به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری موج، «تمامی تحریم‌های یکجانبه مرتبط با هسته‌ای آمریکا، اتحادیه اروپا و همچنین ۶ قطعنامه تحریم شورای امنیت و ۱۲ قطعنامه شورای حکام علیه ایران بعد از اعلام آغاز اجرای برجام لغو و برداشته شد.»

پاراگراف بالا پس از اعلام امضا توافق نامه هسته ای موسوم به برجام، مهمترین خبر سال ۱۳۹۴ و همزمان با اجرای این موافقت نامه بود. ۲۷ دی ۹۴ محمدجواد ظریف  و فدریکا موگرینی پس از بیانیه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تأیید انجام تعهدات ایران براساس برجام و اینکه ایران تمام گام‌های لازم برای اجرایی شدن برجام را برداشته، با صدور بیانیه ای مشترک، اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را رسما اعلام کردند.

پس از آن بود که اتحادیه اروپا اعلام کرد تحریم‌ها علیه ایران را رفع کرده و وزارت خارجه آمریکا نیز با صدور بیانیه‌ای مدعی شد واشنگتن تعهدات تحریمی خود ذیل برجام را اجرایی کرده است. در پی این خبر، باراک اوباما رئیس‌ جمهوری آمریکا نیز فرمان اجرایی رفع تحریم‌ها علیه ایران را امضا کرد.

اما خوشبینی ها در این خصوص در کمتر از شش ماه رنگ باخت. آمریکا علی رغم امضا برجام، روند اجرای تعهداتش کند و بطئی بود و هر بار بهانه ای هم برای این موضوع عنوان کرد. تعهد ایران به روح برجام و منوط کردن عمل به تعهدات به انجام اقداماتی از سوی فراتر از آنچه در ابتدا توافق شده بود، از جمله بهانه های دولت اوباما بود.

با روی کار آمدن ترامپ این وضعیت بغرنج تر شد. وی از ابتدا برجام را بدترین توافق تاریخ آمریکا دانست و برداشته تحریم ها از سوی ایالات متحده به حدی کند شد که در طول چهار ماهه نخست ورود ترامپ به کاخ سفید تنها سه تحریم رفع شد و در مقابل تحریم‌های غیر هسته‌ای پیرامون اشخاص و شرکت‌های ایرانی و غیرایرانی مرتبط با ایران توسط دولت ترامپ شکل گرفت.

علاوه بر این دو هفته از آغاز کار ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا، وزارت خزانه داری این کشور، ۱۳ فرد و ۱۲ شرکت مرتبط با ایران را به بهانه نقش آفرینی در توسعه سیستم موشکی تهران، مورد تحریم قرار داد. این روند تا امروز به مراتب بدتر شده است. تا جایی که ترامپ در دی ماه اعلام پایبندی ایران به برجام از انجام آن سرباز زد و بررسی این امر را به کنگره سپرد هرچند که در نهایت آن تعلیق تحریم ها را امضا کرد اما هشدار داد که این آخرین بار خواهد بود که تعلیق تحریم ها را تمدید می کند.

در همین رابطه در چهار ماه گذشته موضوع تعلیق تحریم ها و خروج آمریکا از برجام یکی از موضوعات مهم بین المللی بوده است و در راستای همین مساله بارها دیدارهایی میان سران اروپا و رئیس جمهوری آمریکا برگزار شد اما تا امروز به نظر نمی رسد نتیجه مشخصی به دست آمده باشد.

در حالی که موعد اعلام نظر ترامپ در این خصوص ۲۲ اردیبهشت بود، روز گذشته وی در توئیتی اعلام کرد روز سه شنبه ساعت ۲ ظهر به وقت آمریکا (۱۰:۳۰ شب به وقت تهران) موضع خود را بیان می کند.

حال سوال اینجا است که در صورت خروج ایالات متحده آمریکا از برجام چه تحریم هایی برخواهد گشت؟

 واشنگتن پس از تائید اجرای تعهدات ایران از سوی آژانس بین المللی انرژی اتمی باید «اقدام به متوقف نمودن اعمال تحریم‌های اشاره شده در بخش‌های ۴.۱ تا ۴.۵ و ۴.۷ پیوست شماره دو، به استثنای بخش (الف) ۲۱۱ قانون کاهش تهدید ایران و حقوق بشر سوریه» می‌کرد.

