا در آکادمی چگونه بود؟ چرا جایزه ویژه اهدا شد؟

اول تاکید کنم که مسئله وجود دارد که همیشه در مورد آن با آقای علایی هم صحبت می کنیم و آن این است که در پکیج جوایزی که ما ارائه می دهیم و در هر رشته هفت تا است، تنها برنده شدن حائز اهمیت نیست؛ بلکه نامزدی در این جشن هم، ارزش خاص خود را دارد. وقتی ما کسی یا فیلمی را نامزد می کنیم که هیچ کس به آن توجه نکرده است یعنی ما خوبی‌هایش را دیده ایم و اگر برنده نشده به دلیل رای کمتر بوده اما دیده شده است. هجوم، او و ... از جمله آثاری بود که مورد توجه آکادمی قرار گرفت.

علی علایی: ما همیشه تاکید داریم که نامزدها باید خودشان را به نوعی، برنده بدانند. در واقع وقتی اثری یا فردی از بین 116 فیلم دیده شده و نامزد جایزه می شود، در واقع به موفقیت بزرگی دست پیدا کرده است. بر همین اساس ما هم سعی کردیم حرفه ای کنیم و چکش کاری زیادی که بر روی این طرح داشتیم، پیشنهادی به آقای کثیریان شد و خوشبختانه موافقت هم کردند، به هر نامزد گواهی کاندیدا شدن داده شد تا بتواند به آن استناد و افتخار کنند گرچه به دلیل کسر بودجه از تهیه لوح برای این بخش معذور بودیم، به تمام اعضای آکادمی نامه و گواهی تشکر در قالب یک لوح با امضا و قاب داده شد.

کیوان کثیریان: در چهار رشته از شش رشته ما، رقابت واضح و با اختلاف زیادی وجود داشت. اما در دو رشته این رقابت بسیار نزدیک بود و حتی در بهترین فیلم، با یک رای نتیجه تغییر کرد که خیلی عجیب بود.

علی علایی: در جایزه بهترین فیلم، از نظر آماری آنقدر اختلاف آماری کم بود که ما را به این واداشت که جلسات متعددی برگزار کنیم و بسیار به این موضوع فکر کنیم تا راه حلی برای ن پیدا کنیم و بالاخره، برای اینکه برخلاف آیین نامه خودمان عمل نکنیم و دو جایزه همتراز ندهیم و از طرفی هم، با اهدای یک دیپلم افتخار در حق اثر اجحاف نشود، یک جایزه ویژه به فیلم دوم دادیم.

• موج: لطفا کمی در مورد طراحی تندیس جشن سینما سینما و المان به کار گرفته شده توضیح دهید.

کیوان کثیریان: این تندیس مشابه بسیاری از جشنواره های معتبر جهان و ایران، همانند سیمرغ فجر و یا برلین و مانند اینها، از هیچ المان کلیشه ای سینما مثل کلاکت یا نگاتیو استفاده نکرده ایم، بلکه انتخاب ما این بود که اولا تکراری نباشد و دوم اینکه از نمادی استفاده کنیم که معنای قابل قبولی داشته باشد. مثلا در ابتدا نمادهایی مانند عقاب و شاهین و مانند اینها بود که فکر کردیم به زور باید آنها را به سینما بچسبانیم. اما بعد به سراغ مهرگیاه رفتیم که هم اتفاقا اسمش به سینما مربوط است و حتی فیلمی با همین نام در سینمای ایران داریم، و هم یک گیاه اساطیری است که معنای خوبی همچون صلح، محبت، وفاق، دوستی و عشق می دهد. ما به پوستر هم همین نگاه را داشتیم و دوره طراحی گرافیک با نمادهای مستقیم گل درشت، به پایان رسیده است.
معمولا هر انتخابی در ابتدا سوال برانگیز است اما بعد از اینکه جا افتاد، دیگر این سوالات از بین می رود و محو می شود. همانطور که خرس برلین و نخل کن بدون هر نوع اشاره مستقیم به سینما و تنها با تاکید بر نماد طبیعیِ جغرافیاییِ محل برگزاریشان، طراحی شده و پذیرفته شده اند.

