سیدمهدی موسوی برزُکی کارگردان مستند «همه نیمه من» که به تغییر جنسیت در ایران می پردازد، در مورد موضع قانون در مورد موضوع فیلمش به خبرنگار سینمایی خبرگزاری موج گفت: فیلم موضوع ملتهبی دارد اما درونمایه اش نه تنها اینگونه نیست بلکه شاعرانه است. این ادعا به این دلیل است که ما به سراغ افرادی می رویم که از شرایطی که در آن قرار دارند ناراضی هستند اما تغییر آن شرایط بستگی به عوامل مختلف و متعددی دارد. گرچه خودشان مقصر ایجاد چنین وضعیتی نیستند باید برای اینکه به هدفی که دارند برسند مبارزه کنند؛ هدفی که برابر با تغییر جنسیتشان است.

از نظر شرعی منعی برای پرداختن به ترنس ها وجود ندارد

وی افزود: تغییر جنسیت موضوعی است که در همه جای دنیا به آن پرداخته شده است اما در ایران از چهار گروه دگرباش ها (LGBT) ما تنها می توانیم به گروه Tها یا همان ترنس‌ها بپردازیم که از نظر حاکمیت شرایط خودش را دارد و با توجه به قوانین شرعی و مصوب در مورد تغییر جنسیت، منعی برای پرداختن به آنها وجود ندارد.

این کارگردان ادامه داد: در ایران افراد ترنس با حکم و مجوزی که از دادگاه می گیرند می توانند تغییر جنسیت را انجام دهند و برای این منظور کلینیک های مختلف جراحی و روانشناسی وجود دارد. در واقع در این حوزه بعد از تایلند دومین کشور مطرح دنیا هستیم؛ در حالی که در خیلی از کشورهای دنیا ترنس ها نمی توانند تغییر جنسیت بدهند و با موانع قانونی روبرو هستند و حتی همین امر باعث شده که خیلی از آنها برای انجام عمل تغییر جنسیت از کشورهای دیگر به ایران می آیند. 

برزکی تصریح کرد: اما در مستند همه نیمه من مساله تغییر جنسیت نیست؛ بلکه دغدغه اصلی من ورای آن است یعنی آن چیزی که ما را وادار به فکر کردن کند تا به این بیندیشیم که فردی که در این شرایط قرار می گیرد چگونه زندگی می کند. برخلاف انتظار تغییر جنسیت هدف نهایی نخواهد بود بلکه حفظ امنیت و آرامش و رسیدن به ثبات چنین افرادی در جامعه دغدغه اصلی است.

نگاه جامعه به ترنس ها از روی ناآگاهی است

وی افزود: نگاه جامعه به آنها از روی عدم آگاهی است. ما باید بپذیریم که این افراد مقصر قرار گرفتن روح زنانه در کالبد مردانه شان نیستند بلکه آنها هم انسانی هستند که دچار این تضاد هستند و با جنسیت و هویت خودشان مشکل دارند وبرای رسیدن به هویت اصلی خودشان تلاش می کنند. این مسئله ای است که خانواده ها و جامعه باید درک کنند و بتوانند فردی که عمل تغییر جنسیت را انجام داده به عنوان جنس مونثی که قبلا مذکر بوده بپذیرند. 

کارگردان مستند «همه نیمه من» تاکید کرد: مسئله اصلی ترنس ها پذیرش اجتماعی آنها است و اینکه آنها را درک کرده و اجازه دهند تا به مسیر خودشان ادامه دهند. در حالی که همه چیز برای آنها دچار تغییر می شود، این افراد شرایط سختی دارند چرا که نه تنها ظاهرشان به کمک چندین مرحله عمل جراحی بسیار سنگین و با صرف هزینه زیاد تغییر می کند، بلکه از این پس می خواهند به عنوان یک زن یا مرد جدید در جامعه ای که درک درستی از این مسئله ندارد زندگی کنند. جامعه ای که قوانین منسجم و شفافی در مورد ترنس ها بعد از تغییر جنسیت ندارد. 

تغییر جنسیت ابتدای راه است نه پایان آن!

این فیلمساز با اشاره به موضوع فیلمش بیان داشت: به عنوان مثال موضوع فیلم ما مردانی هستند که می خواهند به زن تبدیل شوند. گرچه آنها درون پاکی دارند اما نگاه جامعه و خانواده ها به این افراد درست نیست و اکثر خانواده ها درک درستی از این شرایط ندارند و نمی توانند بپذیرند که فرزندشان تا پیش از این در کالبد یک مرد بوده و از این به بعد می خواهد به یک زن تبدیل شود؛ اما حتی با تغییر جنسیت و تبدیل شدن به فردی دیگر، خیلی از امکانات را ندارند و نه تنها دیگر مرد نیستند بلکه امکان فرزندآوری و بچه دار شدن هم ندارند. 