بر اساس این بند، اجرای تحریم‌های زیر، «متوقف می‌شد». توضیح آنکه، اسامی الحاقیه ۳ پیوست دوم برجام که مربوط به حدود ۴۵۰ فرد و مجموعه و همچنین بیش از ۳۰۰ هواپیما و کشتی هستند، در صفحات ۷۷ تا ۹۳ ترجمه دوم وزارت خارجه، آمده است. اسامی الحاقیه ۴ پیوست دوم هم که شامل ۴۲ شخص حقیقی و حقوقی است، در صفحات ۹۴ و ۹۵ ترجمه دوم وزارت خارجه از برجام آمده است. 

- تحریم‌های اعمالی بر افراد و اشخاص حقوقی مندرج در الحاقیه ۳ پیوست دوم برجام، شامل: بانک مرکزی ایران و سایر موسسات مالی ایرانی فهرست شده در این الحاقیه؛ شرکت ملی نفت ایران، شرکت بازرگانی نفتیران (نیکو)، شرکت ملی نفت کش ایران، و سایر افراد و اشخاص حقوقی که توسط خزانه‌داری در این الحاقیه به عنوان دولت ایران شناسایی شده‌اند؛ و برخی افراد و اشخاص حقوقی مندرج در فهرست اتباع تحریم شده یا فهرست افرادی که اموال آنها مشمول توقیف است؛

- تحریم ریال ایران؛ 

- تحریم خرید و فروش اسکناس آمریکا به دولت ایران؛

- محدودیت‌های تجارت دوجانبه بر درآمدهای ایران که در خارج از کشور است، شامل محدودیت‌های مربوط به نقل و انتقال درآمدها؛

- تحریم خرید، پذیره نویسی، یا تسهیل معاملات دیون حاکمیتی ایران، شامل اوراق قرضه دولتی؛

- تحریم خدمات‌پیام رسانی مالی به بانک مرکزی ایران و موسسات مالی ایرانی مندرج در الحاقیه ۳ پیوست دوم برجام؛

- تحریم ارائه خدمات بیمه‌ای، یا بیمه اتکایی که در رابطه با فعالیت‌های سازگار با برجام و با افراد و موجودیت‌های مندرج در الحاقیه ۳ پیوست دوم برجام صورت می‌گیرد؛

- تلاش‌ها برای کاهش فروش نفت ایران شامل محدودیت‌ها بر مقدار فروش نفت خام ایران و کشورهایی که می‌توانند نفت خام ایران را بخرند؛

- تحریم سرمایه‌گذاری، شامل مشارکت در سرمایه‌گذاری‌های مشترک، کالاها، خدمات، اطلاعات، فناوری و دانش و کمک فنی برای بخش‌های نفت، گاز و پتروشیمی؛

- تحریم خرید، تحصیل، فروش، حمل و نقل، یا بازاریابی نفت، فرآورده‌های پتروشیمی و گاز طبیعی از ایران؛

- تحریم صادرات، فروش یا عرضه فرآورده‌های نفتی تصفیه شده و فرآورده‌های پتروشیمی به ایران؛

- تحریم معامله با بخش انرژی ایران شامل معامله با شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی نفتکش ایران، شرکت بازرگانی نفت ایران (نیکو)، شرکت ملی نفتکش ایران؛

- تحریم معامله با بخش‌های کشتی‌سازی و کشتی‌سازی ایران و عاملان بنادر شامل شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، خطوط کشتیرانی جنوب، و شرکت بازرگانی نفتیران (نیکو)، و عاملان بندر عباس؛

- تحریم تجارت طلا و سایر فلزات گرانبها توسط ایران؛

- خدمات تبعی مربوط به موارد فوق.