علی علایی: ذکر این نکته هم خالی از لطف نیست که برآورد هزینه ما برای تندیس رقمی بود که پس از ساخته شدن، به سه برابر افزایش یافت، اما ما سلیقه مان را تغییر ندادیم و سطح آن را پایین نیاوردیم.

• موج: لطفا کمی در مورد نحوه برگزاری مراسم جشن که گلدن گلوپی و صمیمانه، با میزهای گرد اما همراه همهمه و ازدحام صوتی برگزار شد، توضیح دهید.

کیوان کثیریان: این نحوه برگزاری هم خوبی هایی داشت و هم بدی هایی. من این شکل را دوست ندارم که چرا که مدعوین با هم گرم صحبت می شوند و به برنامه طراحی شده و سخنان طرح شده، توجهی نمی کنند. البته به افراد حاضر در جلسه خوش می گذرد اما کسی که به روی سن می آید و می خواهد چند جمله ای رو به حضار سخنانی بگوید، تا حدی مکدر می شود. گرچه ما بنای سخنرانی در این مراسم نداشتیم، اما برخی از این آسیب‌ها را باید به حساب علاقه افراد گذاشت که دوست داشته باشند اتفاقات روی سن را نگاه کنند. البته این افراد، جایگاه کمی ندارند و یا اهل سینما هستند یا رسانه، اگر به این جشن آمده اند تا با هم صحبت کنن و یا به سن توجه کنند، مختارند.

علی علایی: البته خود افراد هم باید حال دوستان و همکاران خود را مراعات کنند و به زحمات کشیده شده توجه داشته باشند.

کیوان کثیریان:  در واقع من به این نتیجه رسیدم که به هر حال، همین حرف زدن هم از آداب این دورهمی است و جذابیت خودش را دارد. اگر سن جذاب باشد، توجه مخاطب را جلب می کند؛ همانطور که موقع پخش کلیپ‌های امیر نادری و ابراهیم گلستان و رضا کاهانی این اتفاق افتاد.

• موج: شاید کمی هم این همهمه به نوع اجرای مجری برنامه بر می گشت.

کیوان کثیریان: به هرحال من از اجرا راضی بودم؛ مجری ما آقای رامین حیدری فاروقی، رییس انجمن مستند سازان و فرد باسوادی است که اتفاقا از اعضای آکادمی هم هست و البته سبقه اجرا در مراسم دیگر را هم دارد. گرچه گزینه‌های دیگری هم در نظر داشتیم که به دلیل مشغله و حضور در برنامه های دیگر، امکان همکاری با مراسم ما را نداشتند و از همین حالا دو نفر را برای مراسم بعدی در نظر گرفته ایم که امیدواریم با اقدام به موقع و زود هنگام بتوانیم از آنها بهرمند شویم. البته می شد که من یا آقای علایی اجرا را به عهده بگیریم؛ ولی از آنجایی که همه افرادی که برای اسپانسری با آنها صحبت کرده بودیم را به مراسم دعوت کرده بودیم، نخواستیم که به این نتیجه برسند که در تامین مجری، که یکی از گزینه‌های مهم اسپانسری است، به مشکل خورده‌ایم.

• موج: چرا اجرای موسیقی زنده را به انتهای برنامه موکول کردید که تقریبا با بی توجهی مواجه شد؟

کیوان کثیریان:  در واقع قرار بود که این گروه در ابتدای مراسم اجرا داشته باشند که با مشکلی از سمت حراست هتل روبرو شدیم. آنها به ما گفتند به دلیل نداشتن مجوز اجرای این گروه،  مراسم را تعطیل خواهیم کرد. گرچه دوستان اداره ارشاد، تلفنی به آنها مجاز بودن اجرا را اطلاع دادند ولی به دلیل نداشتن مجوز مکتوب، تصمیم گرفتیم این گروه حرفه ای که از شهرستان کهکیلویه و بویر احمد به این مراسم آمده بودند، در بخش پایانی اجرا کنند تا در صورت اقدام حراست هتل، همه برنامه آسیب نبیند.
بر همین اساس، ضمن اطلاع رسانی به این گروه موسیقی و توضیح ماوقع به آنها، تصمیم گرفتیم که شاهنامه خوانی را در ابتدای برنامه داشته باشیم و اجرای موسیقی را در انتهای برنامه؛ و جالب اینکه ظاهرا برای اجرای کنسرت از پنج روز مانده به محرم مجوزی صادر نمی شود و حتی در همان ابتدای برنامه، مامورین از ما در مورد شاهنامه خوانی هم سوالاتی داشتند.
فکر می کنم هر کس دیگری هم به جای ما بود، مجبور بود در لحظه تصمیم بگیرد.
البته من از این جمع فرهنگی توقع داشتم که یک ربع بیشتر تحمل کنند و به احترام این گروه حرفه ای جلسه را ترک نکنند که به هر حال این اتفاق نیفتاد و به جز عده محدودی سایر دوستان رفتند. گرچه افرادی همچون رضا کیانیان و غزل شاکری تا انتهای برنامه حضور داشتند و از اجرای آنها لذت برده بودند. حتی با یک فیلم سینمایی که امسال ساخته می شود، هم قرارداد بسته اند و هنرنمایی آنها را دوباره خواهید دید.

