به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری موج، امروزه شهرها آمیزه‌ای از تقابل تعامل فضا و سازه‌ها هستند. شهرها می‌توانند عرصه تجلی هنرهای متفاوتی باشند و گستره آنها به آثار بسیاری امکان نمایش می‌دهد. هنرهای شهری در حوزه‌های گوناگونی از آثار معماری، بناهای یادمانی، تندیس ها، نقوش برجسته، دیوارنگار، اب نماها، تابلوهای دیجیتال، عکس ها و غیره ارائه می‌شوند.

کاربری همگانی و دسترسی از جمله شاخصه‌های فضای عمومی هستند که تأثیر مستقیمی در شکل گیری نوع ویژه‌ای از پیکره سازی به نام مجسمه‌های شهری دارند. از مهمترین مولفه‌های این مجسمه‌ها امکان دیدار بیشتر و مخاطبین متنوع تر است، بنابراین عملکرد آفرینشی پیکره‌ساز در پردازش صحیح پیرامونش و در نظر گرفتن کنش افراد و رسیدن به یک الگوی عملی نهایی کارآمد جلوه گر می‌شود. باید دید آیا هنرمند می تواند در جهت هدایت افکار جامعه و ارتقای سطح عمومی فرهنگ آن موثر باشد؟ پس از پیروزی انقلاب اسلامی و آغاز جنگ تحمیلی تمایل به نمایش عوارض ناشی از جنگ بر جامع از اولویت خاصی نسبت به سایر موارد تکنیکی مجسمه سازی برخوردار شد. نصب بدون ضابطه آثار ضعیف و فاقد ارزش‌های لازم در سراسر شهرها نیز اثرات مخربی در فضاهای عمومی برجای گذاشت. در دهه هفتاد همگام با راه‌اندازی مجدد رشته مجسمه‌سازی در دانشگاه تهران ضعف‌های دوره‌های قبل آشکار شده و نهادهای شهری برای انتخاب آثار سخت گیری‌های بیشتری را اعمال کردند و آن روند سبب پدیدآمدن آثار ارزشمندتری شد. درسال۱۳۸۷ با تشکیل انجمن مجسمه سازان مقوله مجسمه سازی شهری مورد توجه بیشتری قرار گرفت. خبرنگار خبرگزاری موج در خصوص استفاده از مجسمه‌ها برای ساماندهی فضای شهری به گفت وگو با «سیدرضا رحمان‌منش» کارشناس ارشد پژوهش هنر پرداخته است.

شهرها آمیزه‌ای از تقابل و تعامل فضا و سازه‌ها

رحمان‌منش، با بیان اینکه امروزه شهرها آمیزه‌ای از تقابل و تعامل فضا و سازه‌ها هستند، گفت: برنامه ریزی شهری باید در جهت کاهش تضادهای میان عناصر شهری حرکت کنند. در این عرصه مجسمه ساز با سنجش حساسیت‌های اجتماعی از طریق بررسی ایده‌آل‌های پیدا و پنهان مخاطبان به ساخت اثری برخاسته از بطن جامعه می‌پردازد. از طرفی فضای آشفته ناشی از گسترش شهرها نیازمند عناصری است که علاوه بر کارکرد تزئینی و فرهنگی، نقش مهم و جاذبه‌ای داشته باشند. مجسمه محیط شهری به هر گونه مجسمه اطلاق می‌شود که با مبنا قراردادن نیازمندهای حجمی ساختار محیط و تبعیت از خصوصیات آن شکل گیرد.

نصب مجسمه و همخوانی با محیط

وی افزود: میزان موفقیت یا شکست در استقرار یک مجسمه شهری بستگی زیادی به مکان یابی، بررسی ساختار محیطی و موقعیت محوطه قرار گرفتن اثر دارد. تناسب پیکره با محیط اطراف در جهت کاهش تضادها و یا حفظ و هماهنگی یک ویژگی خاص معنا می یابد. مکان نصب اثر گستره وسیعی از فضاهای شهری را در برمی‌گیرد، از پارک‌ها، میادین، پیاده‌راه‌ها، ساختمان های دولتی، ورزشی و غیره را در بر می گیرد. مردم معمولا فضاهای شهری را از طریق حرکت در دورن آن تجربه می‌کنند. در مجسمه‌های شهر استفاده از نور به صورت مستقیم و مصنوعی صورت می‌گیرد. نورپردازی می تواند تاثیر مستقیمی بر تاکید، تشدید و یا القای حس و حالتی خاص داشته باشد.

کارکردهای مجسمه‌های شهری

این کارشناس هنرهای تجسمی با توضیح اینکه مجسمه‌های شهری حوزه وسیعی از مضامین، روش ها و کاربردها را در برمی‌گیرند، بیان داشت: حضور آنها در تکامل جلوه‌های بصری شهرها ضرورتی اجتناب‌ناپذر است. عملکرد اصلی مجسمه‌ها ایجاد حس مکان و هویت است و القای روحیه خاص در فضا یا تقویت روحیه یک فضا است. همچنین اگر مجسمه شهری متناسب با ویژگی‌های مورد نیاز محیط شهری طراحی و به صورت صحیح نصب شود تأثیر بسیاری در کاهش ناهنجاری و اغتشاشات شهری خواهد داشت. نصب مجسمه در مرکز میادین و تقاطع خیابان‌ها می‌تواند به کانون توجه تبدیل شده و نقش تأکیدی در نظم‌دهی به مرکزیت میدان پیدا کند. مجسمه‌ها می‌توانند از طریق انعکاس علایق و سلیقه‌های اجتماعی سبب ایجاد خاطره شوند.

تهیه برنامه‌های بلندمدت و مدیریت صحیح در جهت افزایش احجام شهری

رحمان‌منش، بیان داشت: باید با تهیه برنامه‌های بلند مدت از راهکارها و اقدامات فوری و مدیریت صحیح در جهت افزایش کمی و کیی احجام شهری بهره جست. شناخت مشکلات و چالش‌های موجود نخستین قدم در راه تحقق اهداف مورد نظر است و به جهت مرتفع کردن آنها لزوم نگرش جدید به این هنر در نظام برنامه‌ریزی های شهری محرز می‌شود.