به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری موج، فضای مجازی دیگر عضوی از خانواده‌ها شده است و هر یک از ما در دنیای واقعی آن‌قدر غرق در فضای مجازی شده‌ایم که به محض بیدار شدن از خواب روزمان را با گشت و گذار در اینستاگرام شروع می کنیم و شب‌ها نیز قبل از رفتن به رختخواب با نگاهی گذرا شاید ساعت‌ها و تا پاسی از شب در اینستاگرام افرادی را دنبال می کنیم که به آنها بلاگر یا شاخ مجازی می‌گویند، بلاگرهایی که بدون هیچ منبع علمی، سبک زندگی غلط را ترویج می‌دهند و شاید برای افراد جامعه مشکلاتی را به وجود آورند.

آنان با به اشتراک گذاشتن خصوصی‌ترین اتفاقات زندگی خود سعی در جذب مخاطب دارند و با پخش ویدوئوهای غیرواقعی باعث افزایش تجمل‌گرایی، سردی در روابط خانوادگی، طلاق عاطفی و گاهی هم واقعی، چشم وهم‌چشمی و ... می‌شوند. اینکه رونق شبکه‌های اجتماعی باعث به وجود آمدن مشاغل جدیدی شده است قابل انکار نیست اما اینکه بلاگرها بدون هیچ منطقی تأثیری مستقیم بر زندگی افراد می‌گذارند جای بسی تأمل دارد!

این که چه تعداد بلاگر، اینفلوئنسر یا شاخ‌های مجازی که مشغول به فعالیت هستند به‌طور دقیق مشخص نیست، اما تعداد این افراد در ایران روز به روز در حال افزایش است. برپایه آمارها حضور ۵۴ درصدی جوانان ۱۸ تا ۲۹ سال ایرانی در شبکه اجتماعی اینستاگرام است. متخصصین و صاحب نظران به این مسئله اذعان دارند که فضای مجازی نیازمند سر و سامان، نظارت، وضع قوانین و مقررات به فعالیت افراد مشهور و بلاگر است. هر روز بر تعداد این بلاگرها در شبکه‌های مجازی بیش از پیش افزوده می‌شود، از اینرو کاربران فضای مجازی باید سواد رسانه‌ای خود را افزایش داده و زندگی خود را تحت‌تاثیر عده‌ای منفعت طلب و بی‌هنر قرار ندهند. اهمیت این موضوع سبب شد تا خبرنگار خبرگزاری موج به گفت وگو با «سعید فروزنده» جامعه شناس و آسیب‌شناس بپردازد.

تلفن همراه نمادی جهانی از چگونگی ادراک سبک و ذائقه کاربران

فروزنده، با بیان اینکه فعالیت کاربران در شبکه‌های اجتماعی از حالت یک سویه به شکل فعالانه درآمده است، گفت: کاربران خوراک فرهنگی و اجتماعی شبکه‌های مجازی را تأمین می‌کنند. در واقع از طریق تولید محتوا و به اشتراک گذاشتن زندگیشان سعی در جذب فالور دارند که از میان آنها اینستاگرام با بیش از یک میلیارد کاربر پرطرفدارترین آنها محسوب می‌شود. عکس گرفتن از محیط و به اشتراک گذاشتن فیلم‌هایی از زندگی خصوصیاشان و فعالیت‌های روزمره که سوژه آن لزوما انسانی و رویداد محور نیست به یکی از مشغولیت‌های بسیاری از کاربران اینستاگرام تبدیل شده است. به تعبیری شبکه‌ اجتماعی اینستاگرام به پلتفرمی برای بازنمود سبک زندگی افراد و به خصوص زنان تبدیل شده است.

فضای مجازی تریبونی غیررسمی برای فعالیت بلاگرها

فروزنده، با توضیح اینکه برخی بلاگرها از فضای مجازی به عنوان تریبونی استفاده می‌کنند تا دیده شوند و فالور جذب کنند، بیان داشت: بلاگرها از این طریق می‌توانند مخاطبان را با خود همراه ساخته و تصویری از زندگی زنانه به آنها ارائه کنند که تا پیش از این ارائه نشده بود. آنها خود را در حال انجام دادن فعالیت‌هایی نشان می‌دهند که از آن لذت می‌برند و خانواده خود و روابط خانوادگی و دوستانه را طوری به تصویر می‌کشند که خودشان می‌پسندند.

