به گزارش خبرگزاری موج، در ادبیات ایران زمین شاعران پرآوازه بسیار دیده می شوند. یکی از برجسته ­ترین آن­ها در ادب معاصر، سیّـدمحمدحسین بهجت تبریـزی، برخاسته از خاک آذربایجان است. جایگاه او بـرای همه روشن و از مفاخر ارزشمند فرهنگ ادب وبرترین‌های شاعران ایران است.

شهریار آیینه تمام‌نمای فرهنگ و نماد هویت اصیل ایرانی است. امروزه در سرزمین ایران کمتر جایی را می‌توان یافت که از سروده‌های شهریار بی بهره باشند. نفـوذ معنوی کلامش مـوجب آن شده، که اغلب مردم، اشعارش را  به خاطر بسپارند.

شعر و ادبیات با روح و جان مردم ایران پیوندی ژرف دارد

شعر و ادبیات با روح و جان مردم ایران پیوندی ژرف دارد. سرزمین ایران در تمام اعصار، مهد پرورش شاعران بسیاری بوده است. تاریخ ادبیات ایران، شاعران بزرگی چون فردوسی، سعدی، حافظ، نظامی، مولوی، خاقانی، صائب و... دارد که از ارکان شعر و فرهنگ به شمار می‌روند و نقش محوری در پیدایش ادوار مهم ادبی داشته‌اند. در کنار این شاعران، به­ویژه در دوره­ی معاصر، آذربایجان نیز، درعرصه فرهنگ، مفاخر ماندگار از جمله شهریار را در خود جای داده و از جایگاه ویژه‌ای در شعر و ادب برخوردار است.

نخستین جرقه‌ی شاعری د‌ر چهار سالگی با این مضمون در وجودش نمایان شد: «روقیه باجی، باشیمین تاجی، اتی آت ایته، منه وئرکته» سپسدرنُه سالگی این ابیات را سرود: «منگنه‌کار شدموای به من؛/ مردم‌آزار شدم، وای به من!/ یاد دارم پدرم شیشه می‌دید شکست؛/ من چرا سبحه اجدادی خود داده ز دست!/ پی زنّار شدم، وای به من،/ مردم‌آزار شدم، وای به من!»و در دوران جوانی پایه هنری‌اش به سرحد کمال معنوی رسید. در اوایل جوانى«بهجت» و نیز «شیوا» تخلص مى‌کرد اما بـه علت ارادتی که از کودکى بـه خواجه شیراز داشت براى یافتن تخلص به دیوان حافظ تفالى زد و دوبار کلمه شهریار آمد:

دوام عمر و ملک او بخواه از لطف حق حافظ  که چرخ این سکه دولت به نام شهریاران زد

غم غریبى و محنت چو بر نمى‌تابم       روم به شهر خود و شهریار خود باشم

شهریار مردی آرمان­خواه و مردم دوست بود. خیال­ انگیزی، مضمون نو،تعبیرات عامیانـه در دیوانش، وی را از بسیاری شاعران عصر متمایز کرده است.

شهریار دارای سه فرزند بـود. وی پس از یک دوره بیماری طولانی در بیمارستان مهرتهران بستری شد و درروز بیست و هفتم شهریور ماه سال 1367 شمسی در تهران بـدرود حیات گفت. پیکرش را بنا به وصیتش در «مقبره الشعرای»تبریز و در کنار مشاهیر ادب و هنر به خاک سپرده شد. روز درگذشت این شاعر معاصر را «روز شعر و ادب فارسی» نام­گذاری کرده­اند.

شهریارا بى‌حبیب خود نمى‌کردى سفر         این سفر راه قیامت مى‌روى تنها چرا

شاید بتوان گفت غزل­های انتظارو ­عشق­های عارفانه، غزل­های جرس­ کاروان، ناله روح، حکمت، سرنوشت عشق، گوهرفروش، زفاف شاعر و مثنوی شعر حاکی از ناکامی­های شهریار بوده و بسیاری از خاطرات تلخ و شیرین او نیز در شعرهای حیدربابا، هذیان دل، افسانه شب بیان شده است.

