ابوالفضل جلیلی کارگردان نام آور ایرانی که فیلم مسیر معکوس در اولین روز سی و سومین  جشنواره بین المللی فیلم های کودکان و نوجوانان از او به روی پرده رفت در مورد دلیل حضورش در این جشنواره به خبرنگار فرهنگی خبرگزاری موج گفت: بخشی از مالکیت این فیلم متعلق به بنیاد سینمایی فارابی است و آنها هم می توانند در مورد سرنوشت این فیلم نظر بدهند که مایل بودند در این جشنواره حضور داشته باشد و من هم مخالفتی نداشتم.

جلیلی در مورد اینکه کدام قشر مخاطب فیلم مسیر معکوس است گفت: در سینمای کودک دو نوع فیلم داریم که یا «از کودکان» است و یا «برای کودکان». فیلم برای کودکان باید اثری شاد، امید بخش و با ریتم تند باشد و در آن نباید از نا امیدی ها گفت؛ اما فیلم در باره کودکان میتواند اینگونه نباشد چرا که مخاطبش کسان دیگری هستند که در ارتباط با بچه ها تصمیم گیری می کنند.

این کارگردان در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه اعلام کرده است که فیلمش «از کودک» است و نه «برای کودک»، آیا تماشای آن برای کودکان هم مجاز است یا خیر گفت: کودک هم می تواند فیلم مسیر معکوس را ببیند. همانطور که وقتی می گویند آب زیاد بخورید چرا که برای بدن خوب است، این دستور بیشتر برای بزرگسالان است اما اگر بچه ای هم گوش کند مشکلی پیش نمی آید و باری او هم مفید است . اما زمانی هست که اگر در اثر یک اتفاق فردی باید عمل جراحی شود دیگر این مسئله ای نیست که برای کودک مناسب باشد.

وی تاکید کرد: من اینگونه نگاه می کنم و معمولا فیلم هایی می سازم که اگر کودکان هم ببینند اشکالی ندارد اما صرفا برای بچه ها نیست بلکه از بچه ها و برگرفته از دنیای کودکان و نوجوانان است.

تفاوت فیلم در باره هنرمند یا برگرفته از تجربیات هنرمند

ابوالفضل جلیلی در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه اظهار کرده اید که موضوع فیلم مسیر معکوس برگرفته از زندگی خودتان است، چقدر یک هنرمند می تواند اثری را از تجربه زیسته خودش روایت کند و چقدر می تواند و باید به اجتماع و اطرافش بنگرد گفت: به نظر من هر کسی هر داستانی را که بسازد  در واقع انگار خودش را بسازد چه فیلمنامه نوشته خودش باشد و یا شخص دیگری. اگر آن نوشته به او نزدیک نباشد نمی تواند آن را بسازد.

این کارگردان افزود: البته بین مطرح کردن خود و بیان سختی ها و فراز نشیب سختی زندگی شخصی برای اطلاع دیگران از آنچه که بر او گذشته متفاوت است از اینکه بخواهد از تجربیات شخصی برای یک بیانیه برای روشن کردن راه دیگران  استفاده کند که این دومی بهتر است.

راز یافتن سوژه های جهانی چیست؟

وی در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه شما مخاطب آثارتان را جهانی اعلام می کنید چگونه می توان از یک کشوری که مردم سایر کشورها در مورد آن کشور و سطح زندگی مردمش دچار سوء تفاهم هستند، اثری با پیام و مخاطب جهانی ساخت گفت: من یک فرد مذهبی هستم و به نمتافیزیک باور و ایمان دارم. اگر اینگونه به دنیا نگاه کند مسائل سیاسی و اجتماعی را کنار می گذارید و نگاه می کنید در دنیا مسئله مردم در این لحظه چیست. مثلا در این شرایط کرونا «ارتباط» یا «در تنگنا قرار گرفتن تمام مردم دنیا» مسئله مردم شده است پس اگر با این موضوع فیلم بسازیم به یک اثر جهانی تبدیل می شود. پس جهانی فکر کردن و ساختن کار عجیب و غریبی نیست.

