این روزها برای چندمین بار در دوسال گذشته اجراهای نمایش و سالن های تئاتر به دلیل شیوع کرونا تعطیل هستند. اگرچه که چند روزی است که سالن های نمایش خصوصی مشروط به اینکه آمار فروششان به یک حد نصابی برسد، اجراهایی دارند اما تکلیف سالن های دولتی از دو روز دیگر یعنی هشتم شهریورماه روشن می شود. اما گروه های تئاتری در همه این مدت به اشکال مختلف تمرین های خود را پی گرفته و سعی کرده اند در آمادگی به سر برند تا در اولین فرصت بتوانند کارشان را به روی صحنه بیاورند. تلاشی بس سخت و طاقت فرسا که تنها به امید آینده می تواند ادامه پیدا کند و صد البته که در بسیاری از موارد هم این گروه ها توان ادامه دادن چنین وضعیتی را ندارند و بعضا، با جدا شدن یک یا چند نفر از عوامل که در پی کسب روزی ممکن است به یک پروژه تصویری ملحق شوند و یا به کلی عطای کار هنری را به لقایش بخشیده و به کار دیگری مشغول شده باشند، دچار تعطیلی اجباری تمرینات و کنسل کردن کارشان شوند.

در این میان به سراغ یکی از گروه های آماده برای اجرا رفته ایم. فریده قادرپناه نویسنده، طراح و کارگردان نمایش «درخت شیشه‌ای آلما» که قرار است به زودی در عمارت نوفل لوشاتو روی صحنه برود، درباره ایده شکل‌گیری این تئاتر بیان کرد: از زمانی که سالن جدید عمارت نوفل لوشاتو در حال ساخت بود و مدیریت تماشاخانه تلاش کرده بود تمام درخت های موجود در عمارت قبلی را حفظ کند که حتی ۲ درخت هم اکنون در سالن است، من علاقه داشتم یک نمایشنامه بنویسم که این درخت در آن باشد در حقیقت ایده «درخت شیشه‌ای آلما» به صورت تصادفی پدید آمد.

فرم غالب است یا متن؟

وی در پاسخ با این پرسش که این تئاتر چه تفاوتی با آثار قبلی‌اش دارد، مطرح کرد: در کارهای قبلی‌ام فرم بر متن غالب بود یعنی متن این اجازه را می‌داد که فرم متفاوتی را روی آن بنشانم و فضای جدیدی را بسازم اما متن «درخت شیشه‌ای آلما» دست من را برای فرم می‌بست چراکه داستان به اندازه کافی مخاطب را درگیر می‌کند؛ در حقیقت در این نمایش فضاسازی جدید بیشتر متکی بر کاراکتر و محوریت متن، شخصیت است.

کارگردان «درخت شیشه‌ای آلما» درباره قصه این نمایش توضیح داد: یک اتفاق زندگی زن و شوهری را دچار تغییراتی می‌کند و مسایلی برایشان رخ می‌دهد که عجیب و غریب است. فضای نمایش وهم‌آلود و معماگونه است و که مخاطب باید آن را کشف کند. 

وی درباره بازیگران این نمایش اظهار کرد: یک خانه تکانی در این کار صورت گرفته است یعنی به ترکیب جدیدی از بازیگران جوان، شناخته شده و حرفه‌ای نسبت به نمایش‌های پیشین‌مان رسیده ایم و کاوه مرحمتی تنها بازیگری است که همانند کارهای پیشین در این تئاتر نیز کنار ماست.

قادرپناه با اشاره به اینکه «درخت شیشه‌ای آلما» از میان چند متن که علاقه دارد آن ها را به مرحله اجرا برساند، انتخاب شده است، عنوان کرد: در این اوضاع سخت تلاش می‌کنم نمایشی را روی صحنه ببرم که قصه شرط اول آن باشد.

وی ادامه داد: این نمایش یک قصه خیالی دارد و من قصد ندارم تماشاگر را درگیر مسایل جامعه‌شناسی، سیاسی یا هرآنچه که در دنیای بیرون به اندازه کافی وجود دارد، کنم بلکه می‌خواهم تماشاگر آن ۱ ساعتی که به سالن می‌آید از این فضا دور شود چه بسا اگر توانایی این را داشتم که اثر کمدی روی صحنه ببرم این کار را انجام می‌دادم تا حال مردم بهتر شود اما چون در حال حاضر تخصص آن را ندارم، ترجیح دادم یک تئاتر دارای قصه برای مخاطب بسازم به گونه‌ای که وقتی به تماشای نمایش نشست، از آن لذت ببرد.