همچنین در اشعاری مانند: جهاد عقیده، هدیه عید غدیر، کاروان کربلا، صدای خدا، قیام محمد، مولا علی(ع) و شریح قاضی، مناجات، اسلام و خدمت اجتماع به باورهای شاعر اشاره دارد.

وجه تمایز اشعار شهریار با سایر گویندگان کهن فارسی، سردوه ­هایی است که در وصف زمانه، پرداخته است همچنین پرواز خیال، تازگی مضمون، اصطلاحات موسیقی، تعبیرات عامیانه در دیوانش، او را از شاعران عصرخود متمایز کرده است. اشعارفارسی و ترکی شهریار درباره­ ی اوضاع زندگی، عشق و انسان‌دوستی، محرومیت و تبعیض، بی‌اعتباری دنیا، انقلاب و دیدگاه و اندیشه‌های فرهنگی- اجتماعی شاعر در این راستای تبیین شده است

شهریار را آخرین قُلّه شعر کلاسیک فارسی و از غزل سرایان معاصر دانسته­ انـد. دیوانش مجموعـه­ای از غزل­، منظومه، قطعه، رباعی به فارسی و ترکی است. منظومه­ی حیدر بابایه سلام به زبان آذری و مجموعه­ی شعرگوهر فروش، هذیان دل، حالا چرا، ای وای مادرم، دو مرغ بهشتی، منظومه های تخت جمشید، افسانه ­ی شب و ... از دیگر، آثار اوست.

دیوان شاعر با مقدمه ملک‌الشعرای بهار، در سال1310شمسی به چاپ رسیده است. بهار درباره­ ی شخصیت او می‌گوید: «او نه تنها افتخارایران بلکه افتخار مشرق زمین به شمار می‌رود»

قسمت عمده دیوان شهریار غزل است

قسمت عمده دیوان شهریار غزل است. وی از بیست هشت هزار بیت شعر به زبان فارسی و در حدود سه هزار بیت به زبان ترکی آذری سروده‌ است. سادگی زبان و تعبیراتعامیانه از موجبات رواج و شهرت شعر شهریار است. در سراسر دیوانش با روح حساس شاعری رو به روهستیم که گرایش به نوآوری دارد. اکثر اشعارشدارای این ویژگی است.  شاعر معاصر و کهنه سرایی که اشعارش را با عشق و بیانی لطیف می­ آمیزد و با بلاغت تام به زبان ترکی و فارسی شعر می ­سراید. قصیده «سلام» که با مطلع «سلام، ای جنگجویان دلاور/ نهنگانی به خاک و خون شناور» را  به سبک عراقی سروده است.

نخستین دفتر شعر شهریار درسال­های1310-1308شمسی با مقدمه بهار، سعید نفیسی و پژمان بختیاری از توسط کتاب­خانه خیام و مجموعه شعر او پس از درگذشت شاعر درسال1369به­عنوان جلد سوم دیوان شهریار توسط انتشارات رسالت تبریز انتشار یافت. همچنینیک مجموعه­ی چهار جلدی توسط انتشارات زرین به چاپ رسید. دیوان او شامل اشعار سنتی و منظومه و شعر آزاد در قالب­های تازه است.

شهریار غزل­سرا و غزل­های او شهره خاص و عام است. وی مثنوی، قصاید، قطعه، رباعی، منظومه­ ها و قالب ­های نیمایی و آثاری سترک آفرید. سبک شعری وی عراقی است. برخی از غزل­هایش رابه جهت باریک اندیشی،تازگی مضمون،ارسال مثل، ­تصویرهای بکر و خیال­انگیز، دارای شاخصه­های سبک هندی است.

