، چهارشنبه هشتم فروردین ۱۴۰۳ ، حسین امیرعبدالهیان، وزیر خارجه کشورمان، تهران را به مقصد عشق آباد ترک کرد. این سفر رسمی در راستای فعال سازی ظرفیت های تجاری و اقتصادی فیمابین صورت گرفت. در این راستا امیرعبداللهیان با سردار بردی محمدف رییس جمهور، قربان قلی بردی محمدف رهبر ملی و رییس مصلحت خلق و همچنین رشید مردواف وزیر امور خارجه ترکمنستان دیدار و گفت وگو کرد. 

وزیر خارجه کشورمان در پایان این ملاقاتها اظهار داشت «در هفته‌های آینده شاهد جهش جدی در تجارت ایران و ترکمنستان خواهیم بود.»

طبق گزارشی که وبسایت وزارت خارجه منتشر کرده است در این دیدارها راجع به تسهیل تعاملات مردمی، فراهم کردن زمینه‌های فعالیت بیشتر شرکتهای ایرانی در طرحهای اقتصادی ترکمنستان و طرحهای منطقه ای در زمینه انرژی و حمل ونقل تبادل نظر شده است. همچنین رئیس جمهور ترکمنستان با اشاره به تجارب مثبت اجرای طرحهای زیربنایی توسط شرکتهای ایرانی در کشورش، در خصوص ایجاد زمینه های افزایش حضور شرکتهای ایرانی اعلام آمادگی کرد.

بیشتر بخوانید:

گزارش وزیر خارجه ایران از سفر به ترکمنستان

وزیر امور خارجه ایران با رهبر ملی ترکمنستان دیدار کرد

وزیر امور خارجه ایران به ترکمنستان سفر می کند

اگرچه توضیحات بیشتری درباره راهکارهای عملیاتی و توافق های به امضا رسیده، منتشر نشد اما آنچه این سفر را مهم می کند، رویکرد سردار بردی محمداف، رئیس جمهوری ترکمنستان است. وی در مارس ۲۰۲۲ در یک انتخابات زودهنگام، توانست ۷۳ درصد آرا را کسب کند. در همین راستا محمداف در جولای همان سال (چهار ماه بعد) در اقدامی مهم، مفهوم جدید سیاست خارجی ترکمنستان را که رشید مرداف مبتنی بر «بی طرفی» برای سال‌های ۲۰۲۲-۲۰۲۸، طراحی کرده بود، تأیید کرد. 

سیاست خارجی بی طرفی ترکمستان بر تنوع بخشی به روابط اقتصادی و ارتقاء توسعه پایدار به عنوان جهت گیری‌های اصلی مبتنی است. این موضوع در شرایطی که عشق آباد روابط نزدیکی در حوزه های مختلف به ویژه در زمینه نفت و گاز با پکن، مسکو، آنکارا و باکو دارد، برای ایران دارای اهمیت می شود. 

بنابراین اتخاذ سیاست بی طرفی (مثبت)، ظرفیت ترکمنستان را بعنوان همسایه شمال شرق ایران با ۱۴۰۰  کیلومتر مرز مشترک برای ما دو چندان کرده است. در این شرایط اقداماتی در زمینه ساخت و تقویت بازارچه مشترک مرزی، ارتقا معابر گمرکی و پایانه های مرزی در ۴ نقطه مرزی زمینی مشترک، تعمیق همکاری ها در حوزه اتصال خطوط انرژی (برق و گاز) و بهبود برنامه های کاری در زمینه استفاده از سد مشترک دوستی برای توسعه کشاورزی، می تواند به برنامه «جهش تجاری» دو کشور عینیت بخشد.

موضوع قابل توجه دیگر در مناسبات تهران عشق آباد ابراز تمایل دولت این کشور برای همکاری های تجاری است. در این راستا در آبان سال ۱۴۰۲ رشید مردواف، وزیر امور خارجه ترکمنستان، در مراسم افتتاحیه همایش اقتصادی تجاری و بازرگانان در عشق آباد با تاکید بر اینکه افزایش حجم مبادلات تجاری بین دو کشور در حال پیگیری است، گفت: «به ایران پیشنهاد می دهیم در منطقه سرخس و اینچه برون ایجاد منطقه اقتصادی مشترک را بررسی کند. امروز سوآپ گاز بین دو کشور در حال انجام است و ما به دنبال گسترش بیش از پیش چنین همکاری هایی با ایران هستیم.»

بر اساس آمار گمرک، حجم تجارت ایران و ترکمنستان در سالی که گذشت حدود ۴۹۰  میلیون دلار بود که ۴۶۰ میلیون دلار از این عدد مربوط به صادرات ایران و حدود 29 میلیون دلار واردات از این کشور بوده است. بنابراین تراز تجاری ما با ترکمنستان مثبت است. در همین راستا هدفگذاری که دو طرف در تجارت پیش بینی کردند رسیدن به رقم 2.5 میلیارد دلار است. نکته مهم اینکه اعضای اتاق بازرگانی این عدد را قابل تحقق می دانند. 

وجود بیش از ۱۴۰۰ کیلومتر مرز مشترک، چهار گذرگاه مرزی و هزینه های حمل ارزان، فرصتی استثنایی برای ایران محسوب می شود که بتواند ترکمنستان را تبدیل به یکی از مهمترین مقاصد صادراتی کند. 

نکته دیگری که در تقویت روابط با این کشور لازم است لحاظ شود، اشتراکات فرهنگی است که باید روی آن مانور بیشتری داد. با توجه به اینکه دولت سیزدهم، تأکید دارد احیای روابط با ترکمنستان را در کارنامه دارد، اکنون لازم است پس از رفع مشکلات وزارت نفت با این کشور که در دولت قبلی به وجود آمده بود و گفته می شود ۲۰ ماه طول کشید، اکنو باید فعال سازی حوزه های تجاری دیگر را سریعتر عملیاتی شود. در این راستا تمرکز بر وجه های فرهنگی مشترک می تواند این فرآیند را تسهیل کند.

گفتنی است در ترکمنستان به مناسبت عید نوروز، دو روز ۲۱ و ۲۲ مارس (اول و دوم فروردین) به عنوان جشن ملی بهار و عید نوروز تعطیل است و در همه استان‌های این کشور و در پارک‌ها و مراکز فرهنگی شهر عشق آباد، به ویژه در «ییلاق نوروز» برنامه‌های آواز و موسیقی، جشن و مسابقه‌های مختلف و نمایشگاه‌های هنری برگزار می‌شود. همچنین با توجه به اینکه در مناطق مرزی مشترک در داخل ایران، ترکمنها حضور دارند، ارزشهای ترکمنی می تواند نزدیک دو کشور را تقویت کند. از سویی با توجه به اینکه اکثریت مردم ترکمنستان مسلمان هستند و طبق گزارش رضا خانیان رایزن فرهنگی ایران در عشق آباد آنها تمایل دارند برای زیارت به مشهد سفر کنند، می توان از این پتانسیل بهتر استفاده کرد. بنابراین تسهیل در صدور روادید این ظرفیت را فعال خواهد کرد.