محمد حسین حیدری کارگردان فیلم مستند مهین، به خبرنگار سینمایی خبرگزاری موج در مورد نحوه شکل گیری ایده این اثر گفت: من در ابتدا ایده ساخت یک مجموعه با موضوع پنج قاتل زنجیره ای را که از نظر خودمان می توانستند به فضای دراماتیک نزدیک تر باشد و امکان کار کردن راحت تر را به ما می دادند به آقای مطهر دادم و پس از موافقت ایشان ما در ابتدا به سراغ مجید سالک اولین قاتل زنجیره ای زنان ایران رفیتم. که ۲۵ زن را به قتل رسانده بود که پس از آن در سالهای ۵۹-۶۰ به دام افتاده بود. کتابی هم توسط بازپرس این پرونده در مورد این قاتل نوشته شده بود که برای ما خیلی مفید بود چرا که این کتاب قلم داستانی نداشت بلکه به صورت یک گزارش کامل و دقیق نوشته شده بود. پس از اینکه روی آن سوژه متمرکز شدیم، دیدیم که به دلیل گذشت زمانی نسبتا طولانی، شاید هیچ سند یا مدرک مناسبی از آن موجود نباشد و حتی افراد زیادی که مرتبط با موضوع باشند هم در دسترس ما نبودند چرا که بیشتر آنها فوت کرده بودند.

ساخت یک مجموعه از پنج قاتل سریالی

وی افزود: ما از ابتدا بنا را بر تولید این مجموعه به صورت یک مستند بازسازی گذاشته بودیم و حتی اگر فیلممان گفت و گو محور هم باشد، افراد حاضر در فیلم به نقل داستان ما می پردازند و چیز خاص دیگری که خارج از محور دراماتیک اثر ما باشد نمی گویند. بر همین اساس دیدیم که به رغم اینکه فیلمنامه ما کاملا آماده بود، اما اگر بخواهیم به قصه مجید سالک بپردازیم باید تمام داستان را بازسازی کنیم که مشکلات متعددی از جمله هزینه تولید، کمبود احتمالی اسناد و مدارک مورد نیاز و ریسک بالای موفقیت یا شکست پروژه را ایجاد می کرد که ما را از ادامه کار منصرف کرد.

چرا مهین قدیری؟

این کارگردان جوان ادامه داد: در بین آن پنج سوژه انتخابی، مهین قدیری بود که از همه به ما نزدیک تر بود چرا که ماجرای او در سال ۸۸-۱۳۸۷ اتفاق افتاده بود و در یک پروسه چهارماهه اقدام به قتل های زنجیره‌ای کرده و سپس دستگیر شده بود. در همان زمان من در قزوین دانشجو بودم و نسبت به اخبار مرتبط با این قاتل زنجیره ای کنجکاو بوده و پیگیری می کردم. بنابراین کار را با رایزنی آقای مطهر و همکاری رسانه قوه قضاییه شروع کردیم و در قزوین، پرونده دوازده هزار صفحه ای این موضوع را طی یک هفته مطالعه کردیم. یک مقدار تصاویر آرشیوی از مهین بدست آوردیم و به تدریج جلو آمدیم.

حیدری در پاسخ به این سوال که آیا این سوژه به یک اثر سینمایی داستانی تبدیل می شد بهتر نبود گفت: شاید در مرحله اول اینطور به نظر بیاید اما نکته این است که ما یک سری آرشیو تصویری از مهین قدیری داریم. الان هم اگر کسی بخواهد می تواند فیلم داستانی این کاراکتر را بسازد اما به نظر ما پرداخت مستند به او، بهتر می توانست او را بشناساند. 

وی در ادامه اظهار داشت: مهین یک شخصیتی دارد که اگر او را ببینید شاید هیچ وقت از یادتان نرود. درست نیست که از کلمه کاریزماتیک در مورد او استفاده کرد اما شخصیتی است که قبل از ارتکاب هر نوع قتل و یا دستگیر شدنی، در ذهن می ماند چرا که از روابط عمومی بسیار بالایی برخوردار بوده و لحن صحبت کردن خاصی داشته و کمی هم شوخ بوده است.

مادری که قاتل زنجیره ای می شود

این کارگردان در مورد ایده ناظر فیلمش گفت: ما از ابتدا خودمان را لو داده ایم و به دنبال این نبوده ایم که ایجاد تردید کنیم که دنبال چه و که هستیم. در ابتدای فیلم نشان می دهیم که چگونه این پرونده حل شد، قتل ها چگونه صورت گرفت و نیمه بعدی فیلم چطور می شود که یک زنی که یک مادر عادی مثل بسیاری از مادران دیگر است، تبدیل به یک قاتل سریالی می شود.  

کارگردان فیلم مهین، البته به صورت خیلی جدی و بولد آسیب شناسی این شخصیت انجام نشده و ما خیلی تلاش کردیم تا مهین را به صورت خاکستری بیان کنیم نه سیاه یا سفید. به همین دلیل به سمت خانواده های مقتولان و یا قاتل نرفتیم و بهترین کسانی که فکر کردیم می توانند بدون موضع گیری به ما کمک کنند، کارکنان نیروی انتظامی و قوه قضاییه بودند. چرا که از این دست افراد و پرونده ها زیاد دیده اند و می توانند بی طرفانه مهین را به ما نشان دهند. مهینی که بوده و خصوصیاتی که داشته است.

