نیکان توحیدی-خبرگزاری موج؛ این روزها بسیاری از مردم از اقشار و گروه های مختلف  نسبت به وضعیت اقتصادی گلایه دارند.

این گلایه ها حتی به اعتراضات و آشوب های خیابانی نیز رسیده است و اگر نبود توان مدیریت بحران به ویژه از سوی نهادهای انتظامی، به طور قطع با بحران های بزرگ تر از دی ماه سال ۹۶ روبه رو بودیم.

اما ریشه این گلایه مندی و اعتراضات چیست؟

برای یافتن پاسخ پرسش فوق نیاز است تا به وعده های انتخاباتی حسن روحانی و همچنین حامیان اصلی وی دقت کنیم.

یکی از مهمترین حامیان حسن روحانی، اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهور است که در طول انتخابات ریاست جمهوری به عنوان یار مکمل وارد میدان شد و در نهایت نیز به نفع وی از بازی کنار رفت.

در زیر تنها به گوشه ای از وعده ها و شعارهای انتخاباتی وی برای نمونه اشاره می کنیم:

• مردم عزیز ایران یادتان می آید که مردم شب ها در صف بانک ها می خوابیدند که صبح بتوانند چند سکه خرید کنند؟
• مردم عزیز یادتان می آید وضع اقتصادی ما چگونه بود؟ کره، شیر و شیرخشک پیدا نمی شد؟
• مردم عزیز ایران هوشیار باشید، می خواهید فردای شما و فردای فرزندان شما چگونه باشد؟ توسعه می خواهید یا آشفتگی؟
• وعده های توخالی سبب می شود که مردم به کارآمدی نظام بدبین شوند.
• امروز توهین کنندگان به ظریف با برجام عکس یادگاری می گیرند.
• من مطمئنم ما می توانیم بزرگ ترین چالش های سیاسی و اقتصادی پیش روی کشور را حل کنیم.
• امروز دیگر کسی از گرانی و تورم حرف نمی زند. چون کاری شد کارستان.
• رونق شروع شده. رشد اقتصادی در سال جاری بالا رفته. فضای بین الملل مثبت شده است.
• ما به همه اهدافمان در برجام رسیدیم.
• دنیا عاشق کار کردن با ایران شده. هجوم شرکت های غربی و شرقی به ایران برای کار کردن آغاز شده.
• در دوران دولت های نهم و دهم قیمت ارز لحظه ای بالا می رفت.
• واقعا یک آواری بر سر اقتصاد کشور خالی شد.
• ماشین اقتصاد و فرهنگ کشور از ته دره بیرون آمده و در مسیر توسعه قرار گرفته.
• تجربه‌ای مثل برجام نشان‌دهنده قدرت قوی فرهنگی ما است.
• ناپختگی، بی‌تجربگی و تخصص ناکافی موجب شده تا این مسأله آنگونه که باید پیش نرود.
• باید جلوی ماجراجویی و خامی دوباره را گرفت.
• جایگاه ریاست‌جمهوری محل کارآموزی نیست.
• اقتصاد این مملکت تحمل و حوصله تنش و کارآموزی سیاستمداران تازه‌کار را ندارد.

علی مطهری و حمایت از حسن روحانی

علی مطهری نایب رییس مجلس شورای اسلامی نیز یکی از سرشاخه های اصلی حمایت از حسن روحانی در انتخابات سال 96 بود.

وی در بیانیه ای به صراحت دلایل حمایت خود را اعلام کرد که به بخش هایی از این بیانیه باید با دقت بیشتری توجه کرد:

• دولت یازدهم پس از یک نابسامانی بزرگ اقتصادی، انضباط مالی در کشور ایجاد کرده و با ثبات نسبی قیمت‌ها آرامشی را در حوزه اقتصاد کشور پدید آورده است. فراموش نکنیم که آقای روحانی دولتی را تحویل گرفت که سکه را از ۹۰ هزار تومان به بالای یک میلیون تومان رساند.
•  معمولا دولت‌ها در دوره دوم خود بهتر کار می‌کنند چون اولا دیگر نیاز به رأی مردم ندارند و مستقل‌تر و آزادتر عمل می‌کنند. ثانیا مخالفان آنها انگیزه کمتری برای تخریب دولت دارند زیرا در دوره اول، هدفشان نرسیدن آن دولت به دوره دوم است و در دوره دوم این هدف موضوعیت ندارد. علاوه بر این، تجربه‌ای که جناب آقای روحانی در این چهار سال کسب کرده‌اند سرمایه عظیمی برای چهار سال آینده است.
• اگر کاندیدای دیگری غیر از آقای روحانی پیروز شود، بی‌توجهی به حقوق ملت و آنچه که در فصل سوم قانون اساسی آمده است، ‌از طرف برخی نهادهای امنیتی و اطلاعاتی و قوه قضائیه بیشتر خواهد شد. وجود این دولت مانع بسیاری از این نقض قانون‌ها است اگرچه انتظار ما از رئیس جمهور به عنوان مسئول اجرای قانون اساسی بیش از اینهاست.
• دولت، بسیاری از مسائل سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را به نقطه خوبی رسانده است. این حرکت‌ها نباید در نیمه راه متوقف شود.
• سپردن امور اجرایی کشور به کسانی که حتی یک روز تجربه وزارت یا نمایندگی مجلس را ندارند یک ریسک است و چه بسا مسئولیت و ضمان شرعی به دنبال داشته باشد. با انتخاب آقای روحانی کشور ما از نظر رفاه مادی سوئیس نخواهد شد اما با عدم انتخاب او احتمال ونزوئلا شدن کشور منتفی نیست.