• موج: شاید هم به دلیل اینکه در پایان برنامه پذیرایی شام نداشتید، مهمانان در رفتن عجله کردند؟

کیوان کثیریان:  ما اصلا برنامه شام نداشتیم. در واقع اصلا بودجه ای برای این کار نداشتیم. گرچه در ابتدا با هتل قرارداد شام بستم اما با تنها 200 نفر مهمان، یعنی قرار بود که این مراسم در سطح محدودتری برگزار شود. اما وقتی بر تعداد مهمانانمان افزوده شد، قرار داد را تغییر دادیم. اتفاقا این تغییر بد هم نبود و ضمن صمیمانه برگزار شدن این مراسم، از حواشی دیگری همچون پیچیدن بوی غذا در سالن هم رها شدیم.
البته ذکر این نکته هم لازم است که در برگزاری این مراسم، هتل انقلاب با ما همراهی بسیاری کرد و در واقع یک سوم تعرفه منوی خود را از ما دریافت کرد که جای تشکر دارد.

• موج:  مسئله مهمی در این گفت و گو کمتر به آن پرداخته شد، پس به عنوان سوال آخر و حسن ختام این گفت و گو کمی هم در مورد نحوه همکاری آقای عیاری که ریاست جشن آکادمی سینما سینما را به عهده داشتند توضیح دهید.

کیوان کثیریان: از همان ابتدا که با آقای کیانوش عیاری صحبت کردیم،  از اینکه این جایزه و رویداد قرار است خصوصی برگزار شود، خیلی استقبال کردند و خیلی راضی بودند و گفتند که در کنار ما خواهند بود. ایشان یکی از اعضای شورای سیاستگذاری جشن هستند و ما تقاضا کردیم که اجازه بدهند به عنوان رییس جشن، در خدمتشان باشیم که با بزرگواری پذیرفتند.

به هرحال ایشان درگیر ساخت سریالشان بودند و ما سعی کردیم که در انتخاب اعضای آکادمی، نظر ایشان را حتما داشته باشیم و لیست پیشنهادی را دائما به ایشان ارائه می کردیم. تصمیماتی هم که گرفته می شد و آیین نامه ای که برای جشن نوشتیم را با ایشان در میان گذاشتیم و نظرشان را هم گرفتیم.

ضمن اینکه آقای عیاری را در جریان نتیجه انتخاب‌ها می گذاشتیم و کاملا در جریان جزییات اتفاقاتی که در جشن آکادمی سینما سینما می افتاد، بودند.  ایشان هم با حضور گرمشان و سخنان دلگرم کننده شان در مراسم جشن، لطفشان را به ما تمام کردند.

ما دوست داریم که همچنان برای سالهای بعد در خدمتشان باشیم و فکر نمی کنم که خیلی ناراضی باشند. به هرحال حضور آقای عیاری در کنار ما هم مایه دلگرمی بود و هم از راهنمایی‌های شان استفاده کردیم و امیدواریم که همچنان به عنوان رییس جشن آکادمی سینما سینما در خدمت ایشان باشیم.

بیشتر بخوانید:

کثیریان:به دنبال رقابت با جشن منتقدان نیستیم/ علایی: ما ملزم به هیچ هیات انتخابی نیستیم

کثیریان: نمی‌خواهیم جشن سینما سینما صنفی شود/ با کسی شوخی نداریم