فاطمه داداشیان عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی امیر کبیر و رئیس انجمن علمی و فناوری ایران در گفتگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری موج پیرامون مسابقه «کارساز» عنوان کرد: مسابقه «کارساز» ایده خوب و جالبی دارد البته این روزها در سراسر دنیا چنین برنامه هایی در حوزه های مختلف تولید می شود که توانسته اند در جذب مخاطب موفق عمل کنند. در ایران نیز نمونه های مشابه وجود داشته از جمله برنامه ای که تحت عنوان «جایزه بزرگ» که چند سال پیش ساخته شد و هدف آن کمک به کارآفرینان بود. همه این برنامه ها اتفاق خوبی است ولی تداوم چنین برنامه هایی مهمتر است؛ اینکه هر از چندگاهی در تلویزیون جرقه ای زده شود و برنامه ای ساخته شود ولی ادامه نیابد، نمی تواند جریان ساز باشد و تاثیرات مطلوب برروی بیننده داشته باشد.

وی در ادامه علت تداوم نداشتن چنین برنامه هایی را معمولا عدم حمایت لازم از این برنامه ها دانست و افزود: معمولا پشت چنین برنامه هایی، تشکیلاتی که بتواند در دراز مدت از آن حمایت کند، وجود ندارد. خوشبختانه برنامه «کارساز» توانسته در این رابطه حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری را داشته باشد که اگر تغییرات مدیریتی و برخورد های سلیقه ای در طول زمان در عملکرد آن اثرات سوء نداشته باشد، می تواند نقش موثری در این روند حمایتی ایفا کند و موجبات تداوم و اثر بخشی مطلوب این برنامه را فراهم آورد. 

محقق گروه اقتصاد در اوایل انقلاب و پس از آن در تلویزیون، اظهار کرد: معمولا برنامه های تلویزیونی به صورت یک پروژه است که مانند تحقیقات و پروژه های دانشگاهی یا پایان نامه ها انجام می شود و پس از اتمام در کتابخانه بایگانی شده و خاک می خورد؛ بنابراین نتیجه بخش بودن برنامه هایی همچون «کارساز» نیازمند یک تشکیلات منسجم به ویژه در حوزه کار آفرینی است. تشکیلاتی که به کار اعتقاد داشته باشد، مجوزهای لازم را داشته باشد تا اگر مدیری یا مسوولی تغییر کرد و عوض شد روال کاری به نریخته و کار متوقف نشود، و علاوه بر تیم گسترده ای که پشت آن است، اتاق فکر حرفه ای داشته باشد تا بتواند محتوای در خور برنامه را که از همه مهمتر است ایجاد کند و تبدیل  به یک فرآیند جهت دار و تاثیر گذار گردد.

استاد فیزیک پلیمر و فیزیک الیاف با اشاره به سطح علمی و توان اجرایی شرکت کننده های این مسابقه، خاطر نشان کرد: با توجه به استعدادها و ایده های خلاقی که جوانان کشور ما در سطوح مختلف به ویژه در دانشگاه ها دارند، سطح علمی و ایده پردازی برخی از شرکت کنندگان مسابقه کارساز، درقیاس با آن ها بسیار نازل است و در حد طرح در مقابل دوربین نیست. به عقیده من شرکت کنندگان این برنامه می توانند با سختگیری بیشتری انتخاب شوند تا موجب ارتقای سطح علمی برنامه برای مخاطبان گردند.

وی در ادامه وجود پشتوانه برای استعداد ها و برنامه هایی که درصدد معرفی این استعدادها هستند را ضروری دانسته و متذکر شد : مدتی است که دریک مجموعه غیر دولتی بچه های دانشگاه های شریف و امیر کبیر گردهم آمده اند. آن ها به پشتوانه وزارت کار و با اعتمادی که وزارت کار به ایشان دارد، توانسته اند در کارهای اجرایی و عملیاتی با همفکری و تشکیل اتاق فکر به این وزارتخانه کمک رسانی کنند. این استعدادهای جوان علاوه بر بکارگیری توانایی های خود، مسبب کارآفرینی و درآمد زایی نیز شده اند که بسیار ارزشمند است. برنامه «کارساز» نیز برای تولید محتوای مناسب تر نیازمند دسترسی به چنین استعداد هایی است که می تواند با مراجعه به آن ها ازجمله گروه های علمی تحقیقاتی در دانشگاه ها مثل انجمن های علمی یا جوامعی مانند جوامع فارغ التحصیلی و امثالهم به وسعتی از اطلاعات و افراد توانمند و خلاق دسترسی داشته باشد و خوراک مناسب محتوای برنامه را در دراز مدت، فراهم آورد. 

عضو شورای مرکزی جامعه فارغ التحصیلان دانشگاه امیرکبیر ، با تاکید برمعرفی و تبلیغات بیشتر برنامه هایی نظیر«کارساز» در سطح گسترده و فضاهای متنوع، تاکید کرد: چنین برنامه هایی باید از شبکه هایی که مخاطب بیشتری دارد، پخش شود. شاید اگر به واسطه این مصاحبه نبود خود من در جریان تولید و پخش مسابقه «کارساز» قرار نمی گرفتم که این اتفاق خوبی برای جذب مخاطب نیست. دریک برنامه موفق، بیننده باید بتواند خروجی لازم را از آن دریافت کند که این امر مستلزم شناخت و اطلاعات کافی پیرامون واقعیات موجود و ارایه محتوای مناسب در برنامه است؛ اینگونه نیست که هرکس صرفا ایده ای داشت جلوی دوربین قرار گیرد و مانند دوجوان کاشانی بدون خودارزیابی درست، فضای علمی مسابقه را به یک فضای طنز تبدیل کند و درنهایت سه چراغ سبز هم بگیرد. 