کارگردان «درخت شیشه‌ای آلما» با بیان اینکه اجرای این نمایش ۴ بار به تعویق افتاده است، گفت: در ابتدا قرار بود اسفند ۹۹ روی صحنه برویم اما تصمیم گرفتیم فروردین ماه آن را اجرا کنیم که تعطیلی‌های کرونایی مانع آن و اجرای نمایش به اردیبهشت ماه موکول شد. پس از آن هم دوباره جلسه‌ای تشکیل دادیم و تصمیم گرفتیم شهریورماه با خیال راحت و به دور از دغدغه اجرا داشته باشیم. حال، این روزها قطعا خیالمان راحت نیست و دغدغه هم داریم اما قرار است روی صحنه برویم.

تئاتر تفریح نیست

قادرپناه با بیان اینکه تئاتر تفریح نیست بلکه یک شغل است، تصریح کرد: عده ای منبع درآمدشان از تئاتر است؛ به عنوان مثال در یک نمایش نزدیک به 30 نفر کار می‌کنند، درگیر پروژه می‌شوند و نمی‌شود کار نکرد. شاید اگر به 8 ماه پیش بازگردم من هم شروع به کار نکنم اما در حال حاضر در حال آماده‌سازی نمایش‌مان هستیم و خوشحالم که قرار است این کار را به همت دوستانم که در این شرایط خطر را به جان خریدند، روی صحنه ببرم.  

وی درباره مشکلات این روزهای تئاتر مطرح کرد: تا زمانی که ذهنیت جامعه این باشد که تئاتر تفریح و اضافه‌کاری است ما را جزو هیچ لیستی به حساب نمی‌آوردند انگار که نیستیم و کسی ما را نمی‌بیند. چندین بار به ما وعده داده شد و با قادر آشنا مدیرکل هنرهای نمایشی درباره مشکلاتمان صحبت کردیم حتی شایعه‌ای پا گرفته بود که اجراهایی که بازبینی رفته‌اند، واکسن دریافت می‌کنند اما تا این لحظه کسی از ما لیستی نخواسته است و ما به شدت به دنبال تامین واکسن از طرق دیگری هستیم یعنی ما به جاهایی که ربطی به تئاتر ندارند، درخواست داده‌ایم.

کاش دولت اجازه دهد خودمان  به حال تئاتر فکری کنیم

طراح «درخت شیشه‌ای آلما» افزود: کسی دلش به حال تئاتر و هنرمندانش نمی‌سوزد و این درد است شاید من هم اگر تئاتر کار نمی‌کردم، تنها فکر می‌کردم تفریح است چراکه فرهگسازی انجام نگرفته است و بسیاری نمی‌دانند تئاتر چیست؛ انگار برای همه، تئاتر همان نمایش‌های طنز سالن‌های خصوصی بالاشهر است! البته من نمی‌گویم این نمایش‌ها، تئاتر نیست اما مهم این است که تئاتر کلاسیک را کسی نمی‌شناسد؛ چراکه تبلیغی برای آن نمی‌شود و انگار جزو آمار هم به حساب نمی‌آید.

قادرپناه در پایان با بیان اینکه برخی چیزی کم نمی‌گذارند برای آنکه ریشه تئاتر را بخشکانند و این موضع عجیب است، تاکید کرد: تئاتر سخت است و مشکلات بسیار دارد اما نمی‌دانم چه چیزی در خود دارد که نمی‌توان از آن دل کرد. در نهایت انتظار ما از دولت سیزدهم این است که کاری به تئاتر نداشته باشد و آن را رها کنند تا ما خودمان کاری برایش کنیم چراکه اگر دولت به اصطلاح به تئاتر دست می‌زنند، شرایط بدتر و خراب‌تر می‌شود.

کاوه مرحمتی،آذین نظری، آیدین بهاری، کامیار دریاکناری، سحر خرم‌نژاد بازیگران «درخت شیشه‌ای آلما» هستند.

فواد خراباتی به عنوان مجری طرح در نمایش تازه گروه تئاتر ریگولیتو حضور دارد و ماهان صادقی به عنوان دستیار کارگردان، علی سیبی به عنوان دستیار تولید و آوا فیاض به عنوان مدیر تبلیغات و روابط‌عمومی از دیگر عوامل این پروژه هستند. عکاسی این نمایش هم برعهده محمدصادق زرجویان  است.