، امروز یازدهم محرم ۱۴۴۶ هجری قمری است، کم کم عقربه های ساعت به ۱۶ نزدیک می شود، قرار است به وقت عاشقی شور دیگری در مرکز شهر زنجان بر پا شود، سالهاست ارادتمندان اهل بیت عصمت و طهارت از ساعتها قبل از وقت مقرر، در این مکان حاضر می شوند، سالهاست عاشقان و رهروان حسینی گردهم می آیند تا فریاد یا زینب سردهند و نشان دهند که همدرد و همنوا با خواهر سیدالشهداء و پیام رسان کربلا هستند.

امروز نیز به رغم گرمای زیاد هوا و آفتاب سوزان ۲۷ تیرماه زن و کودک، پیر و جوان به عشق حسین(ع) آمده اند تا در اجتماع مثال زدنی زینبیه اعظم زنجان مشق عشق کنند.

دسته باشکوه زینبیه اعظم زنجان، گردهم‌آیی عشاق سفیر دشت کربلاست، آنان امروز آمده اند، تا همراه با قدم‌های زینب (س) گام بردارند و تسلای دل داغدیده اش باشند.

امروز زینبیون برای بیان عظمت جانسور فاجعه کربلا و یادآوری حال و روز اسرای آن که در راه حفظ و احیای اسلام نبوی که آگاهانه و از سر ارادت، قدم در این مسیر نهادنند همنوایی می کنند.

جریان امروز جریانی است که در آن قرار است دردهای پیام‌آور واقعه عاشورا یک‌بار دیگر و پس از سال ها از زبان مردمی که همه ساله به عشق سالار شهیدان در این دسته حضور یافته‌اند، طنین‌انداز شود.

ای آئینه تمام نمای صبر و ایثار، تو را به چه نام بخوانم که نامت یادآور حماسه عاشورا و اسارت و غربت یتیمان کربلاست. خوشدل،‌ از صبر دل زینب جهانی گشته حیران؛ من بیان شرح آن را سطری از دفتر گرفتم.

امروز باز هم شاهد شور وصف ناشدنی دیگری در پایتخت شور و شعور حسینی هستیم، شوری که به یاد شیر زن دشت کربلا و به یاد دلاوری‌های علی گونه پیام‌رسان دشت کربلا شکل گرفته است، این رخداد نه تنها با گذشته زمان هرگز متوقف نشده بلکه پررنگ تر از همیشه برگزار شده است.

عزاداری عظیم زینبیه اعظم زنجان، همواره وحدت و یکپارچگی شیعیان و عاشقان خط سرخ امام حسین(ع) را به تصویر کشیده و جلوه ای از عشق و دلدادگی خود را به سرور و سالار شهیدان به نمایش می گذارند.

در مسیر حرکت دسته عزاداری زینبیه اعظم زنجان، نذورات نقدی و غیرنقدی زیادی به زینبیه اعظم زنجان اهدا و همچنین هزاران راس گوسفند، گاو و گوساله به صورت زنده اهدا و یا در مسیر حرکت دسته عزاداری ذبح می شود.

این در حالی است که تمام دستگاه های اجرایی استان زنجان به ویژه خدمات رسانها نیز همانند روزهای گذشته دست به دست هم و متحد پای کار آمده اند تا این مراسم شور انگیز به نحو مطلوبی برگزار کنند.

نگاهی به تاریخچه زینبیه اعظم زنجان

زینبیه زنجان یکی از قطب‌های اصلی عزاداری‌ها در استان زنجان به شمار می‌رود که دسته عزاداری آن در روز یازدهم محرم از شهرت جهانی برخوردار است. از تاریخچه زینبیه زنجان اسناد مکتوب زیادی در دسترس نیست اما نقل قول‌های فراوانی سینه به سینه درباره این مسجد گفته شده است.

یکی از این موارد این است که در روزگار گذشته باغچه‌ای درون کهن‌دژ زنجان قرار داشته است.

قدمت این مکان مقدس به بیش‌ از ۴۰۰ سال ‌رسیده و از جمله مساجد باستانی در استان زنجان محسوب می‌شود و بنا به ‌گفته برخی پیشکسوتان و همسایگان محل مسجد زینبیه زنجان، قبلاً به صورت باغی سرشار از گل‌های محمدی بوده است و صاحب این ملک که‌ اغلب اوقات متوجه صدای «یازینب یازینب» توام با گریه و شیون می‌شده، تصمیم می‌گیرد بخشی‌ از باغ را به صورت تکیه که ‌در آن سال‌ها متداول و معمول بوده درآورد و نام آن را نیز زینبیه بگذارد.

