به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری موج ، از اواخر خردادماه مسئله ای گریبانگیر نمایش خانگی شده است. این حاشیه ابتدا با صدور اطلاعیه ای از سوی سازمان سینمایی مبنی بر عدم صدور مجوز تولید سریال های نمایش خانگی به منظور جلوگیری از سریال سوزی در ترافیک نمایش آغاز شد. چرا که بسیاری معتقد بودند که سریال های نمایش خانگی اصولا قابل مقایسه با فیلم های سینمایی نیستند چرا که این مردم هستند که تصمیم می گیرند کدام سریال را خریداری کرده و تماشا کنند؛ بنابراین همانند آثار سینمایی نیازی به سالن سینما ندارند که چون با محدودیت تعداد در کشور مواجه است، پس صفی طولانی در نوبت اکران شکل گرفته و سرمایه ها و آثار خوابیده و بعضا بسوزند.

در واقع این رقابت در کیفیت و جذابیت است که می تواند مردم را مجاب کند تا در هر شرایطی کدام اثر را تا انتها پیگیری کنند و سوختن سریال معنایی ندارد مگر اینکه بخواهیم با جلوگیری از تولید، به نوعی انحصار مقطعی برای تعداد معدودی از آثار ایجاد کنیم تا مردم علاقمند از سر ناچاری و یا در غیاب گزینه های متنوع مجبور به خرید و تماشای هر اثری بشوند!

اما موضوع به همین جا ختم نشد و کم کم آن روی سکه خودنمایی کرد و به بهانه محتوای نامناسب و عدم نظارت دقیق بر آنها، زمزمه هایی از تغییر سیستم نظارتی و صدور پروانه نمایش برای این آثار، بویژه آثاری که بر بستر وب و وی او دی ها به نمایش آنلاین در می آمدند و جابجایی آن از وزارت ارشاد به ساترا که یکی از بخش های وابسته به سازمان صدا و سیما است، شنیده شد.

مسئله اینبار، تفسیر اصطلاح «رسانه فراگیر» بود که سازمان صدا و سیما را مدعی چنین حقی می کرد و مخالفین آن هم اظهار می کردند در حالی که استفاده از اکران آنلاین در مقابل پرداخت وجه و کاملا انتخابی است، پس ذات آثار منتشر شده در اینترنت شبیه آثار سینمایی -و نه تلویزیونی- بوده و مصداق رسانه فراگیر نیست.

این جدال درون سیستمی و بین دو نهاد دولتی و حکومتی کماکان ادامه دارد و اگرچه قوه قضائیه همراه سازمان ساترا شده و بر اساس شکایت این سازمان وارد عمل می شود اما  وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی  و سازمان سینمایی اش اعلام نظر نهایی را به اعلام رسمی نظر دستگاه های بالادستی منوط کرده اند.

در هر حال کماکان مجوز تولید آثار بر عهده وزارت ارشاد است اما در زمینه مجوز نمایش بویژه در مورد برنامه های ترکیبی- ساترا نقش آفرینی می کند و بخش خصوصی هم، که به عنوان سرمایه گذار و تولید کننده وارد این عرصه شده، بی توجه به دعوای بزرگان و در پی یافتن مفری برای انجام کارش هست، اقدام به اخذ مجوز از همه مبادی اعلام شده و نشده و پذیرفته شده و نشده می کند. کما اینکه در اولین جلسه شورای انتشار محتوای حرفه‌ای که در ابتدای مهرماه برگزار شد، دیدیم که سه برنامه هم‌رفیق، واسخندیش و دیرین‌دیرین مجوز انتشار در رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر دریافت کردند. این در حالی بود که ساترا در اواخر مردادماه نسبت به صدور مجوز نمایش این برنامه از سوی ارشاد اعتراض کرده و تاکید کرده بود "مسئولیت صدور مجوز برنامه‌های ترکیبی و تولیدات تلویزیونی برای انتشار در رسانه های صوت و تصویر، تنها در صلاحیت این سازمان است. لذا بدیهی است پخش هر کدام از این برنامه‌ها در رسانه‌های صوت و تصویر در فضای مجازی منوط به اخذ مجوز اشاره‌شده بوده و فقدان این مجوز مانع از انتشار در پلتفرم‌های صوت و تصویر کشور خواهد شد."