جهت دهی زندگی و نگرش افراد توسط اینفلوئنرسها  

وی در ادامه افزود: در این شبکه‌ها نقش سرمایه اجتماعی افراد مشهور یا اینفلوئنرسها گاه تا حدی پررنگ می‌شود که برنامه‌ریزی‌های بزرگ و پرهزینه بازاریابی ممکن است. یعنی ممکن است با اظهارنظر یک فرد مشهور با سرمایه اجتماعی بالا در این شبکه‌ها عقب بیفتند یا با سرعتی مضاعف پیش بروند. این افراد به راحتی با تأثیری که بر گروهی از افراد می‌گذارند می توانند به نگرش آنها جهت دهند.

مدیریت بدن موضوع مهم بلاگرها در پست‌های اینستاگرامی

این جامعه شناس با اشاره به اینکه مدیریت بدن از شاخص‌های مهم در بررسی مفهوم سبک زندگی است، توضیح داد: انواع عادات در لباس پوشیدن، آرایش، دستکاری‌های پزشکی و زیبایی، همچنین شیوه مدیریت بهداشت و سلامت بدن مانند کنترل وزن، رژیم غذایی و ... در زمره کارهایی است که بلاگرها در پست‌های اینستاگرامی به اشتراک می‌گذارند. همچنین تبلیغات برای سفارش یا خرید کالا و خدمات به صورت آنلاین در جهت صرفه‌جویی در زمان و راحتی بیشتر به خصوص برای زنان از دیگر موارد مورد توجه بلاگرها برای جذب فالوور است. در واقع شبکه اجتماعی اینستاگرام این فرصت را در اختیار کاربران خود قرار داده تا با استفاده از امکانات این پلتفرم و در چارچوب آن رفتار و کنش‌های خود را به نمایش گذاشته و از این طریق خود را از دیگران متمایز ساخته یا سبک خاص زندگی خود را باز تعریف کنند. موضوعاتی همچون نگهداری و زندگی کردن با حیوان خانگی، خریدن هدیه و گرفتن جشن تولد برای آن، آفتاب گرفتن، جشن و پایکوبی و مواردی این چنینی به دلیل گستردگی مصادیقی بارز هستند که این روزها بلاگرها از آنها به وفور استفاده می کنند.

بیشتر بخوانید: 

اینفوگرافیک/بلاگرها برای تولید عکس و فیلم از چه برنامه هایی استفاده می کنند؟

بلاگرها الهه های فضای مجازی در دنیای امروز/کرونا زیست مجازی را سریع تر و متنوع تر کرد

تغییر سبک زندگی با الگوگیری از بلاگرها

فروزنده، تغییر سبک زندگی افراد با الگوگیری از بلاگرها را خارج از استاندارد دانست و گفت: هنگامی که کاربر با سبک زندگی و تصاویر اینفلوئنسرها مواجه می‌شود این ذهنیت برایش ایجاد می‌شود که زندگی مطلوب آن چیزی است که بلاگرها در حال نمایش هستند و زندگی آنها یکنواخت و خالی از هیجان است. اینجاست که فرد احساس حسرت و عقب ماندگی می‌کند. البته باید خاطر نشان کرد که این موضوع تنها مختص زنان و دختران نیست بلکه آقایان نیز به مخاطبان این افراد تبدیل شده و علاوه بر پیروی از آنها روابط زناشوییشان نیز تحت تأثیر بلاگرها قرار گرفته است، آنها مداوم همسرانشان را با بلاگرها مقایسه می‌کنند و توقع دارند که زندگیشان همانگونه شود و اینجا نقطه آغاز اختلافات میان زوجین است.  

وی در ادامه افزود: از سوی دیگر تفاوت میان آنچه توسط این افراد به جامعه ارائه می‌شود با فرهنگ بومی کشور یک تناقض را برای مردم ایجاد می‌کند و فقر فرهنگی را منجر خواهد شد که در قالب‌های گوناگون نمود خواهد کرد که تمام این موارد از پیروی‌های بی‌منطق از بلاگرها است و فرد دچار احساسات کاذبی چون خودکم بینی، احساس حقارت یا زشت پنداری و ... می‌شود.