به گزارش خبرنگار تئاتر خبرگزاری موج، نمایش میدانی فصل شیدایی امسال برای اولین بار در شهر بغداد و صرفا برای مخاطبان عراقی اجرا شد و کمتر از چند هفته دیگر دوباره در عراق اجرا خواهد داشت. سعید اسماعیلی در بخش اول گفتگوی خود با خبرگزاری موج در مورد جزئیات اولین اجرای عربی فصل شیدایی در عراق توضیحاتی ارائه کرد و در ادامه این گفتگو، اندکی در مورد ویژگی‌های کلی شیوه اجرایش در نمایش فصل شیدایی و نسبت این نمایش با تعزیه و همینطور مواضعش نسبت به شرایط کرونایی سخن گفته است.

ویژگی های اجرای میدانی فصل شیدایی چیست؟

سعید اسماعیلی در مورد شیوه خاص اجرای نمایش بزرگ فصل شیدایی به خبرنگار خبرگزاری موج گفت: این گونه میدانی یا محیطی، به لطف خدا  به تدریج جای خودش را باز می کند، اگرچه که بسیار سخت است و امکانات خاص و پشتیبانی قوی می خواهد؛ ولی تماشاگر ارتباط خیلی خوبی با آن برقرار می کند و آنچه که در ذهن کارگردانانی همچون من هست، با استفاده از این مدل خیلی راحت تر در منظر و مرئای مخاطب قرار می گیرد. 

وی در ادامه به مقایسه این شیوه با دیگر روشهای رایج در هنرهای نمایشی تشریح کرد: ویژگی این کار این است که همه رویدادها را خیلی بزرگ می بیند و تماشاچی کاملا خود را در درون آن احساس می کند. در موارد دیگر، تماشاچی می نشیند و همه چیز در مقابلش رخ می دهد اما در این شیوه اجرایی ما، اتفاقات پیرامون او رخ می دهد؛ درست در فاصله چند سانتی متریش! به همین دلیل است که برایش خیلی جذاب است.

تعزیه باید به روز رسانی شود

کارگردان فصل شیدایی در پاسخ به این سوال که چقدر این شیوه اجرای محیطی تحت تاثیر تعزیه است گفت: این سوال بسیار سختی است که می توان به آن یک پاسخ کلیشه ای داد و مثلا گفت «مادر همه هنرها تعزیه است» اما یک واقعیت این است که کار ما بسیار وامدار تعزیه است. در موضوع که معمولا این طور است و در اجرا هم خیلی علاقمند هستیم و تا حدی هم به آن سمت پیش می رویم. اما واقعیت دیگری هم وجود دارد و آن هم این است که یک سری از قدیمی های تعزیه دوست دارند که این هنر به همان مدل قدیمی خود بماند اما این علاقه آنها است و جامعه نیاز دارد که به روز شود. 

اسماعیلی با یک نگاه آسیب شناسانه ادامه داد: در شرایط فعلی چون تعزیه نتوانسته خودش را جلو بکشد و مردم هم خودشان عقب نمی کشند، متاسفانه تعزیه محجور شده و به این حالت امروز که کاملا موزه ای است، رسیده در حالیکه واقعا پتانسیل بالایی دارد و نباید اینگونه باشد. امروز مردم صرفا برای پرکردن اوقات فراغت خود به دیدن تعزیه می آیند و من نمی دانم که آیا این هنر کارکرد آئینی خودش را هنوز هم دارد یا خیر. در گذشته مردم به جای روضه و مسجد به دیدن تعزیه می رفتند اما فکر نمی کنم که امروز هم این حس را نسبت به آن داشته باشند. در واقع بیشتر به تماشای یک نمایش و نه عزاداری می آیند و چون آن جذابیت های نمایشی را هم ندارد، به آن توفیق همیشگی خودش نمی رسد و متولیانش هم از این مساله ناراحت هستند. شاید این حلقه واسط می توانست دانشگاه باشد که متاسفانه نگاه چندان مثبت و پویایی به تعزیه نداشته است.

مردم عراق به کرونا بی توجهند

کارگردان فصل شیدایی در پاسخ به این سوال که آیا به دلیل محدودیت های کرونایی در ایران به اجرای در عراق فکر کردید گفت: واقعیت این است که مردم عراق واقعا به کرونا وقعی نمی نهند و در حالیکه تلفات هم دارند، فعالیت های اجتماعی خود را ادامه می دهند. در ابتدای کرونا هم در مصاحبه ای دوستان رادیو جوان از من پرسیدند که با کرونا چه کنیم که پاسخم این بود که این بیماری تا مدتها ادامه دارد و هوشمندانه این است که به زندگی اجتماعی خود ادامه دهیم و به مدل جدیدش فکر کنیم نه این که همه چیز را تعطیل کنیم. 

وی افزود: به نظر می رسد که بزرگترین ایرادی که به ما وارد است این است که همه چیز را به کلی قطع کردیم. الان هم بعد از دو سه سال به این نتیجه رسیدیم که باید کاری کرد و با کرونا مثل همه بیماری های دیگر کنار آمد و یک همزیستی داشت نه اینکه به مدت دو سال همه چیز زندگی را تعطیل کنیم. مشکلی که داریم این است که با همه وقایع بسیار منفعل برخورد می کنیم و به نظاره می نشینیم که آن وقایع با ما چه می کنند. بیشترین آسیب را هم بچه ها با نرفتن به مدرسه، کلاسهای آنلاین و ... دیدند.

این هنرمند در ادامه اظهار داشت: به نظر من، آقایان متولی به زودی به این نتیجه می رسند که در مورد نمایش وسایر فعالیت های هنری باید با اهالی فرهنگ و هنر هم اندیشی کنند و به یک مدل جدید کاری برسند. اینکه  همه اصحاب فرهنگ و هنر اینگونه زمینگیر کرونا شوند، واقعا کم لطفی و نابودی فرهنگ است؛ همانطور که الان هم شده. درست نیست که فرهیختگان هنر و فرهنگ مملکت خانه نشین شوند در حالی که معلوم نیست تا کی این وضعیت ادامه دارد.

کرونا عامل رفتن ما به عراق نبود

سعید اسماعیلی در پایان تاکید کرد: اجرای فصل شیدایی (قیامة الارض) در عراق به خاطر محدودیت های کرونایی نبود بلکه به خاطر درخواستی که از ما شده بود به آنجا رفتیم. نگاهی که ما داشتیم جهانی بود و آنها با این نگاه خیلی خوب کنار آمدند و استقابل خوبی هم از کار شد.