سید جلال ساداتیان در گفتگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری موج در رابطه با نقش سفرای جمهوری اسلامی در سایر کشورها در توسعه اقتصاد ملی و شناسایی بازارهای جهانی اظهار کرد: اصولا دیپلماسی دنیا، توسعه اقتصاد و افزایش صادرات و رونق اقتصادی را در دستور کار خود دارند همچنان که سفرای کشورهای شرق آسیا چون چین، ژاپن و کره خود را موظف می­ دانند در توسعه و معرفی اقتصاد کشور خود تلاش کنند و برای این مهم آموزش های لازم را نیز دیده اند چرا که اصولا اقتصاد آنها اقتصاد صادارت محور است به این منظور تلاش می کنند تا بازارهای مناسب را در حوزه های ماموریتی کاردانان و سفرای خود بگنجانند تا آنها با تلاش این بازارها را باز کنند.

او تصریح کرد: البته کار اصلی بر عهده شرکت ها و بنگاه های تولیدی است که به عنوان وابسته اقتصادی در داخل سفارت کشور خود در دیگر کشورها فعالیت های توسعه بازار را انجام می دهند اما نقش سفیر و مقامات سیاسی آنها نیز تا اندازه ای در این ارتباط پررنگ است تا موانع و مشکلات پیش آمده را حل کنند اعم از اینکه مشکلات ویزایی داشته باشند یا مشکلات تعرفه ای یا مشکلات دیگر که بر سر راهشان است را از سر راه آنها بردارند.

پرهیز سفیران ایران از فعالیت های تسهیل گر اقتصادی

سفیر پیشین ایران در بریتانیا خاطر نشان کرد: در مقایسه با فعالیت سفرای دیگر کشورها در توسعه صادارات در سال های اخیر سفرای ایران کمتر خود را درگیر فعالیت اقتصادی کردند و عمدتا تصور آنها بر این بوده که مشکلاتی که در این مسیر برای آنها پیش بیاید بنابراین ورود جدی به توسعه بازار برای محصولات ایرانی نکردند به بیان ساده تصور بر این بوده که اگر قدری به مسائل تجاری نزدیک شوند، شبهه منافع شخصی آنها احتمالا موضوعیت خواهد داشت و در صورتی که در امور اقتصادی نیز دخالتی کردند و برای خود منافعی متصور بودند این امر را پنهان کرده و سعی کردند که چندان آشکار این فعالیت ها را انجام ندهند.

این تحلیل گر مسائل سیاسی خاطر نشان کرد: در حالیکه فعالیت اقتصادی سفرای کشورها در همه جای دنیا موضوعی رایج است و کشورهایی که اقتصاد صادرات محور دارند به طور عمده تلاششان بر این امر بوده و در وضعیتی که ما داریم بسیاری از سفرا حتی آموزش لازم را در این زمینه ندیدند و در ظاهر هم علاقه ای ندارند که به کارهای تجاری ورود کنند.

سفرا می توانند به توسعه روابط اقتصادی دو کشور کمک کنند

ساداتیان با یادآوری این مهم که یک سفیر مسوول تنظیم روابط کشورش در کشوری است که به آن مامور شده است، بیان کرد: یک سفیر مسوول تنظیم روابط دو کشور است و چارچوب آن بر اساس روابط و بستگی های کشورش با کشورهای دیگر است به نحوی که در مواردی می تواند روابطی را تحکیم بخشد و حتی روابط جدیدی  ایجاد کند و تعریف روابط اقتصادی کشورها به تعریف وزارتخانه های مربوطه در دو کشور بستگی دارد و کمک های اقتصادی سفرای ایران تا کنون بیشتر در حوزه واردات و تسهیل آن بوده است.

او به اقتصاد صادر محور کشور اشاره و اظهار کرد: در حال حاضر در شرایطی هستیم که باید تولید داخلی را تقویت کنیم و رونق تولید را ایجاد کنیم و برای توسعه بازارهای جهانی نیاز هست تا سفرای ایران فعالیت اقتصادی لازم را داشته باشند و نیازمند این است که علاوه بر کارهای سیاسی و دیپلماسی که مقرر است انجام دهند، اطلاعات لازم از فعالیت های اقتصادی و تجاری نیز داشته باشند.