از زمان احداث تکیه در این باغ سرشار از گل‌های محمدی، همه ساله مردم متدین و دردمند زنجان در ماه‌های محرم و صفر در آن جمع می‌شدند و به ‌عزاداری و نوحه‌سرایی می‌پرداختند و این در حالی بود که همه هزینه‌های تکیه نیز تا زمان حیات صاحب باغ، توسط وی تامین و پرداخت می‌شد.

به گفته یکی از اعضای هیات امنای مسجد زینبیه، این اتفاق بین سال‌های ۱۰۲۰ تا ۱۰۲۲ هجری قمری رخ داده است. او می‌گوید: تا زمانی که صاحب باغ زنده بود هر ساله در ایام محرم و صفر به مدت دو ماه محل مذکور را سیاه پوش می‌کرده و مراسم عزاداری و سوگواری سالار شهیدان و سرور آزادگان جهان در آن محل برگزار می‌شد ه است.

او در زمان حیات خود وصیت می‌کند پس از وفاتش، مراسم عزاداری را همه ساله برگزار و هزینه آن را از عایدی باغچه تامین کنند. این مکان مقدس تا سال ۱۰۸۵ هجری قمری همچنان به صورت تکیه در داخل باغ مورد استفاده مومنان قرار می ‌گرفت ولی با توسعه شهر زنجان، واحدهای مسکونی اطراف آن را فراگرفت.

این محل سه بار تجدید بنا شده است، بار اول در سال ۱۰۹۲ هجری قمری زینبیه با تیر چوبی تجدید بنا می‌شود، بار دوم در سال ۱۲۹۲ بانویی به نام «زینب خانم» هزینه تبدیل آن را به مسجد متقبل می‌شود و برای سومین بار در سال ۱۳۹۵ هجری قمری مطابق با سال ۱۳۵۴ شمسی به همت مردم زنجان و عاشقان اهل بیت این مسجد تجدید بنا شده است

عزاداری عظیم زینبیه زنجان، وحدت و یکپارچگی شیعیان و عاشقان خط سرخ امام حسین (ع) را به تصویر می کشد که جلوه ای از عشق و دلدادگی خود را به سرور و سالار شهیدان به نمایش می گذارند.

در مسیر حرکت دسته عزاداری زینبیه اعظم زنجان، نذورات نقدی و غیرنقدی زیادی به زینبیه اعظم زنجان اهدا و همچنین هزاران راس گوسفند، گاو و گوساله به صورت زنده اهدا و یا در مسیر حرکت دسته ی عزاداری ذبح می شوند.

زینبیه زنجان در ثبت فهرست میراث ملی

مسجد زینبیه زنجان در تاریخ ۲۰ تیرماه سال ۹۰ با شماره ۲۹۹۶۱ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.

پرونده ثبتی این اثر ارزشمند در شورای سیاست‌گذاری بهمن ۸۹ تأیید شد و اکنون شماره ثبت آن ابلاغ شده است.

ثبت این پرونده، ضمن رعایت حقوق مالکانه مسجد زینبیه تحت نظارت، مراقبت وزارت میراث‌فرهنگی، صنایع ‌دستی و گردشگری است، هرگونه اقدام و عملیاتی که منجر به تخریب یا تغییر هویت این بنا شود، ممنوع است.

مرمت و بازسازی مسجد زینبیه تنها با تأیید و نظارت وزارت میراث‌ فرهنگی ممکن است تخلف از آن‌ها برابر مواد ۵۵۸ تا ۵۶۹ از کتاب پنجم قانون مجازات‌های اسلامی تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده، جرم محسوب می‌شود و مرتکب، مشمول مجازات‌های قانونی خواهد شد، این مسجد یکی از اماکن متبرکه و مورد احترام خاص مردم زنجان، شهرستان‌های همجوار و حتی سایر استان‌های کشور است.

دسته عزاداری زینبیه اعظم زنجان همه ساله همزمان با یازدهم محرم الحرام(یوم الزینب) با حضور خیل عظیمی از عاشقان اهل بیت عصمت و طهارت(ع) برگزار می شود.

حرکت این دسته عظیم از دقایقی دیگر که آغاز می شود و تا قبل از اذان مغرب ادامه می یابد.