حمایت محمدرضا عارف از روحانی

محمدرضا عارف یکی از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در سال 92 بود که با پیغام سیدمحمد خاتمی رییس جمهور دوره اصلاحات به نفع روحانی کنار کشید و تمام قد از وی حمایت کرد.

خاتمی نیز در هر دو انتخابات 92 و 96 به طور تمام قد و به همراهی مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی از کاندیداتوری حسن روحانی حمایت کرد و حتی جمله "تکرار می کنم" وی برای جلب آرای مردم به عنوان یک مثال سیاسی در اذهان باقی مانده است.

اما حسن روحانی چه شعارهایی مطرح کرد.

در اینجا نیاز است به تعدادی از وعده ها و شعارهای حسن روحانی در دو انتخابات 92 و 96 اشاره کرد که در زیر به صورت خلاصه و تنها به وعده های اقتصادی رییس جمهور پرداخته می شود:

• دولت تدبیر و امید نخواهد گذاشت این همه جوان بیکار در مقابل خانواده و فرزندان شرمنده باشند.
• اطلاعات مربوط به دولت باید به صورت شفاف در اختیار مردم قرار گیرد که این مسئله بسیار مهمی است؛ مقررات و قوانین باید به صورت شفاف در اختیار همه قرار گیرد و نباید یکی زودتر از این مسائل آگاه شود و فردی دیگر دیرتر.
• ایجاد شغل نباید با وام باشد که بیکار تبدیل به بیکار بدهکار خواهد شد.
• همین کارخانه‌های موجود در کشور اگر به جای ۲۰ درصد توان با ۶۰ درصد توان کار کنند، بخش عظیمی از مشکلات اشتغال‌زایی در کشور برطرف می‌شود.
• در ماه‌های ابتدای آغاز به کار دولت «تدبیر و امید» موانع از سر راه تولید برداشته می‌شود.
• ما باید به سیاست‌های ابلاغ‌شده از سوی مقام معظم رهبری عمل کنیم، نه اینکه فقط شعار دهیم.
• شعار من «نجات اقتصاد ایران» است.
• برنامه اقتصادی من حل معضل اشتغال به خصوص برای تحصیل‌ کرده‌ها است.
• اصلاح نظام اداری نیز جزء اولویت‌های من است زیرا با اصلاح نظام اداری جلوی فساد‌ها گرفته می‌شود.
• ما باید قبل از جذب سرمایه خارجی ابتدا به فکر جذب سرمایه ایرانیان خارج از کشور باشیم.
• اگر موانع و مشکلاتی در زمینه جذب سرمایه خارجی داشتیم حتماً لوایح مورد نظر را به مجلس می‌دهیم که سرمایه را جذب کنیم.
•  اساس برنامه‌ اقتصادی من بر دو محور «تولید ثروت ملی» و «توزیع عادلانه ثروت» استوار است.
• برای ایجاد ثروت ملی باید اقدامات فراوانی انجام دهیم که مهم‌ترین آن بهبود فضای کسب‌وکار است.
• وقتی میزان تولید و عرضه کالا و خدمات بالاتر از تقاضا باشد تعادل قیمت به وجود می‌آید و می‌تواند حتی تورم را مهار و کنترل کند.
• یکی از راه‌های مهار و کنترل تورم هدایت نقدینگی به سمت تولید است.
• در کنار هدایت نقدینگی به سمت تولید باید با فساد و رانت‌خواری مبارزه کنیم چرا که بدون آن تولید رونق نخواهد یافت.
• باید خدمات و تسهیلات لازم را در اختیار کارآفرینان و تولیدگران قرار دهیم که هم معضل بیکاری و هم معضل تورم را حل کنیم.
• اقشار کم‌درآمدی هستند که برای بسته‌های حمایتی در نظر گرفته شده که از جمله آن‌ها بیمه خدمات درمانی است.
• امروز ۵میلیون نفر در کشور ما فاقد بیمه خدمات درمانی هستند که باید بتوانیم این بیمه را توسعه داده و همگانی کنیم.
• تمام مردم ایران باید از بیمه خدمات درمانی برخوردار شوند و زیر پوشش بیمه قرار گیرند تا مخارج سنگین درمان تعادل یابد.
• اساس سیاست من بالا بردن ثروت ملی و رونق تولید و اشتغال و بهبود فضای کسب‌وکار و توزیع عادلانه ثروت است.
• با اجرای برنامه‌هایم در حوزه اقتصاد گام به گام تورم مهار شده و شاهد توسعه اقتصادی خواهیم بود.
• فروش نفت اخیراً به یک میلیون بشکه کاهش یافته است و به همین دلیل دولت مجبور است به صنایع و محصولات دیگر تکیه کند و از اتکا به نفت فاصله بگیرد.
•  ۳ درصد از درآمد نفت را به خوزستان اختصاص می‌دهم. این حق مردم خوزستان است و در طول هشت سال جنگ تحمیلی مردم این سرزمین فشار بسیاری متحمل شدند و این درصد برای جبران آن کم است و تلاش خواهم کرد این دو درصد به سه برسد.
• ‌دولت اگر رقیب باشد بخش خصوصی نمی‌تواند فعالیت کند لذا دولت باید زمینه‌های لازم را برای رقابت بخش خصوصی با یکدیگر فراهم کند و هر بخشی که موفقیت بیشتری را کسب کرده با حمایت، سیاست کلی و هدایت عام زمینه فعالیت هر چه بهترش فراهم شود.
• در دولت آینده برای توجه به بخش خصوصی، سیاست‌های مدونی را در نظر گرفته‌ایم.
• دولت باید آنجا که مانع بخش غیردولتی می‌شود کنار برود و زمینه را برای حضور بخش خصوصی در همه عرصه‌ها از جمله عرصه ورزش، فراهم کند.
• عدالت اقتصادی به این معناست که هر چیزی در جایگاه خودش قرار بگیرد که اولین مسئله آن، تولید است.
• روی آوردن به مسیر واردات بزرگ‌ترین بی‌عدالتی است. یعنی عدالت این است که در شرایط فشار دشمن ما بتوانیم در داخل به تولید کمک کنیم، فضا را بهبود ببخشیم، تولید داخل را افزایش دهیم و بر مقدار واردات بکاهیم.