وی تاکید کرد: در این مسیر همکاری خوبی با ما شد گرچه موانع زیادی هم داشتیم که ترجیح می دهم در مورد آن صحبتی نکنم اما نکته مهم این است که ما در نهایت به چیزی که می خواستیم رسیدیم. هم قوه قضاییه از کار احساس رضایت داشته و هم نیروی انتظامی ابراز رضایت کرده است. به هر حال چه کارشناسانی که از تهران به منطقه اعزام شده بودند و چه معاون محترم دادستان که بر روی این پرونده کار می کردند افراد بزرگی از قوه قضایه و نیروی انتظامی بودند که در مقابل دوربین ما قرارگرفتند و با ما در این خصوص صحبت کرده اند.

وی در پاسخ به این سوال که اگر خانواده مقتولین و یا قاتل فیلم شما را ببینند چه واکنشی نشان خواهند داد گفت: نکته جالب این است که بسیاری از افراد پیش از آن که این فیلم را ببیند، نگران این هستند که بعد از نمایش این فیلم، چه بر سر فرزندان مهین می آید؟ اما ما آنقدر محوریت را به مهین داده ایم که ما بقی موضوعات به طور کلی از یاد می روند و حتی به چشم نمی آیند. ما هم بسیار دقت کرده ایم که بی احترامی به خانواده مقتولین و یا قاتل نشود. حتی شاید خانواده مقتولین این جزییات مطرح شده در فیلم در مورد نحوه قتل و آنچه بر سر مقتولین آمده نمی دانستند.

با مهدی مطهر همیشه می شود فیلم ساخت

این کارگردان جوان در مورد تحصیلات و گرایشش به سینما گفت: من مدیریت صنعتی خوانده ام اما در ایران همیشه می توان به سمت علایق رفت. من هم از کودکی به فعالیت هنری علاقمند بودم و بعد دوره های متفاوتی در زمینه فیلمنامه نویسی، تدوین و امثال آن را سپری کرده ام. این اولین اثر بلند سینمایی من و در کل دومین فیلمم است. مشاور خاصی نداشتم و از دوستانم به طور عمومی مشورت می گرفتم. تهیه کننده کار ما مهدی مطهر انگیزه خیلی بالایی برای کار کردن با مستند ساز های جوان و گمنام دارد و من معتقدم که با مهدی مطهر همیشه می شود فیلم ساخت چرا که بر خلاف دیگران که به فکر پول و مانند اینها هستند، کسی است که کمک می کند تا بتوانی فیلم بسازی و در طول مسیر فکر می کنی که کسی پشتت هست. مهدی آمد پشت ما و بعد خانه مستند انقلاب اسلامی، باعث شدند تا این فیلم ساخته شود.

وی در مورد اینکه چهار پرونده مد نظر دیگر را هم می سازد، گفت: باید ببینیم که بازخوردها و فضاهای شکل گرفته بعد از فیلم مهین چه می شود ما سعیمان را برای ساخت موارد بعدی خواهیم کرد.

جشنواره مهم است اما هدف نیست

کارگردان فیلم تقدیر شده مهین، در مورد مهم بودن جشنواره برایش اظهار کرد: به هر حال این خاصیت انسان است که هر کاری که انجام می دهد دوست دارد مورد تایید دیگران قرار گرفته و دیده شدن برایش مهم است. جشنواره هم باعث دیده شدن آثار و شناخته شدن آن هستند اما اینکه هدف اصلی ما حضور در جشنواره ها باشد نبوده بلکه، ما در ساخت مهین دوست داشتیم که مردم بتوانند این فیلم را ببینند. چرا که فردی است که از قشر خاکستری جامعه محسوب می شود. شاید درد و رنج او برای همه ما باشد و اگر این فیلم باعث شود تا تامل بیشتری بکنیم جلوی بسیاری از این حوادث گرفته می شود چرا که کوچکترین رفتار ما می تواند تبعات بدی داشته باشد. این فیلم مختص این قشر است که ما هم به آن تعلق داریم و شاید این فیلم باعث شود که حواسمان به خودمان باشد.

این فیلم را برای افراد زیر ۱۸ سال مناسب نمی دانم

وی در پاسخ به این سوال که آیا تماشای این فیلم محدودیت سنی دارد گفت: بله به رغم اینکه الان تماشای خشونت در بین کودکان بسیار زیاد شده اما من این فیلم را، به دلیل وجود صحنه های قتل و صبوری مورد نیاز برای درک این فیلمی که با ارائه جزییات و کدها پیش بردیم، برای افراد زیر ۱۸ سال مناسب نمی دانم.

این یک فیلم داخلی است

محمدحسین حیدری در پاسخ به این سوال که آیا این فیلم را با نگاهی به مخاطب جهانی ساخته یا تنها به مخاطبین بومی فکر کرده اید گفت: تا حدی به این مسئله فکر کرده ایم، ولی مهین موضوعی داخلی تر است. منظورم این است که دیدن فردی که به بعضی از تقیدات مذهبی خود را ملزم می داند و مثل همه مادران و زنان خانه دار، در خانه آشپزی می کند، فرزندش را به مدرسه می برد و می آورد و وقتی که قتل انجام شده، می داند که باید به امور روزمره زندگی اش بپردازد؛ شاید برای مخاطب ایرانی ملموس تر باشد البته برای مخاطبین خارجی هم جذابیت های خاص خودش را داشته باشد.

وی در مورد مخاطب خارجی در دوازدهمین دوره جشنواره سینما حقیقت، گفت: متاسفانه  نسخه زیرنویس دار فیلم به این جشنواره نرسید که این مسئله به تهیه کننده ارتباط پیدا نمی کرد بلکه وقتی ما نسخه زیرنویس دار را به دبیرخانه رساندیم گفتند که نسخه دی سی پی کشیده شده و امکان جایگزینی وجود نداشت. متاسفانه ما اس آر تی داشتیم و می توانستیم زیر نویس را به راحتی بر روی کار سوار کنیم اما دیگر امکانش مهیا نبود.