به گزارش خبرنگار تجسمی خبرگزاری موج، در حالیکه مردم ایران در دقایق اولیه بامداد روز جمعه در استراحت به سر می بردند و حتی رسانه های رسمی داخلی روال عادی خود را طی می کردند، صابر شیخ رضایی پوستری را طراحی و در صفحه اینستاگرامی اش منتشر کرد که برای بسیاری از دنبال کننده هایش سوال برانگیز بود و نگران کننده. اولین پوستری که در ساعت ۴ بامداد خبر از شهادت سپهبد حاج قاسم سلیمانی می داد اما این خبر بر خروجی هیچ کدام از رسانه های ما قرار نداشت، گرچه دو ساعت بعد، این شبکه خبر سیما بود که برای اول بار در ایران این خبر را مخابره کرد و ایرانیان را در غم فرو برد.

بر همین اساس ماجرای این طراحی را از این هنرمند جوان و مطرح پرسیدیم که مشروحش را در ادامه می خوانید:

شما از کجا این خبر را دریافت کردید؟

من از سر عادتی که دارم و رسانه های عربی را زیاد دنبال می کنم. حدود ساعت سه بامداد بود که «المیادین» ویدئوی این ترور را بر روی سایتش منتشر کرد و البته بعد از مدتی، حذفش کرد. پس از بررسی خبرگزاری های دیگر خارجی، مطمئن شدم که حاج قاسم شهید شده است و بلافاصله مشغول شدم و با چشمانی اشکبار اقدام به طراحی این پوستر کردم در حالی که حتی مانیتور را به درستی نمی دیدم.

من تا از صحت این خبر  مطمئن نشدم اقدام به انتشار پوستر نکردم اما این طرح را حدود ساعت چهار و نیم بود که منتشر کردم و ساعت شش بود که شبکه خبر هم شهادت سردار قاسم سلیمانی را اعلام کرد. 

این ناراحتی کماکان ادامه دارد و غمی نیست که به این زودی‌ها التیام یابد.

لطفا کمی در مورد دلایلتان برای انتخاب رنگ ها و المان های پوسترتان توضیح دهید.

فضای طرحم را عمدا تا حدی شاد طراحی کردم چرا که مطمئن بودم این خبر همه را غمگین خواهد کرد. تصمیم گرفتم که فضای این پوستر سوگوارانه نباشد و به همین دلیل عنوانش را هم آیه قرآنی قرار دادم که تاکید می کند آنکه در راه خدا جان می دهد نه ترسی دارد و نه حزنی. درواقع از نگاه شهید به موضوع نگاه کردم نه اطرافیان و بازماندگانش.

فکر کردم که با توجه به اینکه یک شوک خبری است طرحم در ادبیات تصویری از جنسی باشد که آرامش بخش باشد. چه بسا اگر پوستری طراحی نمی کردم، عکسی تیره و یا ناراحت از ایشان را هم منتشر نمی کردم. به هرحال سوگواری هم نوعی نگاه درست است اما من حس می کنم که حاج قاسم سلیمانی آن قدر موفقیت داشته است که شهادتش هم برایش نوعی موفقیت محسوب می شود.

من در پوسترم از رنگ زمینه ای آبی لاجوردی با یک کلمه «لا» استفاده کرده ام. از این جهت که این کلمه جزو نمادهای مسلمانان و شیعیان در ادوار مختلف اسلامی بوده و در عین حال چه قبل از انقلاب و یا در اوایل انقلاب، این کلمه را بر روی جلد کتاب خیلی از متفکرین اسلامی همچون شهید مطهری و یا علی شریعتی می دیدیم. 

این کلمه به معنی نفی استکبارها بوده همانطور که در شهادتین و کلمه لا اله الا الله آن را داریم. ضمن اینکه در نشان نهادهای نظامی و امنیتی ما همچون سپاه پاسدارن هم وجود دارد. بنابراین یک هویت تصویری پشت این طرح بود و به عنوان تضمین آن هم این «لا» را به آیه قرآنی مربوط به هدا تطبیق داده ام. 