بر اساس استثنایی که در این بند در نظر گرفته شده، بخش اول از بند ۲۱۱ قانون کاهش تهدید ایران و حقوق بشر سوریه، همچنان این اختیار را به رئیس‌جمهور آمریکا می‌دهد که اگر شخصی «به صورت آگاهانه اقدام به فروش، اجازه یا در اختیار قراردادن» کشتی یا بیمه‌نامه یا هرگونه خدمات حمل و نقلی به ایران کند که از آن برای «حمل اقلامی که ممکن است به فعالیت‌های دولت ایران در ارتباط با تسلیحات کشتار جمعی یا اقدامات تروریستی، کمک کند» استفاده شود، می‌تواند آن فرد را در لیست تحریم‌ قرار دهد.

بر اساس بند بعدی توافق، آمریکا همچنین «اقدام به متوقف کردن اعمال تحریم‌های اشاره شده در بخش ۴.۶ پیوست شماره دو، در رابطه با فعالیت‌های منطبق با این برجام شامل معامله با افراد و موجودیت‌های مندرج در الحاقیه ۳» پیوست دوم برجام می کرد. طبق این بند، اجرای تحریم‌های زیر بر اساس برجام متوقف می‌شد:

- تحریم تجارت با ایران در مورد گرافیت، فلزات خام یا نیمه ساخته از قبیل آلومینیوم و فولاد، زغال سنگ، و نرم افزارهای تنظیم فرآیندهای صنعتی، در رابطه با فعالیت‌های سازگار با این برجام و افراد و اشخاص حقوقی مذکور در الحاقیه شماره ۳؛

- خدمات تبعی مرتبط با دسته فوق

آمریکا علاوه بر این متعهد شد در روز اجرای توافق، «اقدام به حذف نام افراد و موجودیت‌های مشخص شده در الحاقیه شماره سه پیوست شماره دو از فهرست اتباع تعیین شده و لیست اشخاصی که دارایی آنها مشمول انسداد است» نماید. بدین معنی که نام تمامی افراد و موجودیت‌های الحاقیه شماره ۳ پیوست دوم برجام از لیست بلوکه دارایی خارج می‌شود. با این حال، اتباع و شرکت‌های آمریکایی همچنان از تجارت و همکاری با افراد و شخصیت‌های حقوقی که نام آن‌ها در لیست ستاره‌دار است، منع می‌شوند.

واشنگتن همچنین با لغو ۴ دستور اجرایی متفاوت و همچنین بخش‌های ۵ تا ۷ و ۱۵ دستور اجرایی ۱۳۶۲۸ افراد و اشخاص حقوقی مندرج در الحاقیه‌های ۳ و ۴ ضمیمه دوم و همچنین «لیست افراد و نهادهای دور زننده تحریم‌ها و/یا لیست غیر SDN مربوط به قانون تحریم‌های ایران» را از لیست بلوکه دارایی و عدم صدور روادید خارج کند.

علاوه بر این، واشنگتن مجوز موارد زیر را باید صادر می‌کرد:

- اجازه فروش هواپیمای مسافربری تجاری و قطعات و خدمات مربوطه به ایران از طریق اعطای امتیاز در  موارد زیر داده خواهد شد: الف) صادرات، فروش، اجاره یا انتقال هواپیمای مسافربری تجاری انحصارا با کاربری غیر نظامی، ب) صادرات، فروش، اجاره یا انتقال قطعات یدکی و قطعات عمده برای هوایپمای مسافربری تجاری به ایران، و ج) ارائه خدمات تبعی، از جمله ضمانت، نگهداری، و خدمات تعمیر و بازبینی‌های ایمنی برای کلیه موارد مذکور، مشروط به اینکه قطعات و خدمات مجوز داده شده انحصارا برای هوانوردی تجاری مسافری مورد استفاده قرار گیرند؛

- از طریق صدور مجوز، به اشخاص حقوقی غیرآمریکایی که در مالکیت یا کنترل اشخاص آمریکایی می‌باشند، اجازه خواهد داد منطبق با این برجام با ایران معامله کنند؛

- اعطای مجوز واردات فرش و مواد غذایی از جمله پسته و خاویار با منشاء ایرانی به ایالات متحده.