کارگردان فیلم مسیر معکوس افزود: اگر بخواهیم این بحث را خلاصه کنیم همان حواس پنجگانه ای که من و شما داریم فردی اهل اروپا و یا افریقا هم همان را دارد وقتی ما با دیدن اثری شاد می شویم همه دنیا با آن شاد می شوند و اگر غمگین ببینیم همه دنیا هم غمگین می شوند. منتها به دلیل اینکه در این چندین سال ما همه درها را به روی خودمان بسته ایم و به ما القا شده است که ما بهترینیم ناخود آگاه تعدادی از ما فکر می کنیم از دنیا بهتریم و دنیا باید از ما پیروی کند.

جلیلی ادامه داد: این در حالی است که تجربه نشان می دهد که این ما هستیم که از آنها پیروی می کنیم. شما به همین برگزار شدن آنلاین جشنواره کودک نگاه کنید می بینید که این همان اینترنت آنها است. در حالی که من به خوبی یادم است که در اولین یا دومین سال برگزاری جشنواره کودک در اصفهان در جلسه ای می خواستند راجع به کامپیوتر صحبت کنند. من را دعوت نکرده بودند اما خودم به آن جلسه رفته بودم که امام جمعه اصفهان، آقای انوار و آقای فراستی یا طالبی نژاد هم حضور داشتند؛ البته به جز آقای انوار خیلی در مورد اسامی سایرین مطمئن نیستم. در آن جلسه در مورد حرام بودن کامپیوتر (یا اینترنت) صحبت شد و آقای انوار هم آن را تائید کرد. من هم مانند همیشه با همان صداقت لرها گفتم حاج آقا به دلیل اینکه می خواهند رضایتتان را جلب کنند به شما دروغ می گویند در حالیکه پشت سر شما چیز دیگری خواهند گفت و این تفکرات است که به کشور ما لطمه می زند.

وی تاکید کرد: منظورم این بود که همان کامپیوتری که روزی از حرام بودنش سخن می گفتیم امروز شده ابزار دست ما. پس باید نگاهمان را تغییر دهیم.

چرا کارکردن با کودکان سخت تر از گذشته شده است؟

ابوالفضل جلیلی در مورد سختی کار با کودک گفت: کار در این عرصه بیش از گذشته سخت شده است. این روزها به دلیل علاقه زیاد به مطرح شدن در فضاهایی همچون اینستاگرام و فالو شدن و ... برایشان اهمیت پیدا کرده است.

الان با هر بازیگر نوجوانی که مواجه می شویم می بینیم که این گوشی هوشمند و فضای مجازی چسبیده به آنها است و انگار که نفس و جانشان است در عین حال ادعا می کنند که عاشق سینما هستند در حالی که دروغ می گویند و در واقع عاشق مطرح کردن خود و رسیدن به غرایضشان هستند. سینما را هم به عنوان بهترین راه برای رسیدن به آن می دانند. من هنوز به تعریف دقیقی از سینما برای خودم نرسیده ام اما سینما را وسیله ای برای دیده شدن نمی دانم بلکه وسیله ای برای بیان حرف ها و دغدغه ها است.

اینستاگرام بهآینده کشور لطمه می زند

وی در پاسخ به این سوال که با توجه به محتوای فیلم مسیر معکوس آیا نسبت به استفاده از فضای مجازی نقد دارید؟ تاکید کرد: من به فضای مجازی نقد ندارم اما معتقدم اینقدر بچه های ما را در محدودیت نگه داشته شده اند که وقتی آزادی در فضای مجازی آمد دیگر همه زندگی مردم ایران به فضای مجازی خلاصه شده است و هیچ فرقی نمی کند که نماینده مجلسی باشد که در زیر میزش در حال چت کردن است یا آن بچه ای که سرکلاسش همین کار را می کند. این لطمه می زند و تفکر را می گیرد. گرچه حکومتها از آن راضی هستند چرا که مردم دیگر فکر نمی کنند و در با نوشتن در فضای مجازی تخلیه می شوند اما برای آینده یک کشور که باید روی آن سرمایه گذاری کرد مناسب نیست. در واقع معتقدم اینستاگرام بزرگترین لطمه را به بچه ها زده و بزرگترین خدمت را به سیستم های حکومتی کرده است.