، با اختراع دوربین عکاسی در سال ۱۸۲۶ توسط آقای ژوزف نئپس فرانسوی، بشر توانست با استفاده از این وسیله اقدام به ثبت زیبایی‌ها با سرعت و دقت بالا نماید؛ ولی کار کردن با آن، نیازمند شناخت قوانین فیزیک و شیمی بود؛ در این مرحله عکاسان پیشگام، اقدام به تدوین مجموعه تجربیات خود در زمینه کتاب‌ها و جزوات آموزش عکاسی نمودند که بیشتر به مباحث علمی و فنی عکاسی می‌پرداخت. ازاین‌رو می‌توان عکاسی را در قالب علم پیگیری نمود.

اما ذات زیبایی و نگاه خلاق از هنر برمی‌آید. هنر در یک تعریف جامع بدین شکل بیان می‌شود: «به تجلی درآوردن احساسات آدمی به هر شکل ممکن.» این تجلی می‌تواند در قالب نقاشی، موسیقی، فیلم‌سازی و… باشد. عکاسی هم دور از این تجلی‌گاه نیست و مسلماً فرد عکاس از منظر یک هنرمند اقدام به ثبت محیط اطراف می‌نماید. پس می‌توان نتیجه گرفت عکاسی علم و هنر ثبت لحظات است که توسط فردی آگاه انجام می‌شود.

این آگاهی از علم و هنر، در قالب خلاقیت، به تجلی رسیده و امروزه شاهد ثبت هزاران تصویر هستیم که از دیدگاه‌های مختلف بررسی می‌شوند؛ بعضی از تصاویر صرفاً ثبت ساده از محیط می‌باشند و شاید دربرگیرنده نگاه عمیق هنری نباشند ولی بی‌ارزش هم نیستند چون آن لحظه دیگر تکرار نمی‌شود؛ و بعضی از آثار به‌قدری از نظر تکنیکی و هنری دارای ارزش مفهومی هستند که می‌توان ساعت‌ها در موردشان بحث و نقد کرد. بالا بردن سطح آگاهی و شناخت پیرامون موضوعات جامعه و همچنین دستیابی به اطلاعات جدید عکاسی و مطالعه نقد‌های هنری کمک می‌کند تا خلاقیت تولید تصویر افزایش یابد.

ازاین‌رو استفاده از لقب «عکاس» شایستگی می‌خواهد و فرد ملقب به آن علاوه بر داشتن آگاهی علمی نسبت به دوربین و دانش عکاسی، باید درک و شناخت کافی نسبت به هنر و زیبایی‌شناسی داشته باشد؛ نکات مهمی که در گفتگو با فرهاد مطاعی هنرمند عکاس در باب آن‌ها به گفتگو پرداخته‌ایم...

 لطفاً از خودتان و سوابق کاریتان بفرمایید؟

با سلام و درود. بنده فرهاد مطاعی هستم متولد اسفند ۱۳۶۷ در سنندج، فعالیت و آموزش عکاسی را از سال ۱۳۸۳ در هنرستان زیر نظر استاد مسعود مراد سلیمی آغاز کردم. بعد از اخذ دیپلم عکاسی، در مقطع کارشناسی در رشته سینما ادامه تحصیل دادم و در مقطع کارشناسی ارشد مجدد رشته عکاسی را ادامه دادم. حوزه مطالعاتی بنده عکاسی، سینما و نقاشی است و در دهه اخیر پژوهش‌های زیادی در بحث عکاسی انجام داده‌ام که برخی از آنان منتشر اما بخش اعظم آن هنوز منتشر نشده است. همچنین در دانشگاه دروس عکاسی را برای دانشجویان سینما و گرافیک تدریس می‌کنم.