برزکی ادامه داد: در این فیلم می خواهم بگویم که شاید هدف این افراد تغییر جنسیت بوده اما در واقع رسیدن به این آرزو و هویتی که به دنبالش بوده اند، ابتدای راه از یک زندگی جدید است و ادامه آن از اهمیت ویژه تری برخوردار است که هم فرد و هم جامعه باید آمادگی روبرو شدن با آن را داشته باشند تا بتوانند برای ادامه مسیر به او کمک کنند. آنها برای رسیدن برای رسیدن به این مرحله، مشکلات زیادی را متحمل می شوند و پس از آن باید شرایط اجتماعی به شکلی باشد که بتواند راحت زندگی کنند. 

وی افزود: فیلم «همه نیمه من» سه اپیزود دارد که هر یک از اپیزود ها در مورد یک نفر است. شهرزاد که بیست سال پیش تغییر جنسیت داده و آتوسا و نهال که می خواهند تغییر جنسیت بدهند. حال سوال اینجا است که با  توجه به اینکه کشور ما این عمل را قانونی می داند و از منظر شرعی هم برای این کار مشکلی وجود ندارد اما چرا ما از نظر سینمایی، رسانه ای و عمومی باید این مسئله را پنهان کنیم و بگوییم چنین واقعیتی وجود ندارد؟

موسوی برزکی در مورد ممیزی "فیلم همه نیمه من" در برخی جشنواره ها گفت: آیا واقعا فیلمی که به مباحث سیاسی نمی پردازد و یا حتی چالش های قانونی را مطرح نمی کند و بیشتر شرایط اجتماعی و زیستی این افراد را در نظر می گیرد، بدون اینکه به دنبال ایجاد سوء تفاهم باشد یا نهاد و سازمانی را مورد قضاوت قرار بدهد، چرا باید دچار ممیزی شود؟ چرا باید اداره نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی در جشنواره فیلم کوتاه تهران مانع نمایش آن شود؟ این فیلم مگر چه مسئله ای را ترویج می کند جز اینکه می گوید باید به چنین افرادی هم توجه کرد و تلنگری باشد برای اینکه با دقت بیشتری به اطرافمان نگاه کنیم تا درک درست تری از آدمهایی داشته باشیم که شاید در زندگیمان دیده ایم اما آنها را نمی شناسیم؟ چرا باید با این اعمال سلیقه ها و نگاه های نادرست برای تصویرسازی از زندگی این افراد و مشکلاتی که دارند منع داشته باشیم؟ 

این مستندساز ادامه داد: ما در جامعه ای زندگی می کنیم که مثل سایر کشورهای دنیا چنین مسائلی را دارد اما مدعی هستیم که از نظر شرعی و قانونی با آن مشکلی نداریم، ولی وقتی کار به نمایش و انتقال شرایط این افراد می رسد، با ممیزی و سانسور مواجه می شویم. در دو سه سال اخیر اکثر جشنواره ها بدون اعلام قبلی و ارائه دلیل قانع کننده ای حتی به من فیلمساز مانع اکران فیلم شده اند و هرگز توضیحی در مورد چرایی عدم نمایش و نداشتن مجوز نمایش آن ندادند.

برزکی افزود: بنابراین این فیلم مسکوت ماند و آن طور که باید و شاید دیده نشد در حالی که فیلم هرگز سعی در ترویج مسائلی همچون تغییر جنسیت، خشونت یا ناملایمات خانوادگی ندارد و تنها برشی از زندگی افرادی است که مخاطب باید کمی با آن ارتباط برقرار کند تا بتواند شرایط آنها را بیش از گذشته درک کند. 

این فیلمساز در مورد نمایش بدون سانسور این فیلم در وی او دی هاشور گفت: به نظر من برخلاف اینکه این سانسورها هیچ کمکی نمی کند، اما هاشور با تلاشی که برای اخذ مجوز برای نمایش بدون سانسور این فیلم کرد، به امثال من کمک بزرگی کرده است. این باعث می شود که من به عنوان یک فیلم ساز با دغدغه کمتری به مسائل اجتماعی بیندیشم در حالی که پس از ساخت این فیلم و رفتاری که با آن شده بود و با توجه به اینکه دغدغه ساخت فیلم اجتماعی دارم نا امید شده بودم و به این فکر می کردم که چرا باید با هزینه و انگیزه شخصی نسبت به ساخت این فیلم ها اقدام کنم. اما خوشحالم که بعد از اتفاقات بدی که مانع می شد که من حرف بخشی از افراد جامعه را بیان کنم، توسط این وی او دی این امکان فراهم شده است و امیدوارم که بتواند تاثیرات خوبی برجا بگذارد.

مهدی موسوی برزکی در پایان اظهار داشت: در این روزهایی که به دلایل مختلف صحبت از همدلی و درک افرادی که گرفتار مصائب هستند می شود، تماشای این فیلم هم باعث ایجاد همدلی با افرادی می شود که خود نقشی در بوجود آمدن شرایط نامطلوبشان نداشته اند و باعث می شود تا به آنها هم در رسیدن به ثبات و آرامش کمک شود.