• شعارهای سیاسی ما با عملکردهای اقتصادی سازگار نیست. چرا که در شعار سیاسی، شعار مقاومت می‌دهیم، اما در مقام عمل شعار اقتصاد مقاومتی برقرار نیست.

• ما باید در شرایطی که باید سیاست اقتصادی ما با سیاست سیاسی ما کاملاً منطبق باشد برنامه‌ریزی صورت دهیم و در یک مسیر قرار بگیریم. در حالی که امروز در دو مسیر کاملاً جدا حرکت می‌کنیم. به گونه‌ای که در بخش اقتصاد و واردات با دست دراز کردن به سوی بیرون تقاضای نیاز می‌کنیم اما در سیاست اعلام می‌کنیم که بی‌نیاز هستیم.

ضرورت تحلیل شرایط به دور از شعارزدگی و بی انصافی

یقینا بی انصافی است اگر بگوییم حسن روحانی در دولت های اول و دوم خود هیچ اقدامی انجام نداده است. اما به طور قطع فاصله شعارها و وعده ها با واقعیت های امروز بسیار زیاد است.

همین فاصله موجب بی اعتمادی مردم شده و حتی نزدیک ترین حامیان وی به ویژه محمدرضا عارف و بدنه جبهه اصلاحات رفته رفته خود را از او دور می کنند، تا جایی که عده ای می گویند، حسن روحانی از ابتدا اصلاح طلب نبود.

در شرایط بد اقتصادی امروز که دلار حتی در مقطعی مرزهای 19 هزار تومان را هم درنوردید، طبیعی است که مردم نسبت به دولت حسن روحانی گلایه داشته باشند و از آن طبیعی تر، این است که این گلایه ها در نبود سخنگوی دولت، به اعتراض تبدیل شود.

استیضاح های پیاپی وزرای اقتصادی توسط مجلس که اکثریت آن با اصلاح طلبان حامی روحانی است، عزل رییس بانک مرکزی از سوی شخص رییس جمهور پس از بحران ارز و سکه، استعفای دو وزیر کلیدی دولت از جمله عباس آخوندی و محمد شریعتمداری و خارج شدن اسحاق جهانگیری مهره کلیدی دولت یازدهم از حلقه نخست یاران حسن روحانی، گویای این است که دولت سرنخ مشکلات را گم کرده است.

امید است حسن روحانی با درس گرفتن از شرایطی که طی چند ماه اخیر بر سر کشور آمد، هر چه سریع تر سامان دادن به امور اقتصادی و معیشتی مردم را  در اولویت قرار دهد. در غیر این صورت اندک یاران باقی مانده وی نیز، از اردوی اعتدال خارج خواهند شد.