عکاسی را چرا هنر می‌دانند؟

عکاسی با هدف بیان هنری ظهور نکرد. بلکه هدف از عکاسی ثبت تصویر بود. در طول تاریخ عکاسی انسان‌های مختلف با ذهن خود با عکاسی یار شدند و در جهت ثبت اندیشه خود از آن استفاده کرده‌اند. عکاسی "فاین آرت" که هدف آن بیان دغدغه‌های شخصی است را می‌توان به هنر نزدیک دانست و دیگر گرایش‌های عکاسی هنر نیستند؛ اما در جامعه ما به دلایلی نامعلوم کل گرایش‌های عکاسی را هنر می‌دادند. کتابی با عنوان عکاسی همه‌چیز را دگرگون نوشته ماروین هفرمن از نشر پرگار، شاخه، گرایش و کاربردهای مختلف عکاسی را در مقالات متفاوت شرح داده است. علاقه‌مندان جهت مطالعه بیشتر می‌توانند به این کتاب ارزشمند رجوع کنند.

چه فرقی بین عکاس و عکاس خبرنگار وجود دارد؟

عکاسی خبری شخصی است که به‌جای خودکار با دوربین خبر را مخابره می‌کند. طبیعتاً نوع نگاه او با یک خبرنگار بسیار متفاوت است چرا که او تصویری می‌بیند و ثبت می‌کند.

تدریس عکاسی لذت‌بخش است یا عکاسی کردن؟

هرکدام لذت خاص خود را دارد. بنده به دلیل علاقه به پژوهش در عکاسی بیشتر به سمت مطالعه و نوشتن و در کنار آن تدریس گرایش پیدا کرده و در سال‌های اخیر کمتر عکس گرفتم.

 نگاهتان به سوژه چگونه است؟

گرایش عکاسی بنده عکاسی مستند و گرایش مردم‌نگاری است. که هدف آن ثبت سبک زندگی افرادی خاص که بنده ملت کرد را برگزیده‌ام، است. پس ثبت فرهنگ و حفظ آن در تاریخ هدف اصلی این گرایش از عکاسی محسوب می‌گردد. الگو بنده در این گرایش استاد نصرا... کسراییان و کتاب ارزشمند کردهای ایران است.

از هنرجویان خود کسی توانسته جوایز و یا کار ارزشمندی داشته باشد؟

بله این امر بسیار دیده ‌شده است. گاه بابت کسب جایزه از بنده تشکر می‌کنند و گاه فقط تلاش خود را عامل اصلی موفقیت می‌دانند و معلمان خود را فراموش می‌کنند. مورد دوم امروزه نه فقط برای من بلکه برای مدرسین بیشتر صادق است.

مردم نگاهی ابزاری به عکاس خانوادگی دارند، قبول دارید؟

رشد و پیشرفت دوربین‌های دیجیتال به‌خصوص دوربین‌های موبایل تأثیر شگرفی در میزان تولید عکس‌های خانوادگی داشته است. چرا که سرعت و سادگی تولید با کیفیت بالا و رایگان بودن ازجمله ویژگی‌های عکاسی با موبایل است. البته پیشرفت دوربین‌های موبایل در تولید شهروند خبرنگار تأثیر مستقیم داشته است.

 آیا لنز، دوربین حرفه‌ای و لوازم پیشرفته فرد را عکاس خبره می‌کند؟

خیر. اندیشه عکاس از ابزار مهم‌تر است. این بدان معنا نیست که ابزار مهم نیست بلکه مهم است؛ اما نه بدان حد که عکاسان جوان بدان اهمیت می‌دهند. آنچه امروزه دیده می‌شود بیشتر میل به خرید دوربین و لنز جدید است تا پرورش اندیشه و یافتن موضوعات ناب

چرا همه عکاسان در ایران یک لنز ۵۰ دارند؟

البته فکر نمی‌کنم همه یک لنز فیکس پنجاه میلی‌متری داشته باشند. اما کسانی که دارند برای عکاسی پرتره استفاده می‌کنند چرا که داشتن دیافراگم پایین در نتیجه عمق میدان کم تصاویر متفاوت و جذابی از چهره را خلق می‌کند.

چه خواسته‌ای از همکاران و عاشقان عکاسی دارید؟

خواستی از دوستان و همکاران عزیز ندارم و برای همه آنان آرزوی سلامتی و موفقیت دارم.

سخن آخر؟

قبل از عکاسی اندیشه و سواد بصری خود را پرورش دهید.