به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری موج، پیش از ظهر امروز دانشگاه مذاهب اسلامی ، وبینار بزرگداشت ابعاد شخصیتی، سیره آموزشی و تربیتی حکیم مجاهد مرحوم آیت الله مصباح یزدی را با حضور سید محمد حسینی، حجت الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، و حجت الاسلام والمسلمین علی ذوعلم برگزار کرد.

در بخشی از این وبینار، حجت الاسلام و المسلمین دکتر عبدالحسین خسرو پناه استاد تمام حوزه و دانشگاه ، مجتهد ، فیلسوف و پژوهشگر فلسفه دین و فلسفه علوم انسانی، فقه نظام اجتماعی و سیاسی عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی، به بیان برخی از ویژگی ها و شاخصه های شخصیتی و اندیشه آیت الله مصباح پرداخت و گفت: رفتار بر اساس حجت عقلی و شرعی از بارزترین ویژگی های این عالم برجسته بود. به عنوان مثال روزی از ایشان سوال کردند که آیا رفتار مهربان شما با نوه هایتان مانند همه پدر و مادرها است که نوه را عزیزتر می دانند که ایشان پاسخ دادند من به همه بچه ها ابراز محبت می کنم چون گناهی نکرده است و همین معصومیت و نگاه و ل پاک باعث می شود تا ابراز محبت به کودک ابزاری برای تقرب به خدا باشد. پس می بینیم که در کار ساده ای که از هر کسی ممکن است سر بزند ایشان یک حجت عقلانی دارد.

وی افزود: توجه داشتن حجت شرعی هم از ویژگی های بارز ایشان بود کما اینکه می گفتند من هر جا به نقد روشنفکران و سیاسیون می پردازم ابتدا می بینم که آیا حجت شرعی دارم یا بر اساس منافع شخصی عمل می کنم. اگر آن حجت شرعی بر ایشان تمام می شد اقدام به نقد می کردند. ما شاهد بودیم که برخی از اساتید به معنای واقعی مصباح ستیز بودند و ایشان را خشن معرفی می کردند، وقتی به ملاقات آیت مصباح » یآمدند و بیان و رفتار مبتنی بر حجت شرعی و عقلی ایشان را می دیدند در همان جلسه اول گریه می کردند و از قضاوت بدون شناختشان شرمنده می شدند.

یک فیلسوف واقعی نه یک فلسفه دان صرف

حجت الاسلام خسروپناه ادامه داد: از ویژگی های بارز دیگر ایشان این است که به اذعان بسیاری از اساتید از جمله یکی از اساتید آلمانی ایت الله مصباح در تحلیل مسائل نابغه بود و قدرت تحلیلی فوق العاده ای داشت. در حوره فلسفی واقعا یک فیلسوف بود و نه فقط یک فلسفه دان.

این استاد دانشگاه ادامه داد: قاطعیت و نقد محافظه کاری ویژگی دیگر ایشان بود در حالیکه شاهدیم از آفاتی که حتی افراد انقلابی و حزب اللهی این است که در مواردی، در مقابل یک بینش و کنش مشخص اشتباه قرار می گیرند اما محافظه کاری می کنند و هیچ نمی گویند. در عین حال برخی از افراد هم هستند که قاطعیت دارند اما عقلانیت و شرعیت ندارند که حتی با قاطعیتشان به انقلاب ضربه می زنند. اما در آیت الله مصباح می دیدم که قاطعیت و عقلانیت و شرعیت سه ضلع الزامی نقد بود.

در ادامه وی به ذکر خاطره ای پرداخت و گفت: زمانی که مرکز مطالعات و پژوهش های حوزه را راه اندازی کردیم، ۲۰۰ محقق جمع کرده بودیم و هر هفته هم جلسات اندیشه ای برگزار می کردیم. یک بار هم از آیت الله مصباح خواهش کردیم تا در قلمرو دین که شبهاتی در این زمینه وجود داشت جلسه ای سخنرانی کنند. پس از طرح مسئله با ایشان، قرار شد که برای برگزاری این جلسات یک شنبه ها شبهات را برای ایشان مطرح کنیم و سه شنبه ها ایشان در موردش صحبت کرده و پاسخ آن را بدهند. که تعداد این جلسات به دوازده جلسه رسید و معتقد بودند که اگر بفهمیم این شبهات واقعا یک شبهه است و جواب ندهیم، سکوت ما قطعا شعبه ای از شرک است. که مصداق همان قاطعیت، عقلانیت و شرعیت ایشان بود.

حجت الاسلام خسرو پناه در ادامه جامعیت ایشان در معقول و منقول ویژگی چهارم آیت الله مصباح دانست و گفت: ایشان در حوزه های مختلفی مسلط و یک فقیه و فیلسوف مجتهد بود. همین ویژگی حجت عقلی و شرعی ایشان در ویژگی های قبلی ایشان بود.

وی ادامه داد: تواضع و حلم ایشان هم ویژگی بارز دیگری بود که اگرچه نقد مخالفین می کرد اما عقلانی همراه با حلم و تواضع بود. در همه این سالها هرگز اجازه نداد دستش را ببوسیم مگر برخی از جوانانی که اگر منعشان باعث ناراحتی آنها می شد. حتی از جمله افرادی بود که مقید به حضور در مراسم ختم و عروسی دوستان و آشنایان بود. اما اگر حضور می یافت هر جا که خالی بود می نشست و تقیدی برای نشستن در جایی که ویژه علما بود نداشت. اگرچه امام جماعت نمی شد اما در محافل خصوصی و کوچک گاهی این توفیق نصیبمان می شد که به امامت ایشان نماز بخوانیم؛ ایشان نماز فوق العاده و با حال و هوای عجیبی می خواند.

دغدغه عینی سازی دین نه محدودیت در یک حزب خاص

خسرو پناه افزود: ششمین ویژگی ایشان دغدغه عینی سازی دین بود یعنی دغدغه داشت که دین عینیت پیدا کند و صرفا در در کتابها نماند بر همین اساس در علوم انسانی که از اولین کسانی بود مباحث علمی و حکمی دینی را با علوم اسلامی پیوند زد و در حال حاضر موسسه پژوهشی امام خمینی یکی از بهترین مراکزی است که نه تنها در در زمینه علوم دینی بلکه مباحثی همچون روانشناسی، تاریخ اسلام، تاریخ معاصر و .... فعال است.

وی افزود: طبیعی است که عینی سازی دین در عرصه سیاست از دغدغه های ایشان باشد اما باید توجه کرد که آیت الله مصباح یک ایدئولوگ بود و در یک حزب خاص منحصر نمی شود و برای سَرَیان دین در عرصه سیاست از جریان پایداری حمایت می کرد. این در حالی بود که مثلا بارها گفته بود اگر یک اصول گرای واقعی هستید، راحت مجوز زمین خواری و تجاوز به کوه ها را ندهید.