گدا در گوشه دیوار این کشور بدان ماند            که نقاشی به دیواری کشد تمثال بدبختی

 (دیوان،381:1386)

مضامین آثار شهریار را از نظر رعایت نکات اخلاقی، عرفانی و برانگیختن غرور ملی، حسن میهن پرستی و نوعدوستی سرآمـد ادبیات معاصر دانسته­ انـد. افزون بر خلق اشعار بسیاری بـه زبان فارسی، آثارش بـه زبان ترکی شاهـدی بر این ادعاست. ‌

هنر بزرگ شهریار گذشته از سرودن قصیده، مثنوی، قطعه در غزل است. غزل­هایش به دلیل تنوع موضوع مورد توجه بود.مثنوی‌های پرشور و زیبایی چون «تخت جمشید» آفریده است وشعر «کودک و خزان» رااز یک داستان امریکایی اثراُ. هِنری با عنوانِ «آخرین برگ» الهام گرفته است.

مشهور­ترین اثر سید محمد حسین بهجت تبریزی، منظومه «حیدربابایه سلام»- سلام به حیدربابا–است که از شاهکارهای بی‌نظیر ادبیات ترکی بـه ­شمار می ­رود. شاعر در آن از زیبایی­های روستا یـاد کرده است­، این اثر بـه بسیاری از زبان­های دنیا ترجمه شده است. منظومه حیدربابا شامل دو قطعه شعر است شهریار در (حیدر بابا یه سلام) با زبان عامیانه، از کوه خواسته تا طنین صدایش را به آسمان‌ منعکس کند و حیدر بابا نیز این خواهش را اجابت می‌کند.

شهریار معتقد است: «شاعرانی که در کودکی با کوه و دریا سر و کار داشته و در آغوش طبیعت ناب پرورش یافته­اند؛ می­دانند که رویاهای شیرین آن ایام بعـدها گنجی را تشکیل می­دهند کـه در دوران نویسندگی همیشه در آستین و در دسترس استفاده است»

ارادت او به خاندان عصمت و طهارت در آثارش آشکار است. یکی از سروده­های مشهور شهریاربه نام «همای رحمت»در وصف امام علی^(ع) است که زبانی صمیمی، عاطفی و ساده دارد  غزل زیبای «علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را» ضمن مدح امام علی^(ع)، یادآور تاثیر شاعر ازحافظ است. به این سبب نوا در می‌دهد: «که لسان غیب بهتر بنوازد این نوا را»: علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را/ کهبه ماسوا فکندی همه سایه هما را / دل اگر خداشناسی همه در رخ علی بین/به علی شناختم من بـه خداقسم خدا را /به خدا که دردو عالم اثر از فنا نماند/ چو علی گرفته باشد سر چشمه بقارا /مگر ای سحاب رحمت تو بباری ارنه دوزخ/ به شرار قهرسوزد همه جانما سوا را /برو ای گدای مسکین درخانه علی زن/ که نگین پادشاه ی دهد از کرم گدا را/... چه زنم چونای هردم ز نوای شوق او دم/ که لسان غیب خوش­­تر بنوازد این نوا را /همه شب در این امیدم که نسیم صبحگاهی/ به پیام آشنایی بنوازد آشنا را».

رگه ­هایی از طنز درآثار نظم و نثر شهریار دیده می­ شود

رگه ­هایی از طنز درآثار نظم و نثر شهریار دیده می­ شود. توانمندی وی در حوزه طنز وی را ردیف طنزپردازان معاصر ایرانی قرار داده است؛ تا جایی کـه شهریار نام مستعار «قراضـه» را در اشعار طنز خـود برمی­گزیند. عموما طنزهای او سیاسی و انتقادی است. برخی از ویژگی­ها کـه عامل ماندگاری آثار اوستعبارتند از: جامعیت، تنوع شعر، توجه بـه خاص و عام، طبع ظریف، آزادی­خواهی، خوی روستاییو ...

بیست و هفتم شهریور روزدرگذشت محمـد حسیـن بهجـت تبـریـزی شاعرشهیر ایران که به روزملّی شعر و ادب فـارسی نامگـذاری شـده فرصت مغتنمی است؛ تا بتوان تاریخ پر افتخار این کشور را در عرصه شعر و ادب واکاوی کنیم و جایگاه درخور توجهی را که با عزت و افتخاردرحوزه شعرو ادب کسب شده مورد توجه آیندگان قراردهیم.