در عین حال این عبارت می تواند ویژگی‌های نمادین دیگری هم داشته باشد و در حالی که حاج قاسم دیگر پیش ما نیست اما فرم «لا» تداعی کننده بی نهایت ریاضی هم هست که در یک ساختار عمودی رو به آسمان قرار گرفته است که به نوعی نمایانگر اوج گرفتنم به سوی بی نهایت است در حالی که بالهایی که در تصویر به کار گرفته شده است توصیف این روایت احساسی است.

تاکید بیشتر بر معنی بخشی به آیه قران بود که ترجمه اش را هم در پوستر درج کرده ام و می خواستم بگویم که این شهادت و خون بر زمین ریخته شده در لطف پروردگار و این به آسمان پیوستن محفوظ است. 

از آنجایی که حاج قاسم در شب به شهادت رسیده است، تلاش کردم که از نظر حسی این نکته را در طرح بیاورم که گرچه فضا تاریک بود اما حاج قاسم به آن روشنی بخشید.

آیا از نتیجه راضی هستید؟ 

راستش دوست داشتم که کاری با کیفیت انجام دهم چرا که فکر می کنم گرچه بسیاری از طرح هایی که این روزها اجرا می شوند گرچه به لحاظ حسی و محتوایی ارزشمند هستند اما از منظر هنر دیزاین و گرافیک از عیار بالایی برخوردار نیستند البته کارهای خوبی هم داریم. بنابراین تلاش کردم که در زمانی که داشتم صرفا به یک کار حسی و یا حزن انگیز نپردازم و کاری خلق کنم که کمی دیزاین، محتوا و ایده هم داشته باشد که با کمک خدا این پوستر آماده شد.

حس کردم این پوستر در حد خودم قدم خوبی است و طرحی است که تاحدی در توصیف شان و وجاهت ایشان است و نشان دهنده رستگاری ایشان و راه یابیش به بهشت اعلی علیین بر اساس اعتقادات ما است.

البته اگر حزنی هم هست رجوع کنیم به آیات قرآن که بر رفع اندوه و ترس از شهید است. من هم در صفحه خودم در شبکه های اجتماعی با توجه به آیه سوره مریم در مورد حضرت عیسی (ع) است که می فرماید سلام بر او در روزی که متولد شد و روزی که از دنیا رفت و روزی که دوباره زنده می شود، با استفاده از این سه طرح خبر شهادت سردار را اعلام کردم.

من پیش از این توفیق داشته ام که برای صفحه حاج قاسم ومجموعه تحت امرش همکاری داشته ام و دو طرح دیگر مربوط به همان همکاری در دو سه سال گذشته است که در صفحات رسمی حاج قاسم منتشر می شد که البته این صفحات چندین بار توسط اینستاگرام بسته شد. یکی از این طرح ها مربوط به خبر پیروزی در نبرد موصل بود که صبح همان روز در این صفحات منتشر شد و طرح دیگر هم مربوط به زمانی است که جاج قاسم از پایان داعش در غرب آسیا و عراق خبر داد. 

واکنش ها به انتشار پوستر شهادت حاج قاسم چه بود؟

پس از انتشار آن در اینستاگرام، خیلی ها متعجب می شدند چرا که هنوز خبر را نشنیده بودند. خیلی از افراد در این خصوص از من سوال می کردم که تنها به برخی از آنهایی که می شناختم پاسخ می دادم و بعد از اینکه این خبر رسما در ایران هم تایید شد، به دیگران هم در این باره توضیح دادم. حتی خیلی از افرادی که حدود ساعت هفت صبح به حرم امام رضا(ع) رفته بودند، از این اتفاق خبردار نبودند و به طرح من واکنش نشان می دادند.  