این ماجرا و کشمکش های حواشی آن، کماکان در جریان بوده و هست؛ اما با توضیحات علی سعد مدیر روابط عمومی ساترا در توئیتر در مورد دلایل عدم صدور مجوز برای برنامه ترکیبی 99 با اجرای عادل فردوسی پور که مجوز ساخت دریافت کرده بود، ماجرا در افکار عمومی وارد فاز جدیدی شد و این سوال جدی پیش آمد که اگر بنا بر این است که نمایش آثار تولید شده نیازمند استعلاماتی باشند، این استعلام ها کدام است و تکلیف یک سرمایه گذار و برنامه ساز که مجوز ساخت را از یک نهاد می گیرد و مجوز پخش را از جایی دیگر چیست؟

با بررسی آنچه که تا کنون از روند و روش کاری ساترا بر می آید، این سازمان هم مانند سازمان سینمایی دارای یک شورا است که اعضای آن به جای پنج نفر (که تعداد اعضای شورای صنفی نمایش در سازمان سینمایی وزارت ارشاد است) هفت نفر هستند که عبارتند از محمد احسانی، مهدی فرجی، محمدمهدی یادگاری، عبدالکریم خیامی، نماینده رسانه‌های صوت و تصویر، معاون پایش و نظارت ساترا، مدیر کل صدور مجوز ساترا و نماینده رییس ساترا ۷ عضو اعضای شورای انتشار مجوز حرفه‌ای ساترا هستند که درباره مجوز انتشار محتوا در پلتفرم‌های آنلاین (رسانه‌های صوت و تصویر) تصمیم‌گیری می‌کنند. البته اینجا هم به نظر می رسد همانند شورای صنفی نمایش پروتکل مشخصی از موارد مد نظر برای ارزیابی و بررسی آثار احتمالا وجود نداشته باشد.

از سویی دیگر بر اساس شنیده ها فاصله بین درخواست مجوز تا برگزاری اولین جلسه شورای انتشار محتوای حرفه‌ای حدود یک ماه زمان برده که می توان حدس زد این زمان برای انجام همان استعلام ها بوده است. بنابراین با توجه به اینکه معمولا فاصله بین پیش تولید تا تولید و پخش برنامه های ترکیبی زیاد نیست، پیشنهاد می شود که سرمایه گذاران و برنامه سازان از رسانه های نمایش برخط (وی او دی ها) بخواهند که قبل از شروع تولید نسبت به اخذ استعلام ها و مجوز نمایش اقدام کنند تا با خیال راحت تری به تولید برنامه مد نظرشان بپردازند.

گرچه این پیشنهاد، موضع ما که تاکید بر شفاف سازی معیارهای نظارتی است را تغییر نخواهد داد و معتقدیم که ایجاد سازمان های جدید و موازی برای امری که چهل سال در یک وزارت خانه در حال انجام بوده به جای تقویت و شفاف سازی معیارهای نظارتی، اختراع چرخ از نو است. در حالی که شفافیت معیارها، هم کار مردم به عنوان مخاطب و یا تولید کننده را آسان می کند و هم کار نهادهای حکومتی را. این در حالی است که حسین انتظامی طی دو سال حضورش در راس معاونت سینمایی وزارت ارشاد به درستی بر تعریف شفاف سازی به معنای پیش بینی پذیری امور برای ذی نفعان تاکید کرده که متاسفانه تا امروز جامه عمل نپوشیده است و به نظر می آید هر کدام از این شوراها و یا هر شورای نظارتی دیگری که به صورت موازی اقدام به صدور مجوزها می کنند، کماکان متهم به اتخاذ رفتار سلیقه ای و تفسیرهای متنوع و متعدد از یک موضوع خواهند بود.