ساداتیان در پاسخ به پرسش که برای شناسایی بازار هداف در دیگر کشورها از طریق سفرا آیا نیاز به تغییر ساختار داریم؟ گفت: بیش از تغییرات نیازمند آموش در این مهم هستیم و توانمندی افرادی که برای این سمت ها انتخاب می شوند مهم است، ممکن است برخی ادعای توانمندی در امور اقتصادی را نیز داشته باشند اما توانایی اجرایی شدن آن ادعاها را نداشته باشند.

ادغام وزارت امور خارجه و اقتصاد متصور نیست

او همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا پیشنهاد یکی از کاندیداتورهای سابق ریاست جمهوری ایران که اخیرا مدعی تأسیس وزارت امور خارجه و اقتصاد در صورت انتخاب او به عنوان رئیس جمهور شده، عملی است؟ اظهار کرد: معاونت اقتصادی در وزارت امور خارجه داشته و داریم و البته فعالیت اقتصادی کشورها بیشتر در چارچوب امضای پروتکل مشترک بین کشورها و سازمان های تجاری بین المللی و منطقه ای صورت می گیرد.

ساداتیان در جواب به این سوال که آیا متصور هستیم که وزارت امور خارجه و وزارت امور اقتصادی و دارایی با هم ادغام شوند، گفت: خیر، وزارت اقتصاد مجموعه فعالیت هایی را بر عهده دارد و وزارت امور خارجه یک سری وظایف دیگری را بر عهده دارد و وزارت خارجه قاعدتا باید تسهیل کننده امر واردات و صادارت در کشور باشد تا امروز این وزارتخانه بیشتر در امر واردات کالا وارد عمل شده و در امر صادارت تا حدودی ضعف دارد و لازم است شخصیت هایی از حوزه بازرگانی افرادی را که توانمندی لازم در این مهم دارند را آموزش دهند چرا که برخی از سفرا روحیه انجام امور اقتصادی را ندارند و در هر صورت نیاز است که  مهارت های لازم را کسب کنند.

انتخاب همتی برای سفارت چین درست نبود

او همچنین با بیان دوره سفارت خود که فعالیت های متعددی را انجام می داد، بیان کرد: در حال حاضر افرادی را از مدیریت ها و مسوولیت های دیگر به عنوان سفیر معرفی می کنند و آنچه باید در ماموریت های کاری اتفاق بیفتد، محقق نمی شود و اشکال کلی نظام ما این است که از ظرفیت مدیران در امور متناسب آنها استفاده نمی کنیم مانند انتخاب اخیر آقای همتی برای سفارت چین که گزینه مناسبی نبود.

ساداتیان که در دوره جنگ سفیر ایران در انگلیس بود در پاسخ به این پرسش که چه امور مهمی برای تأمین نیازهای کشور و رونق اقتصاد در دستور کار سفارت ایران بود، اظهار کرد: بخشی از حوزه کاری ما در لندن امور اقتصادی و تأمین نیازمندی های کشور بود از جمله پیگیری قراردادهایی که ایران با انگلیس در دوره پیش از پیروزی انقلاب داشت همچنین تحویل تانک های جنگی و قطعات آنها که پس از انقلاب اسلامی قطعات تانک ها را تحویل ایران نداده بودند و با پیگیری در سفارت مستقر در لندن این موضوع انجام و قطعات تانک ها به کشور رسید.

او ادامه داد: همچنین دو ناو جنگی تنب بزرگ و کوچک و ناو تدارکاتی خارک را در دوره جنگ با شناختی که از مقامات ارشد آن کشور داشتیم در همراهی مقامات دفاعی کشور تحویل گرفتیم و علاوه بر آن نیازهای بخش خصوصی را تا تحقق آن نیازمندی ها پیگیری می کردیم که شامل موارد متعدد از جمله قطعات اسلحه و تجهیزات صنعتی بود.