آیا اینستاگرام پست شما را حذف نکرد؟

پیش از این هم طرح هایی از حاج قاسم طراحی و منتشر کرده بودم که اتفاقا از صفحه ام حذف شد ولی دوباره آن را بازنشر دادم اما این طرح تا این لحظه از صفحه ام حذف نشد.

اهمیت عکس العمل یک گرافیست به چنین موضوعی چیست؟

کار ما خبر نیست و من لزومی در واکنش سریع به هه وقایع از سمت طراحان نمی بینم. اما این مسئله از اهمیت خاصی برخوردار بود. با توجه به التهابی که چنین وقایعی در جامعه ایجاد می کند، نگاه من به کار طراحی از جنس نیاز و وظیفه است.

من روز جمعه درگیر کارهای دیگری برای شهادت سردار سلیمانی شدم و به همین دلیل به خیابان ها رفتم. با توجه به اینکه مشهور است که عصر جمعه دلگیر است برای من واقعا جمعه‌ای که گذشت جمعه ترین جمعه عمرم بود. بادیدن مردم –البته نه از جنس نگاهی که رییس جمهور به مردم داشت- متوجه شدم که مردم در یک حزن و سکوت خاصی به سر می برند و خدا را شکر می کردم که اولین طرحم بیشتر از جنس تسلی بود و غم مردم را افزون نکردم.

آیا در این چند روز فعالیت و آثار دیگری هم داشته اید؟

بعد از انتشار آن پوستر، بر روی ویدئوی انتقام سخت را تولید کرده و نشر دادیم که از جنس صلابت و غرور ملی است که فضایی است که باید حفظ شود گرچه در دل غمگین هستیم اما نباید دشمن شاد شویم.

آیا ادوات جنگی و تجهیزات مخابراتی نمایش داده شده در این موشن گرافیک، برگرفته از داشته های ما است یا صرفا به دلیل کمبود وقت از سمپل های موجود ویدئویی استفاده کرده اید؟

الگوی این ویدئو برگرفته از پوستر «مشت آهنین» است که چند سال پیش کار کرده بودم و به قولی، بر این ادوات و توان نظامی ایران در شاخه های مختلفی که رسانه ای شده بود، از پیش فکر کرده بودم. به هنگام مدل سازی برای آن پوستر از همان ها استفاده کرده بودم و این بار برای موشن، متحرک سازی و انیمیشن آن خیلی سراغ بحث پژوهشی نرفتیم. در واقع در حالی از همان داشته هایمان بهره گرفتیم که ممکن است طی این چند سال بر تنوع و توانمان افزوده هم شده باشد.

در این ویدئو یک نگاه هنرمندانه داریم و نباید نگاهی گزارشی به آن داشت. اما به هر حال امکاناتی است که ایران در اختیار دارد از ماهواره مخابراتی بگیرید تا ناو و ناوچه ها و .... 

ما در حد توانمان سعی کردیم بر آسیبی که به حس غرور ملی  وارد شده را جبران کنیم. خوشبختانه با همه تدابیر صورت گرفته در همه سطوح، حزن جایش را به روحیه ای حماسی داده و این می تواند تاکیدی بر شجاعت ایرانی ما باشد.

آیا در تولید این پوستر و موشن همکارانی هم داشتید؟

در تولید پوستر مشت آهنین، در بخش مدلسازی و تکسچر همکارم آقای جواد فکری بودند و کار در سایت khamenei.ir در تابستان ۱۳۹۴ تولید و منتشر شد. 

در موشن گرافیک انتقام سخت هم ایده پردازی و طراحی عنوان با من بود ولی عمده بار تولید و فنی اثر بر عهده آقایان علیرضا پورشکوری مدیر هنری پروژه و محمد ملانژاد کارگردان، مدلساز سه بعدی و متحرک ساز اثر بود، آقای محمدحسن عابدینی هم  متحرک سازی دست رو به عهده داشتند.

این اثر محصول واحد هنری شبکه افق سیما است.