وی در ادامه توضیح داد: رده بندی و لول بندی در اینونه مسابقات اهمیت خاصی دارد و مثلا آقایی که ۲۰ سال تجربه کار در بخش مراقبت های ویژه دارد نباید در یک رده با دو جوان تازه کار قرار گیرد. در مورد خانم ها نیز می شود از خانم هایی با توانایی بیشتر بهره برد که خوشبختانه تعداد آن ها کم نیستند. یا از متخصصین خبره برای پرزنت کردن شرکت کنندگان استفاده شود و آماده سازی های قبلی بین شرکت کننده و پرزنت کننده انجام گیرد، هر چند که شاید عدم این آماده سازی به جنبه مستند گونه برنامه مرتبط باشد اما لول و سطحی کیفی برنامه را زیر سوال می برد.

ایده پرداز، محقق و عضو اتاق فکر برخی از برنامه های اقتصاد محور تلویزیونی یادآور شد: در گذشته که تلویزیون محدود به دو شبکه بود و البته هردو شبکه ساعت پخش محدود داشتند، یک گروهی اقتصادی وجود داشت که برنامه هایی چون کارو کارگر و آقای اقتصادی را تولید می کردند. برنامه «آقای اقتصادی» یکی از برنامه های مورد توجه در آن زمان بود و دلیل موفقیت آن مطالعه زیاد و پیش تولید مناسب برای هردقیقه آن بود تا مطلب و مواردی که در برنامه مطرح می شود برمبنای واقعیات باشد و مثل کم گوی و گزیده گوی، در برنامه رعایت شود. متاسفانه امروزه در تلویزیون بیشتر برنامه ها درصدد پرکردن آنتن هستند و گویی به صورت فله ای تولید می شوند. در این برنامه ها که معمولا مسائل و منافع مالی در اولویت است کیفیت فدای کمیت می شود.

وی اضافه کرد: هرچند امروزه در قیاس با گذشته دسترسی به منابع و اطلاعات بیشتر شده و برخی موضوعات، پیشینه قابل رجوعی در صدا و سیما دارند و یک برنامه ساز با اتکا به هنر و توانمندی اش می تواند در چیدمان و ارائه این اطلاعات عملکرد مطلوبی داشته باشد ، اما همین ارائه نیز در بیشتر مواقع به درستی انجام نمی شود و چون قدرت لازم برای جذب مخاطب ندارد، ضعیف ظاهر می شود. 

رئیس انجمن فناوری های بومی ایران همچنین خاطر نشان کرد: ما معمولا اخبار زیادی در خصوص ابداعات و اختراعات جوانان و افراد علمی می شنویم ولی اینکه سرانجام، این ابداعات کجا بکار گرفته می شوند و چه نقشی در توسعه کشور دارند، جای سوال دارد. اختراعات و ابداعات در ایران معمولا جهت دهی نمی شوند و در بکارگیری در صنایع مختلف برنامه ریزی نشده و بدون پشتوانه رها می شوند. از این رو با وجود این همه پارک های فناوری و این همه اختراعات ثبت شده، خروجی چنین مراکزی بیشتر شبیه شو شده تا یک محصول مفید و هدفمند.

رئیس کمسیون بانوان خانه صنعت، معدن و تجارت در ریشه یابی عدم موفقیت در خروجی های مراکز علمی، اذعان داشت: علاوه بر عدم ساماندهی و حمایت متداوم از برخی طرح ها و ایده های خلاقانه، وجود چنین اشکالاتی را باید در دانشگاه ها و اساتید جویا شد؛ در کشورهای توسعه یافته چون انگلستان، مثلا حامی طرح ما برای دکترا یک کمپانی انگلیسی بود که به واسطه چنین حمایتی اختراع ما توانست برنده جایزه محیط زیست اتحادیه اروپا شود. در این کشورها از ایده های خلاقانه حمایت لازم انجام می شود و در ادامه این ایده ها سازماندهی شده و به نوعی هزینه ها دور ریخته نمی شوند. اما در ایران بسیاری از اساتید هزینه ها را هدر می دهند، خط تحقیق ندارند و صرفا برای دل خود یا به دلیل اینکه چون استاد هستند، موضوعی را برای پژوهش به دانشجو، ارائه می دهند. حتی وزارت علوم یا معاونت علمی نیز در حمایت و هدایت طرح ها، ایده ها و اختراعات اولویت بندی ندارد تا این همه وقت و انرژی استعداد های جوان را در راستای رفع نیازهای کشور بکار گیرد.  

داداشیان رئیس انجمن دوستی ایران بلژیک در خاتمه عنوان کرد: بسیاری از اشکالات جامعه ما از اینکه هیچکس سرجای خود نیست، نشأت گرفته است. نه تنها اساتید ما در دانشگاه ها بلکه دبیران و معلمان و فراتر از آن ها مربیان مهد کودک ما نیز درست انتخاب نمی شوند؛ یک مربی مهد، نقش بسیار حیاتی در شکل گیری و پرورش یک کودک دارد از این رو باید فاکتور های لازم برای تربیت و آموزش کودک را داشته باشد و با تست و آزمون وارد این کار شود. اگر ما بتوانیم انسان توسعه یافته تربیت کنیم، از افراد مستعد و توانمند در جایگاهشان بهره بریم و به واسطه روابط و منافع شخصی تصمیم نگیریم در آن صورت خواهیم توانست جامعه ای رو به رشد و موفق را متصور شود.

«کارساز» تولید جدید استودیو نوبین به کارگردانی احسان عمادی و امین کفاش زاده در ایام نوروز از شبکه مستند سیما روی آنتن رفت و بعد از آن در جدول پخش شبکه افق قرار گرفت.